Ægir - 01.08.2016, Blaðsíða 13

13
að kalla 20. öldin öld sjávarút-
vegsins. „Framleiðni hefur auk-
ist mikið í sjávarútvegi, nær þre-
faldast undanfarin rúm 30 ár.
Fiskveiðistjórnunarkerfið hefur
skapað mikil verðmæti, en ég
kemst að þeirri niðurstöðu að
greiða beri hærra veiðileyfa-
gjald en nú er gert.“
Sátum af okkur tækifæri í fiskeldi
Ágúst fjallar í bókinni um sjáv-
arútveg víða um heim sem og
einnig um fiskveiðistjórnun og
segir að miklar breytingar hafi
orðið í þeim efnum. Helstu sjáv-
arútvegsþjóðir heims eru nú í
Asíu þar sem fiskeldi er mjög
umfangsmikið. „Íslendingar
hafa því miður setið af sér tæki-
færi í fiskeldi, en það má bæta
úr því á næstu árum,“ segir
hann.
Bendir hann á að sjávarút-
vegur sé víðast í fátækum þró-
unarlöndum rekinn sem vax-
andi atvinnugrein og á því sviði
getum við Íslendingar lagt fram
okkar aðstoð, til að mynda með
ráðgjöf um meðferð afla,
vinnslu og markaðssetningu.
„Þróunaraðstoð okkar er ein-
ungis einn þriðji af því sem hún
er í okkar nágrannalöndum og
satt best að segja er skömm að
því,“ segir Ágúst.
Okkar kerfi þykir gott og hag-
kvæmt
Í bókinni lýsir Ágúst kerfum
fiskveiðistjórnunar erlendis og
segir fjölbreytni ráða ríkjum
þegar að þeim kemur. „Svipuð
stjórnkerfi og við notum við
veiðar hérlendis eru notuð víða
ytra og er það fyrirkomulag í
sókn á heimsvísu. Um aldamót-
in síðustu voru fimm ríki með
kerfi einstaklingsbundinna og
framseljanlegra aflahlutdeilda,
en um 2010 stýrðu 22 ríki veið-
um með þessum hætti og
veiddu þau um fjórðung af
heimsaflanum. Íslenska fisk-
veiðistjórnunarkerfið þykir gott
að mati sérfræðinga erlendis og
er talið hagkvæmt.“
Í lok bókarinnar leggur
Ágúst fram nokkrar tillögur sem
geti orðið til þess að efla sjávar-
útvegi. Hann segir að Íslending-
ar verði að gera sér grein fyrir
hversu mikilvæg þessi atvinnu-
grein er fyrir þjóðina. „Aðalatriði
er að skapa sem mest verðmæti
og nýta auðlindina til þess. Svo
má verja arðinum á ýmsan
hátt,“ segir hann.
Hlúum að mannauðnum og ný-
sköpun einstaklinga
Atvinnuhættir heimsins eru að
breytast, m.a. með aukinni sjálf-
virkni og vélmennum. „Mörg
störf munu hverfa á næstu ára-
tugum, m.a. í frumvinnslu sjáv-
arfangs, en störfum sem krefj-
ast aukinnar menntunar mun
fjölga. Það er brýnt að gera sér
grein fyrir því hvernig tækni-
þróun verður í sjávarútvegi á
heimsvísu næstu áratugina,“
segir Ágúst. Íslenskur sjávarút-
vegur standi sig vel á alþjóða-
vísu, mikil gróska sé í tengdum
greinum og framleiðslu nýrra
afurða í hátækniatvinnugrein-
um, þar séu fjölmörg sóknar-
færi. „Okkur ber að hlúa sérstak-
lega að mannauðnum og ný-
sköpun einstaklinga og fyrir-
tækja og gera það í meira mæli
en nú er gert.“
Fjölbreytt atvinnulíf skiptir öllu
fyrir lífskjörin
Hann segir samkeppnisstöðu ís-
lensks sjávarútvegs sterka í al-
þjóðlegu samhengi og að mikil-
vægt sé að standa vörð um þá
mikilvægu atvinnugrein sem
gerði Íslendinga að velmegandi
þjóð á 20. öld. „Í nútíma efna-
hagslífi skiptir fjölbreytt at-
vinnulíf öllu fyrir lífskjörin. Á
síðustu öld var lífið í þessu landi
fiskur. Þær aðstæður eru auðvit-
að breyttar en sjávarútvegurinn
er og verður áfram hryggjar-
stykkið í efnahagslífi þessarar
þjóðar og mun gegna mikil-
vægu hlutverki í nýrri atvinnu-
háttabyltingu á 21. öldinni,“
segir Ágúst.
Um höfundinn
Dr. Ágúst Einarsson er prófessor emeritus við Háskólann á Bif-
röst og fyrrverandi rektor skólans. Hann hefur gegnt mörgum
trúnaðarstörfum og var meðal annars alþingismaður og pró-
fessor við Háskóla Íslands og hefur setið í fjölda stjórna og ráða
og var meðal annars formaður Framtakssjóðs Íslands, Samn-
inganefndar ríkisins og bankaráðs Seðlabanka Íslands auk þess
sem hann hefur setið í stjórnum Borgarleikhússins og Lands-
virkjunar. Ágúst var um árabil prófessor við Viðskipta- og hag-
fræðideild Háskóla Íslands og var þar skorarformaður og deild-
arforseti. Hann hefur jafnframt skrifað nær þrjá tugi bóka, þar á
meðal Rekstrarhagfræði, Verkefni í rekstrarhagfræði, Hagræn
áhrif tónlistar, Hagræn áhrif kvikmyndalistar, Menningarhag-
fræði og Hagræn áhrif ritlistar.
Ágúst Einarsson prófessor.
„Mörg störf munu hverfa á næstu áratugum,
m.a í frumvinnslu sjávarfangs, en störfum sem krefjast
aukinnar menntunar mun fjölga.“