Norðurslóð - 14.12.1994, Qupperneq 14

14 — NORÐURSLOÐ
Friðrik VIII slífjur á land við Torfunefsbryggju 13. ágúst 1907. Við hliö hans gengur (iuðlaugur
Guðmundsson syslumaður Eyfirðinga.
Kvikmynd var tekin af konungskomunni og er þessi mynd fengin úr henni (sem útskýrir gæðin).
A myndinni er konungur og fylgdarlið að leggja upp í ferð fram í Hrafnagil, allir á hvítum
hestum..
Þegar kóngurinn
sótti Eyfírðinga heim
- Kafli úr Sögu sýslunefndar Eyjafjarðarsýslu 1874-
1989 eftir Hjört E. Þórarinsson
Á sýslufundi, sem hófst 2. mars
1907 las oddviti bréf „Heimboðs-
nefndar Alþingis” frá 7. maí fyrra
árs þar sem spurst er fyrir um hug
Eyfirðinga til þátttöku í konungs-
móttöku. Hafði hann tekið sér það
bessalcyfi að tilkynna nefndinni,
að „Eyjafjarðarsýsla muni taka
þátt í að fagna konungi á þann hátl
er nefndin hefur fyrirhugað”. Með-
al þess, sem farið var fram á í bréfi
móttökunefndarinnar var, að Eyf-
irðingar sendu a.m.k. 18 góða reið-
hesta suður til Reykjavíkur til nota
í hópferðinni miklu, „austur fyrir
fjall”, sem fyrirhuguð var. Skyldi
fararstjóri vera „myndarbóndi”
eins og það var orðað í bréfinu,
fylgja hestunum suður ásamt
tveimur til þrentur „hestasvein-
um”. Jafnframt var Eyfirðingum í
sýslu og bæ boðið upp á að liafa
konung og fylgdarlið sem gesti
sína einn dag, 13. ágúst, og skipul-
eggja móttökur eins og þeim sýnd-
ist við hæfi.
Þetta voru stórtíðindi. Aldrei í
sögunni hafði krýndur konungur
komið til Norðurlands (með allri
virðingu fyrir Heiðreki konungi af
Heiðmörk, sem heygður var í
Kálfskinni, og Jörundi hundadaga-
konungi, sem brá sér hingað norð-
ur ríðandi snögga ferð 1809, nærri
100 árum fyrr).
Sýslunel'nd tók boðskapnum
fagnandi og kaus nefnd til að gera
nánari tillögur um móttökur.
Nefndina skipuðu Stefán Stefáns-
son alþingismaður í Fagraskógi,
Gísli Jónsson á Hofi Svarfaðardal
og Kristján H. Benjamínsson á
Ytri-Tjömum Staðarbyggð. Síðar
á fundinum lagði nefndin frant
svohljóðandi álit, sem var sam-
þykkt:
1. Sýslunefndin felur fararstjóran-
unt, með ráði oddvita, að ráða
hestasveina og láta þá útvega
hesta í héraðinu, samkvæmt þeim
upplýsingum er fyrir liggja og
gjörir sýslunefndin ráð fyrir, að
sýslunefndarmennimir, hver í sín-
um hreppi, styðji fararstjórann í
þessum framkvæmdum.
2. Til kostnaðar þess, er fyrir
héraðið kann að leiða af konungs-
förinni, verði veitt nokkur upp-
hæð í óvissum gjöldum 1907.
3. Kristján bóndi Jónsson í
Glæsibæ er ráðinn fararstjóri fyrir
flokk þann, er Eyjafjarðarsýsla
sendir.
Það sýnirglöggt, hve mikið fyr-
irtæki þessi konungsmóttaka var,
að það skyldi þurfa að panta hesta
allt norðan úrEyjafirði til að flytja
mannskapinn austur fyrir fjall. En
sýslunefnd Eyjafjarðar stóð við sitt
og vel það og segir í Norðra á Ak-
ureyri 27. júlí, að Kristján bóndi í
um riðið áleiðis suður með meira
en 30 valda hesta. Ennfremur fór
suður Guðmundur á Þúfnavöllum,
gamalreyndur og mikilsvirtur
sýslunefndarmaður og fleiri.
En snúum okkur að norðlensku
heimsókninni. Bæjarstjórn Akur-
eyrar átti auðvitað að sínu leyti að-
ild að móttökunni hér og lagði til
fulltrúa sína í móttökunefndina en
hana skipuðu auk sýslumannsins
Ottó Tuliníus kaupmaður og kons-
úll, Friðrik Kristjánsson banka-
stjóri og Sigurður Hjörleifsson
læknir og ritstjóri.
I Akureyrarblöðum og í ferða-
bók Dananna má lesa frásögn af
herlegheitunum. Hér skulu birtar
glefsur úr ferðabókinni, þar sem
höfundar lýsa heimsókninni til
Akureyrar og Eyjafjarðar og verð-
ur einkum valinn úr sá þátturinn,
þar sem sýslunefndin keinur meira
við sögu.
Móttökuhátíðin á Akureyri
heppnaðist ágæta vel og var
sennilega sú allra skemtilegasta á
Islandsferðinni.-
I Góðtemplarahúsinu voru
hinum tigna gesti búin vegleg
veizluhöld með ræðuin og söng.
Guðlaugur Guðmundsson bæjar-
fógeti hélt aðalræðuna konungi til
fagnaðar. - Það þótti sjálfsagt mál
hestanna þegar komið var til Ak-
ureyrar. Afsagði enginn maður,
hvorki úr hópi ríkisþingmanna né
förunauta konungs, að fara á bak í
Eyjafirði. - Nokkru innar riðum
við fram á hóp bænda, er sneru að
veginum hundrað saman, allir á
hvítum hestum. Var það mesta
myndarfólk, þessir Eyfirðingar,
sem þama riðu, ungir menn og
miðaldra, stórir, sterkir og hressi-
legir. - Seint munum vér gleyma
bændunum úr firðinum, sem
hrópuðu húrra fyrir konungi og
báðu sfðan um leyfi til að gegna
lífvarðarþjónustu hjá hans hátign
þennan eina dag. Að fengnu leyfi
hleyptu þeir upp á veginn og riðu
á undan alla leið (í Hrafnagil)
með bláan fálkafána fyrir sér.
(Þess skal getið, að Akureyrar-
blöðin. Norðri og Norðurland,
greina frá þessum atburðum í
næstu blöðum eftir konungskom-
una og nefna bæði lægri tölu í
bændasveitinni, 30 og 50 manns,
en allir eru sammála um ljósu
hestana. - HEÞ) - Á grænum
völlum við Hrafnagil risu mörg
tjöld stór og smá, og ræðustóll,
sem kom sér vel er ræður hófust.
Voru þarna saman komnir rúm-
lega þúsund manns með hesta
sína. Þótti tilkomumikið að horfa
á hópinn í hátíðaskapi og gaman
hefði verið að geyma hann á
góðu málverki. Minntust þá
margir dönsku gestanna reiðtúr-
anna dásamlegu sunnanlands, en
engu að síður fór nú svo, að há-
tíðahöldin á Akureyri og í grennd
þennan eina dag risu án efa einna
hæst í minningunni, þegar heim
kom.
I stóru tjaldi beið dögurður
(svo) gestanna og voru fram-
reiddir af fádæma rausnarskap
ljúffengir réttir í mikilli tjöl-
breytni. - Klukkan fjögur var
haldið frá Hrafnagili og af svo
miklu fjöri, að nokkrir úr hópi
dönsku gestanna brugðu sér
ásamt öðrum í veðreiðakeppni á
völlunum þarna fram frá. Við
gleði og gamanyrði riðu menn út
eftir með fram ánni um fagurt hér-
að til Akureyrar. - Bændurnir
hundrað kvöddu konung á sama
stað og þeir höfðu fagnað honum
Það gerðust ýmsir merkilegir og
eftinninnilegir hlutir hér á Voru
landi íslandi í byrjun 20. aldar.
Þá fékk þjóðin heimastjóm, þá
fengum við langþráð fjarskipta-
santband við útlönd. Það þriðja,
sem nefna skal, er heimsókn
Friðriks VIII konungs hingað og
sigling hans kringum landið í
ágúst 1907.
Um þennan atburð íjallar all-
löng grein í Sögu Sýslunefndar
Eyjafjarðarsýslu 1874-1989
eftir Hjört E. Þórarinsson. en
ritverkið, tvær bækur, kom á
markaðinn nú fyrir skemmstu.
Hér er bin glefsa úr þessuin
kafla, þó lítilsháttar stytt.
innan við bæinn, með kröftugu
húrrahrópi og einarðri árnaðar-
ósk. Festi konungur heiðursteikn
dannebrogsmanna á brjóst fyrir-
liðans í hópnum í kveðju- og
þakklætisskyni fyrir sér sýndan
sóma og innileik.
Fyrirliðinn mun hafa verið
Hallgrímur Hallgrímsson hrepp-
stjóri á Rifkelsstöðum en Kristján í
Glæsibæ, sem suður fór, hefur
varla verið kominn til baka og því
fjarri góðu gamni. Að lokinni
þessari stórfenglegu reið héldu
Danir til skipa sinna og slógu þar
upp miklu veisluboði fyrir inn-
lenda úr bæ og byggð auk þess
sem líka var haldið rungandi ball í
Góðtemplarahúsinu. Og með orð-
um söguritaranna:
„Lauk konungsheimsókn í
hinum fagra og alorkusama höf-
uðstað Norðurlands á þann eina
hátt, sem við átti, með gleðskap
öllum til handa”.
Ekki verður annað sagt en að
Eyfirðingar og aðrir, sem þama
áttu hlut að máli, megi vel una sín-
urn hlut í þessari frásögn hinna
hlutlausu Dana. Hvað sýslunefnd
Eyjafjarðarsýslu varðar, þá verður
að telja víst, að flestir nteðlimir
hennar hafi verið með í „lífvarðar-
sveitinni” og að þelta hafi einmitt
verið meginframlag sýslunefndar-
innar sem slíkrar til móttöku hans
hátignar.
Glæsibæ hafi ásamt fylgdarmönn-
að reyna víðfrægt ágæti eyfirzku
U ÞARFT EKKIAÐ VERA
RÍKUR TIF AÐ SPIFA í
HHÍ95 EN ÞÚ GÆTIR
ORÐIÐ ÞAÐ - MJÖG RÍKUR!
Það er RÍK ástæða til að vera með því HHÍ greiðir meira*
út til vinningshafa en nokkurt annað happdrætti hér á landi.
'Hundruðir milljóna króna skilja að 1. og 2. sætiö!
HAPPDRÆTTI
HÁSKÓLA ÍSLANDS
vænlegast til vinnings