Víkurfréttir - 22.05.1997, Blaðsíða 8

Sævar synir blada-
manni fuglsliræ
sem minnliuriþn
var nýbuimYad'
hauseta og sldlcli
eftir i greninu sem
Sævar og Dora
s-tanda 'vid.
bara þeir Lubbi og Tuðra í hans
þjónustu. Lubbi er 11 ára, orð-
inn gamall og heymarlaus. Svo
vel hefur hann þjónað húsbónda
sínum að vígtennumar eru nán-
ast að verða búnar, bara stubbar
eftir, segir Sævær. ,T>egar hann
kemst að dýri nagar hann allt
sem fyrir er alveg sama hvort
það er grjót eða njáhrísla. Þess
vegna em tennumar nánast bún-
ar“. Sævar sýndi blaðamanni
upp í Lubba og síðan upp í
skoltinn á Tuðm sem er aðeins
þriggja ára. Þar em vígtennum-
ar beittar og í fullri stærð, - enn-
þá. Hundarnir hlaupa á undan
honum á staðinn og þefa mink-
inn uppi sem felur sig og
„heimili" sitt í holrúmi undir
grjótinu sem getur verið allt að
einn metri niður. Hann segir að
hundamir geti alveg fylgst með
ferðunt dýrsins á rnilli grjóta.
Sævar fylgir á eftir þeim fjór-
fættu með eina haglabyssu og
aðra skammbyssu sem hann
segir nauðsynlega ekki síst af
styttra færi. „Maður gerði þetta
ekki án hundanna. Þeir eru
mjög liprir og léttir og geta synt
heil ósköp. Þá eru þeir með
þykkan feld þannig að þeir þola
kuldann mjög vel“.
Atta hvolpar í greni
Þegar við hittum Sævar og dótt-
ur hans Dóm Rebekku, 11 ára í
fjörunni undir Stað, rétt við
gamla kirkjugarðinn í Grinda-
vík en þar rétt hjá er golfvöllur-
inn og sumarbústaðahverfi,
höfðu hundarnir þefað uppi
stórt greni. Það var í grjóti við
gamla tóft um tuttugu metra frá
fjöruborðinu. I greninu voru
átta hvolpar og læðan sjálf,
mamman hafði fælst í burtu
þegar hundamir komu að gren-
inu og læddist um í stóigrýti rétt
hjá. Sævar sagðist hafa greint
augnaglampa hennar og skaut á
hana en var ekki viss um að
hann hefði hæft. „Yfirleitt þegar
maður kentur svona að greni
reynir maður að skjóta strax á
hana og ná svo hvolpunum en
það getur oft verið þrautinni
þyngra því hún er oft búin að
dreifa þeim, ýmist tveimur,
mest sex saman í hóp á stærra
svæði ef maður kemst ekki að
þeim strax“, segir Sævar en að
þessu sinni brá svo við að hann
kom að hóp hvolpa sem voru
átta saman, nýkomnir f heim-
inn. Þeir „vældu“ heil ósköp en
þau mæðgin geymdu þá í úlpu-
vösunum. Hvolpamir em blind-
ir fyrstu vikumar, um 10 sm. að
stærð en stækka ört. Sævar seg-
ist oft nota það ráð að láta
hvolpana aftur í grenið og bíður
eftir læðunni sem yfirleitt kem-
ur aftur að skrækjandi hvolpun-
um. I þessu tilviki sl. sunnu-
dagskvöld sá Dóra dóttir hans
mink á hlaupum rétt hjá og kall-
aði til föður sína sem reiddi
þegar af skoti úr haglabyssunni.
Dýrið lá í valnum sekúndum
síðar en þá kom í ljóst að það
var karlinn eða steggurinn eins
og hann er kallaður. „Það er
mjög óvanalegt að steggurinn
sé nálægt „móður og bömum".
Hann hittir kerlinguna yfirleitt
bara á fengitímanum, gerir það
sem hann þarf að gera og fer
svo. Þetta var sennilega tilviljun
í þetta skipti. Hann var að koma
neðan úr fjöri, sennilega í
fæðisleit, þegar við rákumst á
hann. Mér datt ekki í hug að
þetta væri steggur“, sagði Sæv-
ar minnkabani.
Læðan lét ekki sjá sig
Sævar ákvað eftir dágóða stund
að setja upp bogana við grenið í
þeirri von að sú lágfótta myndi
líta við á sama stað. Þrátt fyrir
að hafa reynt að „heilla" hana
með hvolpaskrækjum var hún
treg til. Sævar fór heim á leið
með karlinn og ungana. Þeirra
biðu sömu örlög og „pabba"
gamla sem lá fyrir haglaranum.
„Við verðum að lóga þeim“,
sagði Sævar. Vera getur að sum-
um þyki þetta hörð örlög en
Sævar segir að það verði að
halda minnkastofninum niðri
með þessum hætti vilji menn að
fuglalíf þrífist.
fann það. Hræið var nýlegt og
það eina sem vantaði á það var
hausinn! Þannig hafði fuglinn
verið drepinn.
Fyrstu ár Sævars í þessum
veiðiskap fargaði hann 5-600
dýrum á ári á Suðumesjunum
en nú eru þetta á milli 100 og
150 dýr á ári og þakkar hann
það fyrst og fremst aðhaldi.
Fyrir hvert dýr eru greiddar
1200 krónur á bæjarskrifstof-
unni.
Hundarnir nauðsynlegir
Sævar er með tvo hunda sér til
aðstoðar af Terrier gerð en var
um tíma með fjóra. Þá hvíldu
tveir á meðan hinir tveir voru
„við leitarstörf'. Þegar þeir
þreyttust skipti hann hinum
„inná“. Ekki fyrir allt löngu síð-
an dóu tveir þannig að nú eru
„Æðanarp hefur aukist mjög
mikið á nýjan leik og það er
einungis vegna þess að minkn-
um hefur verið haldið niðri“,
segir Sœvar Sigurðsson,
minkabani og trillukarl í
Grindavik.
„Það var ífyrsta sinni imörg
ár að það komti hér á milli 50
og 60 œðarkollur og fóru að
verpa liérna íeinum hnapp.
Þœr hafa alltaf verið mjög
dreifðar hér um allt og mun
fœrri encla liefurfjöldi niinka
farið niður um helming á síð-
ustu tuttugu árum. Það er
vegna þess að það er leitað
reglulega allt árið, ekki bara á
vorin“, segir Sœvar sem fer í
fleirifjörur á Suðumesjum en
í Grindavík. Hann fer í líka
reglulega á Vatnsleysuströnd-
ina þar sent á fimmta tug dýra
hafa að jafitaði verið drepin
árlega en fer nií snarminnk-
andi. Hannfer íLeiruna og át
á Reykjanes ogþá er hann
pantaður vestur á Jirði - til að
kljást við þennan litla en
skœða fjóifœtling.
Skelfileg aðkoma
Sævar kom til Grindavíkur árið
1977 og byrjaði þá að farga
minknum. Þá var mikið af dýr-
inu um allar fjörur en hann leit-
ar mikið í æti í tjöruborðinu,
étur reiðinnar ósköp af þara-
þyrsklingi, marhnút og svoköll-
uðum sprettfisk og ef hann þef-
ar uppi hagamús þá endar líf
hennar við það sama hjá þessari
j grimmu skepnu sem minkurinn
er. Síðast en ekki síst gerir
minkurinn rnikinn usla í æðar-
varpi. „Karlinn á það til að fara
með eggin úr hreiðrunum og
koma þeim fyrir í gjótum.
Geymir þau þannig. Kerlingin
fer ekki í varpið fyrr en hvolp-
arnir eru farnir sem jafnframt
ráðast þangað um leið og þeir
em famir að geta stigið í lapp-
irnar. Það er oft skelfileg að-
koma í kringum æðarvörp því
hvolparnir ráðast á kolluung-
ana, sérstaklega þegar þeir eru í
fjöruborðinu í ætisleit og bíta
oft í þá miðja og leika sér svo
með þá eins og kettir. Þegar
maður kemur að þessu er dúnn-
inn tættur upp úr hreiðrunum og
út unt allt og eggin hortin auð-
vitað. Þetta styggir fuglinn sem
þorir ekki að setjast upp aftur
og þannig eyðileggur minkur-
inn mikið af varpi á hverju ári
ef það er ekki varið “. Sævar
sýndi blaðamanni Iítið fuglshræ
sem var í greninu þegar hann
8
Y íkurfréttir