Norðurslóð - 15.12.1999, Blaðsíða 9

NORÐURSLÓÐ —9
í kassanum er
fleira en tólg
Jakob Tryggva-
son og Unnur
Tryggvadóttir á
brúðkaupsdag-
Imars síðastliðnum lést Jakob Tryggva-
son organleikari frá Ytra-Hvarfi. Var
hans verðuglega minnst í Norðurslóð
fyrr á þessu ári. Hann var kvæntur
Unni Tryggvadóttur, sem ólst upp á
Völlum. Unnur lést árið 1987. Þau Jakob og
Unnur voru bæði fædd árið 1907. Upp úr
kössum og kimum sem þau skildu eftir sig
hefur eitt og annað skemmtilegt og fróðlegt
komið í ljós eins og sjá má af þeim bréfum
sem hér birtast.
Jakob stundaði nám í Samvinnuskólanum
í Reykjavík og sótti um leið tíma í orgelleik.
Bjó hann hjá móðursystur sinni og greiddi
fyrir sig með kræsingum að heiman, sem
ekki hefur þó verið auðvelt að koma á
áfangastað, eins og sést á kafla úr bréfi frá
Tryggva föður hans:
„ Ytra Hvaifi 9/10 1927
Góði Jakob minn!
Af því sem ferð verður núna til Dalvíkur
að ég held svo snemma að þetta nái í „Esju“
þá ætla ég að skrifa þessar línur. í fyrradag
fór ég með flutninginn til þín ofaneftir,.
það sem sent er eru:
Hálftunna með kjöti; og önnur með slátri.
2 pokar af kartöflum og kassi með tólg í
alls 5 stykki merkt (A.S. Reykjavík)
I kassanum er þó fleira en tólg, bæði eru
þar sokkar til þín, smjörbiti, þó lítill sé, 3
magálar og bréfmiði sem segir um þyngd
þess sem sent er hér heima vigtað. En þenn-
an miða sendi ég til þess að ekki bregðist að
þið vitið strax um þetta og getið vitjað þess á
afgreiðsluna.i því sjálfsagt þarf að slá upp
báðar tunnurnar og þæta á þær pækli og sýru
eða vatni, þó þær verði ekki búnar að leka
öllu. En svo biðjum við þig að koma með
ílátin aftur og tunnuna frá Ólafi gamla
þyrftum við að fá þá líka ef ekki verður fyr.
((
Á þessum árum voru flutningar með öðr-
um hætti og erfiðari en nú. Við fundum sögu
af því þegar Hvarfsbóndinn loksins keypti
almennilegt hljóðfæri fyrir tónelsk böm sín.
„Ytra Hvarfi 9/3 1930
Elsku Jakob minn!
Ég sagði þér í símanum á þriðjudaginn að
ég hefði altaf ætlað að skrifa þér, og er ég nú
að hugsa um að senda þér örfáar línur og
segja þér frá hvemig fór með orgelið. Ég
bjóst varla við þegar þú sagðir mér að það
væri komið úteftir að mögulegt yrði eins og
þá var að koma því óskemmdu heim, og
varla neinneiginn því þá var áin auð ofan hjá
Sökku.
Þó fór ég að hugsa um þegar ég var kom-
inn út á Völlum að reynandi kynni að vera að
fá 4 menn með sleða til að aka því fram að
austan en yfir Hánefsstaðavilpuna var fært á
ís og aka svo á rauðu langa kafla og á ísjaka-
hröngli sem allsstaðar var alveg upp í börð.
Og talaði ég um það við Stebba í Gröf sem
var nýkominn af Dalvík og hafði gripið í
orgelið sem komið var þá inn á kontor hjá
Baldvin. Bjóst hann við að takast mundi að
aka því, og ætlaði eitthvað að hjálpa þar á
parti, ef ég færi. En frost það sem var þann
dag mátti ekki minnka ef takast ætti að aka.
En um nóttina þiðnaði og sá ég ekki til neins
að leggja af stað með sleða en áin í nokkrum
vexti.
Sendi ég þó til Sigvalda í Hofsárkoti og
fékk hann til að fara með mér, og Jóhanni
litla, með vagn og Skol fyrir. Fórum við
seint og komum til Dalvíkur undir sólsetur,
en þegar ég sá verkfærið leist mér ekki betur
á. Éyrst og fremst var ómögulegt að hafa það
á vagninum nema standandi, og var þá orðin
æðimikil yfirvigt á hlassinu, en klaki á braut-
inni hingað og þangað og neðan við Hrapp-
staði skafl á henni á löngum parti og hann
mikið hallandi, en verst leist mér á að koma
því þó nokkursstaðar inn ef það kæmist
heim.
Þó létum við það á vagninn í kassanum
og reyrðum niður og negldum slár úr vagn-
inum í kassann svo ekkert gæti hreyfst,
Fylgdi svo Jóhann bróðir minn okkur suður
fyrir skaflinn hjá Hrappsstöðum og gekk það
vel, þurfti bara að styðja vel við. Úr því var
gott fram í Grundarskriðu en úr því fór að
versna, bæði hafði lækurinn rifið ræsi í hana
í leysingunum og svo er hún aldrei góð. Var
þá líka komið myrkur.
Samt héldum við áfram og studdum við,
en yfir ána varð það að sjá um sig sjálft, og
meira til því ég varð að standa á kjálkunum
framan við það og skorða mig með herðarn-
ar við það, var þá stundum nærri að það senti
mér á hausinn ofan í ána þegar skrykktist á
steinunum. Þó varð alt slysalaust yfir, en
þegar kom á bakkana og einkum í eyrarnar
fór að láta svo illa í því að ég helt það væri
farið að skrölta laust innaní kassanum og
hlyti að stórskemmast. En ekki var um annað
að gera en koma því heim því þá var útlit að
verða rigningarlegt.
Þegar heim kom opnaði ég kassann með
þeirri vissu að sjá það alt gráskjöldótt og
jafnvel brotið, og er ég hræddur um að Jó-
hann hafi búist við einhverju svipuðu. En
sem betur fór var það ekki þó hafði annar
gaflinn núist ofboðlítið að gljáinn var af á
bletti.
En þá var eftir að koma því inn. Gekk vel
inn í bæjardyrnar, en þá fór að þrengjast en
mér þótti gott að koma því þó undir þak.
Samt mjökuðum við því inn að búrdyrum en
á einum stað komst það örlítið við á steini.
Nú var ekki hægt að komast lengra því þá
stoppaði við á fótaskörunum, og varla hugs-
anlegt að það kæmist milli stafanna innan
við búrið.
Þó fékk ég mér áhöld að höggva úr stafn-
um fyrir skörunum og byrjaði á því en datt
þá í hug að losna við þær, skrúfaði ég þá
hjörin af þeim og skaut þeim inn í orgelið.
Varð þá ekki stand á þeim en þó fylti það út
dyrnar bæði upp og niður, og til hliðar svo að
valla hefði orðið komið hnífsblaði milli þess
og stafsins. Nú var komið inn undir bað-
stofudyr, en þá var líka alveg stopp því bæði
fyllti það þær upp á víddina og hæðin var
meiri en svo að nokkur von væri að koma
þvf inn vegna trappanna. Nú var því ekki um
neitt að gera annað en að velta því á hliðina
ef það yrði þá hægt þarna í þrengslunum;
það heppnaðist okkur, og á þann hátt slapp
það inn á baðstofugólfið.
Veit ég hreint ekki hvort ég legði í að
koma því út aftur, að minnsta kosti vildi ég
ekki áSyrgjast að það færi óskemmt út. Þótti
okkur mikið betur þegar það komst þó inn,
og beið Jóhann ekki boðanna að vita hvort
það væri ekki kostað innan. En það varð eins
og hitt að ekki var þar neitt komið aflaga, og
spilaði hann á það fullum fetum, og þótti
áreiðanlega skárra en það gamla. Þá er nú
ferðasagan á enda.
Útlit þess líkar mér vel og hljóðið við-
felldið, en í fullum krafti er það óþarflega
sterkt hér inni, og fyrirferðin er ofvaxin hús-
inu enda byggir það út speglinum og gamla
greiið varð að fara úr sínum stað og er nú
fyrir framan. Prjónavélina býst ég við að
verði líka að flytja, því það setur kviðinn
nærri að henni.
Ekki veit ég hvernig gengur með borgun-
ina, en héðan af er ekkert að fást um það. Ég
get búist við þó þeim Þorst. og Kristj. væri
sagt að taka það aftur þá hvorki kærðu þeir
sig um það né heldur hlypu með það út á
svipstundu....“
Ekki vitum við hvort það var vegna erfið-
leika við að ferðast milli bæja eða annarra
farartálma að Jakob dró það að biðja sér
konu, a.m.k. fannst ónefndu skáldi hann hafa
dregið bónorðið meir en góðu hófi gegndi.
Upp úr kassanum koma heilræði til Unnar á
Völlum um hvemig hún eigi að bera sig að
við að krækja í strákinn á Hvarfi.
Eg get ei lengur liðið það mín Ijúfa,
að svonafari áfram enn
enda mun hann fara senn.
En afþví hann er ógurlega feiminn,
og vonlítill, þá virðist hann
þig vilja forðast sem hann kann.
Afþessu mun hann þráfaldlega gráta
og biðja um styrk og þor og þrótt
þín svo geti beðið fljótt.
En hans þor mun ávallt vilja bregðast,
nema þú hjálpir honum til,
og hér á leggja ráð ég vil.
Fram í Hvarfþú ríða skalt sem skjótast
erindið þarfekki neitt
efeftir mínu ráði er breytt.
Hnífeða skjæri hafa skaltu með þér
og er þú kemur Hvaifs á börð
kliptu á þína söðulgjörð.
Þú berð að dyrum ákveðin og örugg
lítil stund mun líða þá
uns létta Tryggva fœrðu að sjá
Þú segir þá „mín söðulgjörð er slitin
vildi ég leita hjálpar hér
efhana vilduð veita mér“.
„Það er sjálfsagt“ segir hann með blíðu
„eg geng nú inn og greini frá
þú góða þurfir hjálp að fá“.
Þá Sojfía það fréttir hver er komin
hún kemur út og kyssir þig
og hvíslar „Hvað þú gleður mig! “
„Að sjá þig hjer er sannarlega gaman
þú mundir gleðja góðan mann
ef gefurðu þig á tal við hann “.
Síðan við sinn elsta son hún segir
„gerðu vel við þessa gjörð
og gagtu með henni niður á börð“.
„ Og girtu svo vel á hestinum hennar góði
„Það er sjálfsagt “ segir liann
„ ég sé um það svo vel ég kann “.
Síðan mun hann ganga með þér góða
- og hann kjarkinn öðlast þá
og elsku mundu að segja já.
Hvort Unnur hefur farið eftir þessurn leið-
beiningum er ekki vitað, einungis það að hún
gleymdi ekki að segja já þegar þar að kom.
Hjónabandið varaði ríflega hálfa öld.
Soffía Jakobsdóttir
Svanhildur Jóhannesdóttir
Kennslubækur
og skólavörur
fyrir grunn- og
framhaldsskóla
IÐNÚ
BÓKAÚTGÁFA
BRAUTARHOLTI 8 • 105 REYKJAVIK
SÍMI 562 3370 • BRÉFSÍMI 562 3497
NETFANG: idnu@ir.is