Hjúkrunarkvennablaðið - 01.07.1938, Side 10

8
HJÚKRUNARKVENNABLAÐIÍ)
og óþægindi í fyrstu, síðar þolist hún vel.
Olían eyðist eða resorberast lítið úr brjóst-
holinu og j)arf því ekki síðar að vera að
bæta á liana eins og loftið, er það auðvit-
að kostur, jjví að þá jnirfa sjúklingarnir
skemur að vera undir læknishendi. Hins-
vegar liefir. oleothorax þann galla, að
stundum étur olían sig í gegnum brjóst-
himnu lungans og perforerar inn í lung-
að og hóstast þá upp. Getur þá myndast
ígerð í brjóstholinu, sem er erfið viður-
eignar og hættuleg. Þess vegna er að
mestu Iiætt við oleothorax og nú er liann
aðeins notaður, þegar samvextir við loft-
hrjóst eru svo áleitnir, að hætt er við að
lofrúmið eyðisl of snemma, er j)á oliu
dælt í pneumothorax holrúmið; venjulega
er j)að þó ekki gert fyr en holrúmið er
orðið svo lítið að það taki ekki nema 1—
200 ccm. af olíu, enda er perforations-
hættan því minni sem olían er minni.
III. Extra pleural pneumothorax vekur
nú mikið umtal meðal berklalækna. Hann
var fyrst gerður fyrir ca. 20 árum, en
þótti j)á gefast illa og var fljótlega við
hann hætt. Aðgerðin er i því fólgin, að
ytri hrjósthimnan (pleura costalis) er los-
uð frá hjóstveggnum og því holrúmi, sem
þannig er myndað er haldið opnu með ])ví
að blása í það lofti við og við, eins og gert
er við venjulegan pneumothorax. Munur-
inn er sá að liér er loftinu dælt inn utan
við ytri brjósthimnuna, en ekki í brjóst-
himnusekkinn eins og við loftbrjóst. Þjóð-
verjarnir Schmidt og Graf hafa tekið upp
])essa aðgerð að nýju og það í stórum stíl.
Frá þeim hefir hún hreiðst hratt út. Láta
sumir mikið af árangrinum en aðrir
minna. Aðal fylgikvilli og ókostur þessar-
ar aðgerðar er hve oft er lienni samfara
exudat og ígerð (empyem) i holrúminu.
Er þessi fylgikvilli miklu algengari en við
venjulegan pneumothorax. Schmidt játar
að í 30% af tilfellum sé empyemið erfitt
viðureignar og þá oft' hættulegt. Erfitt get-
ur líka verið að hindra að holrúmið vaxi
sarnan aftur áður en fullum árangri er
náð. Þess vegna dælir Graf nú olíu inn i
holrúmið í stað lofts. Kostunr við extra-
pleural pneumothorax er, að aðgerðin þol-
ist yfirleitt vel og að ekki þarf að gera
holrúmið stærra en svo, að aðeins sjúki
hluti lungans þrýstist saman, en heil-
brigði hluti þess getur starfað óhindrað
áfram. Hér á landi liefir ekki verið gerður
extra pleural pneumothorax nema á ein-
um sjúlding, en auðvitað verður sú að-
gerð reynd hér frekar.
IV. Við extrapleural plomberingu er að-
gerðin sú sama og við extrapleural pne-
umothorax, þ. e. a. s. ytri brjósthimnan
er losuð frá brjóstvegg, en í stað þess að
hlása lofti i holrúmið eða dæla i það olíu
er fast paraffin látið í það. Kostur aðgerð-
arinnar er, að hún þolist að jafnaði vel og
að aðeins sjúka hlutanum af lunganu er
þrýst saman. Ekki þarf heldur að endur-
nýja paraffinið, þvi að það resorberast
ekki. Aðalgallinn á plombu er hinsvegar
Iiinn sami og á oleothorax, að paraffinið
getur perforerað inn í lungað og hóstast
þá upp paraffin-agnir, en jafnframt getur
myndast igerð, empyem, í plomhuholrúm-
inu. Er þessi fylgikvilli það algengur og
það hættulegur að hann hefir dregið mjög
úr notagildi aðgerðarinnar. Reynt hefir
verið og er enn reynt að breyta til um
plombuefni og gera ýmsar breytingar á
aðgerðinni sjálfri í því skyni, að draga; úr
perforationsliættunni, en ekki hafa til-
raunir þessar ennþá borið neinn ál)yggileg-
an árangur. Hér á landi hafa verið gerð-
ar um 50 plombuaðgerðir. Um helmingur
sjúklinganna hafa orðið smitfríir eftir að-
gerðina. Ekkert er til fvrirstöðu, að að-
gerðin sé gerð beggja megin, þar eð
plomban þrýstir ekki nema nokkrum og
það venjulega litlum hluta lungans. Þess
vegna er líka hægt að gera plomberingu
öðru megin og loftbrjóst eða aðra koll-
apsaðgerð hinumegin.
V. Lömun á þindinni, phernicotomi eða