Fréttablaðið - 31.10.2016, Blaðsíða 12

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Sara McMahon sara@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Halldór
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
Flísabúðin
Stórhöfða 21 | s: 545 5500 | flis.is
Gæði og
glæsileik
i
endalaus
t úrval af
hágæða
flísum
Finndu okkur
á facebook
Skoðanakannanir um aðskilnað ríkis og kirkju eru tímaskekkja. Enn var það ítrekað í sumar þegar tilkynnt var úr fjármálaráðuneytinu að
taka ætti presta undan forsjá Kjararáðs. Við nánari
skoðun reyndist það illmögulegt af því að kirkjan
með starfsfólki sínu er ekki ríkisstofnun, heldur
sjálfstætt félag samkvæmt lögum. Prestar og starfs-
fólk Þjóðkirkjunnar geta ekki samið við ríkið eins
og vinnuveitanda um launin sín, af því að kirkjan er
sjálfstæð og aðskilin frá ríkinu. Í gildi er lögbundinn
viðskiptasamningur á milli kirkju og ríkis um yfir-
töku ríkisins á jarðeignum kirkjunnar og afgjaldið
fyrir jarðirnar stendur undir launum presta og starfs-
fólks á Biskupsstofu. Síðan ákveður Kjararáð fjárhæð
launanna. Þessi skipan hefur reynst vel og ólíklegt að
annað fyrirkomulag dugi betur.
Þetta staðfestir enn og aftur, að kirkjan er sjálf-
stæð, frjáls og aðskilin frá ríkinu og er í samræmi við
ákvæði 62. gr. stjórnarskrárinnar sem var það eina
sem fólkið í landinu vildi ekki breyta í þjóðarat-
kvæðagreiðslu um tillögur að nýrri stjórnarskrá: „Hin
evangeliska lúterska kirkja skal vera Þjóðkirkja á
Íslandi og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og
vernda“. Hér er einmitt kveðið á um aðskilda kirkju
frá ríkinu sem skal njóta stuðnings og verndar ríkis-
valdsins að því leyti að hún sé evangelísk og lútersk.
Enda eru miklir hagsmunir í húfi að varðveita og
rækta evangelískan og lúterskan sið í landinu sem er
grundvöllur frelsis, réttlætis og velferðar, og Norður-
löndin hafa verið þekkt af, og mótað hefur menn-
ingu og gildismat okkar um aldir. Þar er kirkjan
kjölfesta og hefur auk þess umsjón með þjóðarverð-
mætum sem aldrei verða metin til fjár. En umfram
allt, þá er kirkjan alltaf til þjónustu reiðubúin við
fólkið í landinu og stundum eina skjólið þegar á
reynir. Þá skiptir máli að vera sjálfstæð í þjónustu og
störfum. Það staðfesta lögin um sjálfstæði Þjóðkirkj-
unnar frá árinu 1997 og sýna að skoðanakannanir
um aðskilnað ríkis og kirkju byggja á staðleysum og
eru tímaskekkja.
Kirkjan er ekki
ríkisstofnun
Gunnlaugur
Stefánsson
Heydölum
Prestar og
starfsfólk
Þjóðkirkj-
unnar geta
ekki samið
við ríkið eins
og vinnu-
veitanda um
launin sín, af
því að
kirkjan er
sjálfstæð og
aðskilin frá
ríkinu.
Það verður seint sagt um íslensku þjóðina að hún sé fyrirsjáanleg og auðlesin. Það er að minnsta kosti ekki hlaupið að því að átta sig á niðurstöðum kosninganna um helgina, ekki síst í ljósi þess sem á undan er gengið í íslenskum stjórn-
málum á undanförnum árum. Af þeim sjö flokkum
sem náðu á þing, unnu fimm flokkar ýmist varnar-
eða sóknarsigur, tveir guldu svo gott sem afhroð og
þjóðin hafnaði núverandi ríkisstjórn þrátt fyrir góða
stöðu þjóðarbúsins. Nú þegar hafa leiðtogar tveggja
flokka lýst því yfir að eðlilegt sé að þeir fái umboð
frá forseta Íslands til myndunar nýrrar ríkisstjórnar.
Og það á sama tíma og flokkarnir sjö standa frammi
fyrir nánast fordæmalausri stöðu í mögulegri ríkis-
stjórnarmyndun á Íslandi. Einu sinni verður allt fyrst.
Kannski að íslenska þjóðin hafi fundið þetta á sér
þegar hún kaus til forseta Guðna Th. Jóhannesson,
doktor í sagnfræði og sérfræðing í sögu embættisins,
ábyrgð þess, möguleikum og skyldum. Ekki veitir af.
Staðan virðist vera flókin og ófyrirsjáanleg af þeirri
einföldu ástæðu að þjóðin er farin að hugsa út fyrir
ramma fjórflokksins og útdeilir nú valdi sínu víðar
um völl stjórnmálanna en áður hefur tíðkast. Auð-
vitað leitar stór hluti kjósenda í það sem þeir þekkja
en aðrir virðast segja skítt með hefðina og viðjar
vanans.
Í þessu sem við getum kallað flippaða fylgið, svo
við höldum nú í húmorinn, er að finna áhugaverð
skilaboð til þeirra sem voru kjörnir til þings um
helgina. Kjósendur höfnuðu sitjandi ríkisstjórn og
þeir höfnuðu miðju- vinstriblokkinni og virðast vera
að biðja um eitthvað annað. Þetta eitthvað annað er
núna verkefni þeirra flokka sem náðu á þing og það
felur í sér að eins og kjósendur, þurfa þeir að hugsa út
fyrir kassann. Þora að gera málamiðlanir fyrir opnum
tjöldum og hafa hugrekki til þess að fylgja vilja kjós-
enda og hafa þarfir heildarinnar að leiðarljósi.
Verkefni nýrrar ríkisstjórnar, hvernig sem hún
verður skipuð, eru ærin. Heilbrigðiskerfið, hús-
næðis- og fjármálakerfið, menntakerfið, menningar-
stofnanir, ferðaþjónustan, löggæslan, kjör hinna verst
settu og þannig mætti áfram telja þarfnast óskiptrar
athygli og í framhaldinu aðgerða sem endurspegla
ríkidæmi þjóðarinnar og möguleika til velferðar
borgaranna. Sátt þarf að nást um atvinnulífið, skatt-
lagningu, sjávarútveginn og auðlindagjald, náttúru
landsins, virkjanakosti, stóriðju, framtíð og mögu-
leika hinna dreifðari byggða.
Ríkisstjórn sem ætlar að ná utan um þessi verkefni
og fleiri til, þarf að hugsa út fyrir hefðina og viðjar
vanans. Þessi ríkisstjórn þarf ríflegan meirihluta og
leiðtoga sem eru reiðubúnir til þess að gera mála-
miðlanir, takast á við innri sem ytri átök og endur-
hugsa íslensk stjórnmál. Það er verkefni dagsins í
dag.
Hugsað út
fyrir hefðina
Ríkisstjórn
sem ætlar að
ná utan um
þessi verkefni
og fleiri til,
þarf að hugsa
út fyrir
hefðina og
viðjar vanans.
Allt eða ekkert
Samfylkingin vann sætan sigur
í borgarstjórnarkosningunum
fyrir tveimur árum síðan með
fimm borgarfulltrúa og Dag B.
Eggertsson öruggan sem borgar-
stjóra. Í sveitarstjórnarkosning-
unum fékk Samfylkingin 17.426
atkvæði en fær aðeins 3.766
samtals úr Reykjavíkurkjör-
dæmunum tveimur nú. Sam-
fylkingin hefur þurrkast út á
höfuðborgarsvæðinu og er með
engan þingmann í þeim þremur
kjördæmum sem hingað til hafa
þótt sterkustu vígin. Spurningin
er hvort borgarstjórnarflokkur-
inn muni bjarga ásýnd Samfylk-
ingarinnar i borginni eða gjalda
annað eins afhroð eftir tvo ár.
Þjóðarskútan
Það stýrir enginn Pírati þjóðar-
skútunni eftir kosningar eins
og margir höfðu spáð. Nokkrir
þingmenn flokkanna fjögurra
sem höfðu lýst yfir samstarfsvilja
eftir kosningar voru þegar orðnir
hvítir á hnúunum af gremju í
garð flokksins og samstarfið var
í raun andvana fætt. Þrátt fyrir
að Píratar hafi borið sig vel þegar
talið var upp úr kjörkössunum
og þriðja sætið orðið ljóst herma
heimildir blaðsins að tíðindin
hafi komið þeim verulega á óvart.
Lokafundi fjórbandalagsins á
fimmtudag hafi nefnilega lokið
með því að einn Píratinn spurði
hreinskilnislega: „Og hvenær
hringir forsetinn svo í mann?“
snaeros@frettabladid.is
3 1 . o k t ó b e r 2 0 1 6 M Á N U D A G U r12 s k o ð U N ∙ F r É t t A b L A ð i ð
SKOÐUN
3
1
-1
0
-2
0
1
6

0
5
:1
7
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
1
D
-5
A
8
0
1
B
1
D
-5
9
4
4
1
B
1
D
-5
8
0
8
1
B
1
D
-5
6
C
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
0
4
8
s
_
3
0
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K