Morgunblaðið - 23.11.2015, Blaðsíða 26

26 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 23. NÓVEMBER 2015
Hólshraun 3, 220 Hafnarjörður · Símar 555 1810, 565 1810 · veislulist@veislulist.is · www.veislulist.is
SKÚTAN
AF ÖLLUM STÆRÐUM, HVORT SEM ER Í VEISLUSAL
OKKAR, Í AÐRA SALI EÐA Í HEIMAHÚSI
Veitingar af öllum
stærðum, hvort sem er í
veislusal okkar, í aðra sali
eða í heimahúsi.
Nánar á veislulist.is
Erfidrykkja
Veislusalur okkar er bjartur og fallegur salur
á jarðhæð, gott aðgengi.
Öll þjónusta, kaffi og gos eru innifalin
í verði þegar erfidrykkja er í sal.
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
„Þegar ég var lítil sá ég einu sinni
voldugan regnboga rétt við túnfótinn
heima og hljóp og hljóp og reyndi að
komast undir hann – en hann rann
alltaf á undan mér, skömmin sú arna.
Og þegar ég fór að rifja upp minn-
ingar frá gamalli tíð þá fannst mér
svo erfitt að höndla þær, þær vildu
hlaupa frá mér og láta sig hverfa í
grámósku gleymskunnar. Þess vegna
líki ég minningum mínum við regn-
bogann sem
enginn kemst
undir,“ segir
Steinunn Mar-
teinsdóttir,
myndlistarkona,
en hún gaf ný-
lega út bókina
Undir Regnbog-
ann, sem fjallar um ævi og verk henn-
ar.
„Ég ákvað fyrir svona tveimur ár-
um að í afmælisgjöf á áttræðisafmæl-
inu mínu gæfi ég sjálfri mér bók um
verk mín og ævi. Núna er bókin kom-
in en ég verð ekki áttræð fyrr en í
byrjun næsta árs.“
Steinunn segist þó hvergi vera
hætt þótt búið sé að skrásetja í sér-
stakt verk ævi hennar og störf. Lista-
maðurinn fer aldrei á eftirlaun, hann
vinnur að verkum sínum meðan lík-
ami og sál leyfa.
„Það væri hægt að hugsa til þess
að undirbúa framhald sem kæmi út
þegar ég verð hundrað ára,“ segir
hún og hlær.
Kærleikur ofar listinni
Ljóst ætti að vera öllum sem opna
bókina um Steinunni að fjölskyldan
og vinir eru henni kær. Bókin hefur
þann skemmtilega stíl að flétta sam-
an list hennar og fjölskyldulíf og gef-
ur lesandanum þannig vísbendingu
um það sem er Steinunni kært.
„Í byrjun bókarinnar fjalla ég um
fólkið sem að mér stóð og hafði áhrif á
mig unga – afa, foreldra, fóstru og
bestu vinkonu. En að öðru leyti fjallar
bókin mest um leið mína inn í mynd-
listina, um verk mín og listamanna-
basl ýmislegt – og ég reyni að láta
myndefnið fylgja frásögninni svo þau
varpi ljósi hvort á annað.“
Steinunn neitar því þó ekki að listin
komi á eftir kærleikanum og fjöl-
skyldu.
„Ég hefi reynt að sætta þessi tvö
tilverusvið sem best ég gat, en væri
ég neydd til að velja á milli þeirra
mundi ég setja kærleika ofar list, þótt
margir rómantískir listvinir myndu
telja það höfuðsynd.“
Þannig tileinkar Steinunn heilan
kafla vináttu þeirra Vilborgar Harð-
ardóttur en þær kynntust þriggja ára
í sandkassanum í Mæðragarðinum og
lýsir Steinunn því í bókinni að hún
hafi eytt þar löngum stundum sem
barn að moka og byggja sandkastala
og hús. Skemmtilegri voru þó dag-
arnir þegar Vilborg var þar líka, að
sögn Steinunnar, en hún rekur vel
vináttu þeirra frá þeim tíma þegar
þær kynntust og þar til Vilborg
kvaddi þennan heim.
Heimilið og listin
Á löngum ferli sínum hefur Stein-
unn komið víða við og frá mörgu er að
segja. Þannig er sýning hennar á
Kjarvalsstöðum árið 1975 örugglega
ein af þeim eftirminnilegri. Þessu
neitar Steinunn ekki en segir vendi-
punkta ferils sína aðra.
„Ég gæti nefnt tvo farsæla vendi-
punkta á ferli mínum. Annars vegar
þegar ég flutti upp á Hulduhóla og
hafði þessi miklu fjöll og önnur nátt-
úruundur allt í kringum mig – þá fór
ég að leyfa mér að láta áhrif frá ís-
lenskri náttúru að flæða inn í verk
mín. Hins vegar nefni ég þann tíma
þegar tók aftur til að mála af alvöru.
Þá opnuðust fyrir mér gáttir nýrra
möguleika og vinnugleðin rauk upp
úr öllu valdi.“
Heimili listakonunar er einstakt og
ekki nema von að hún nefni það sem
vendipunkt á ferli sínum. Hulduhólar
eru gamall bóndabær, sem stendur
hátt, með útsýni yfir Reykjavík og
sundin, Snæfellsjökul og Esjuna.
Steinunn og eiginmaður hennar end-
urbyggðu fjós og hlöðu sem vinnu-
stofur og íbúð og tengdamóðir henn-
ar bjó í gamla íbúðarhúsinu. Eftir öll
árin í borginni segir Steinunn í bók
sinni að gott hafi verið að komast í
moldina og náttúruna utan borgar-
markanna.
Kjarvalsstaðir 1975
Þrátt fyrir áherslu á fjölskyldu og
vini verður ekki hjá því komist að
spyrja Steinunni um listina. Undir
Regnbogann fjallar ekki síst um feril
Steinunnar sem listamanns. Leirinn
er þar í aðahlutverki, til að byrja með
í það minnsta.
„Já, það er rétt en ég var í almennu
myndlistarnámi í Vestur-Berlín á ár-
unum 1957-1960 og hafði áhuga á
ýmsum greinum myndlistar. Ég var í
málaradeild fyrst, svo grafík og
málmsmíði en svo kynntist ég ker-
amikdeildinni og heillaðist strax af
leirnum og einbeitti mér að leirlist-
inni það sem eftir var námstímans.
Það spillti heldur ekki fyrir að það leit
út fyrir að vera „praktískara“ afkom-
unnar vegna að fást við keramik en
t.d. abstraktmálverk sem ég hafði
fengist við um skeið.“
Líkt og hún mótaði leirinn má
segja að hann hafi mótað feril hennar
og sýndi það sig kannski best í sýn-
ingu hennar á Kjarvalsstöðum árið
1975, þar sem viðtökur voru á ýmsan
hátt.
„Sýningin gekk mjög vel en gagn-
rýni var mjög misjöfn – bæði hrós og
skammir. Ýmsum þótti það ekki við
hæfi að ég skyldi ekki einbeita mér að
því að búa til nytjahluti úr leir heldur
verk sem stóðu nær skúlptúr, um leið
geðjaðist ekki öllum að því hvernig ég
þræddi ótroðnar slóðir í meðhöndlun
efnisins, enda voru vinnubrögð mín
ólík þeirri skandinavísku hönnunar-
hefð sem þá var ríkjandi á Íslandi,“
segir Steinunn. En hafði gagnrýnin
áhrif á listakonuna?
„Auðvitað reyna listamenn að
halda sínu striki, hvað sem mótbyr
líður. En vitaskuld getur maður ekki
þvertekið fyrir það að álit og viðbrögð
annarra hafi einhver áhrif á það sem
maður gerir.“
Þrátt fyrir misjafnar móttökur
gekk sýningin mjög vel og sendi
Steinunn tvö verk af henni á alþjóð-
lega sýningu í keramikbænum Val-
lauris í Frakklandi þar sem þau unnu
til verðlauna.
Fólkið og listin
sem eru henni kær
Kjarvalsstaðir Sýning Steinunnar árið 1975 á Kjarvalsstöðum.
 Undir Regnbogann nefnist nýútkomin bók um ævi og
störf listakonunnar Steinunnar Marteinsdóttur  Steinunn
segir frá fjölskyldu sinni og vinum, ástríðunni fyrir leirlist-
inni og kynnum sínum af myndlistinni á efri árum
List Steinunn sendi tvo muni sýningarinnar 1975 á sýningu í Frakklandi.