Norðurslóð - 15.12.1999, Page 11

NORÐURSLÓÐ —11
upp í tjöminni, svo sem rúman
faðm frá landi. Maður þessi kvaðst
fyrr hafa orðið þess var þegar
hlaup væru nálæg. Fólkið fór strax
heim og sofnaði, en um dagmál var
hlaupið komið í lækinn. Þetta
megum við segja sannhermt.
Af þessu lítur út fyrir að vatns-
æðar niðri í brúninni hafi verið að
ná framgöngu. Enn fremur bar svo
til, að smalamaður kom fyrir mörg-
um árum að tjörninni að morgni
dags í fjarskamiklum hita og ætl-
aði að drekka. Sá hann þá mörg lif-
andi smádýr við bakkann, hætti
við og tók hellu og þeytti með
henni þessum dýrum á land. Þau
voru rauðbrún á lit, með hala sem
var tvískiptur aftast, flatvaxin að
ofan að sjá, með sívölum búk undir
kápu þessari, ekki ólík fiðrildi að
lögun. Þegar vakirnar komu á ísinn
hjá okkur kom aragrúi af smádýr-
um með vatnsólgunni upp um göt-
in. Þau voru fagurrauð og á stærð
við fló. Mest bar á þessu þar sem
vatnið var heitast, því mikill mun-
ur var á hita og kulda í því. Var það
heitast um miðju tjarnarinnar, svo
lítill kuldi fannst á bert hörund, en
ískalt syðst.“
IV
Eftir að hafa tekið upp þessa lýs-
ingu Jóhanns á Ytra-Hvarfi á Nyk-
urtjöm, segir Þorvaldur Thorodd-
sen frá því að hann gisti á Tjöm, en
næsta dag hélt hann með Ögmundi
fylgdarmanni sínum yfir Reykja-
heiði til Ólafsfjarðar. Fóra þeir
fram hjá Böggvisstöðum (Bögg-
versstöðum, eins og hann ritar)
sem leið liggur. „Þar er á sandinum
norður af þorp af þurrabúðum og
salthúsum og útræði töluvert."
Þetta er allt og sumt sem hér segir
um Dalvík. Það nafn var þá tæpast
búið að vinna sér sess og talað um
Sandinn eða Böggvisstaðasand.
Til marks um það er að sömu daga
og Þorvaldur er í Svarfaðardal, eða
9. júlí, skrifar Jóhann á Ytra-
Hvarfi fyrst Dalvík með stóru D,
að því er Alla í Sogni sagði.
Þorvaldur fór upp Böggvis-
staðadal þar sem Svarfdælingar
höfðu búsmala sinn. „Voru þar kýr
margar, hestar og fé, hópur af
smaladrengjum og urmull af hund-
um, sem lög gera ráð fyrir.“ Upp á
Reykjaheiði fóru þeir bratta brekku
innst í dalnum og yfir ána. Efst á
heiðinni er farið gegnum mjótt
skarð, 886 m yfir sjó. „Utsjónin
um fjöllin í kring og fjöllin við Ól-
afsfjörð er stórfengleg og vetrar-
leg. Alls staðar sjást hrikalegar
hamrahlíðar, hvassar eggjar og
strýtur, en gamlir hjarnskaflar með
nýsnævi ofan á í botnum og hvilft-
um. Hér er alls staðar líflaust og
gróðurlaust, nema hvað einstöku
jöklasóleyjar híma milli steina."
Með þessum orðum kveður
Þorvaldur Thoroddsen Svarfaðar-
dal í júlímánuði 1896. Minningin
um komu hans varðveittist í dag-
bók bóndans á Ytra-Hvarfi sem
lýkur sinni stuttu frásögn af henni
með orðunum. „Var mér þessi
dagur skemmtilegur." Líklega
myndi þetta sterkar orðað nú á
dögum. Það er ljóst af skýrslu Jó-
hanns á Hvarfi, að hann hefur haft
yndi af náttúruskoðun og glöggt
auga. Það var því ekki neinn smá-
ræðis fengur fyrir hann að fá
fremsta náttúrufræðing landsins
inn á baðstofugólf sitt.
Eg hef ekki kannað sérstaklega
ferðir vísindamanna um Svarfað-
ardal, en Ifklegt þykir mér að jarð-
fræðingur hafi ekki komið á þær
slóðir aftur til rannsókna fyrr en
þrjátíu og átta árum síðar, sumarið
1934. Þá var ungur jarðfræðinemi
á Dalvík við athuganir vegna jarð-
skjálftans mikla. Þetta var Sigurð-
ur Þórarinsson. Hann sagði stund-
um frá því síðar að þar sem hann
svaf hefði verið köttur sem sýndi
mikil viðbrögð við jarðhræringum
með látæði sínu. Hefði hann því
haft kisa fyrir jarðskjálftamæli! En
það er önnur saga.
Sinn er siður í
landi hverju
- Bréf frá Japan
Jól í Japan 1997. Elsa Heimisdóttir og Heimir Kristinsson halda upp á jólin í
skemmtigarði í Tókíó.
Eg held að Japanir séu sú þjóð
sem er alltaf til í að halda
upp á eitthvað. Þó svo að
þeim sé bara passlega vel við Am-
eríkana þá eru þeir duglegir að apa
allt upp eftir þeim. Sem dæmi þá
halda Ameríkanar upp á hrekkja-
vökuna í lok október. Þá ganga
börn smá og stór í grímubúningum
á milli húsa, banka og hóta manni
grikk ef þeir fái ekki sælgæti. Ef
þú ert tilkippilegur í svona ævin-
týri með bömunum þá setur þú
grasker með kerti í fyrir utan dyrn-
ar hjá þér til að gefa til kynna að
hér sé veitt sælgæti. Viðbrögðin
stóðu ekki á sér, það var stríður
straumur af fólki til okkar og mest
vom þetta Japanir og voru þeir á
öllum aldri og þá meina ég á öllum
aldri.
A Islandi er því þannig farið í
mínum huga að á eftir sumri kem-
ur haust og á eftir hausti koma jól.
Þetta er aðeins í öðruvísi röð hjá
okkur hér í Japan, nú er haustið í
allri sinni litadýrð og við búin að
kveikja á fyrsta kerti í aðventu.
Það er ekki frí hér um jólin enda
eru Japanir ekki kristnir. Þorláks-
messa er þó frídagur, en þá á keis-
arinn afmæli. En Japanir eru alltaf
til í að halda veislur og hafa aðlag-
aðjólin að japönskum hætti. Flest-
ar búðir eru með jólaskreytingar af
einhverju tagi og kaupmenn hér
hafa kennt japönskum almenningi
(eins og heima) að það á að gefa
jólagjafir. Algengustu jólagjafir í
Japan era rándýrir ávextir (þegar
ég segi rándýrir þá meina ég
stjamfræðilega dýrir) eða annað
matarkyns í gjafaumbúðum. Börn-
in fá að vísu eitthvað skemmti-
legra.
Eg efast um að almenningur viti
hvað jól í raun og veru eru. Eitt er
víst að þeir vita að þetta hefur eitt-
hvað að gera með jólasvein, barn
og hreindýr. Stundum kemur þetta
mjög skringilega út, dóttir mín var
á labbi í verslunarhverfi hér í borg
og rekur þá augun í mjög svo
fallega uppsetningu af Jósep og
Maríu við jötuna, einnig var búið
að raða upp vitringunum þremur
og engill alheimsins, Betlehems-
stjaman skein skært yfir þeim.
Dóttir mín var alveg dolfallin og
fór nær til að skoða þetta betur og
bjóst við að sjá Jesúbarnið liggj-
andi í jötunni, en þarna lá jóla-
sveinn í fullum rauðum skrúða.
Þar með fór helgisvipurinn af
þessari uppstillingu. Ein verslun
setur upp fyrir hver jól Jesúbarnið
með jólasveinahúfu ríðandi á
hreindýri.
Eitt mega þeir eiga að hvergi
hef ég séð eins flott uppsettar jóla-
seríur eins og hér. Sem dæmi þá
skreyta þeir öll trén við eina versl-
unargötu rétt fyrir jól, þar er mælt
nákvæmlega hvað langt er á milli
Ijósa og þetta gert með mikilli ná-
kvæmni. Aftur á móti eru lög-
regluyfirvöld ekki eins hrifin af
þessu uppátæki því þangað flykk-
ist fólk að til að sjá dýrðina, um-
ferð á götum og gangstéttum fer
öll í eina þvögu. Lögreglan er not-
uð til að stýra fólki og passa að
enginn stoppi of lengi til að skoða
dýrðina því þá stoppast allt. Hér
búa talvert margar milljónir
manna. Það sem heillar mig er að
sumsstaðar eru fullskreytt jólatré
sett út á gangstétt í nóvember og
þama fá þau að standa óáreitt í
heilan mánuð án þess að nokkur
taki eina einustu kúlu.
Japanir sletta ensku þegar þeir
óska hvorir öðrum gleðilegra jóla
enda ekki til orð yfir jól á jap-
önsku. Enska kveðjan „Merry
Christmas" er því það sem ætti við
(þeir bera það fram „meri kurisu-
masu“). En þeim finnst að jólin
eigi að vera meira en gleðileg og
því má sjá kostulegar jólakveðjur,
svo sem:
Hamingjusöm jól (Happy Christ-
mas)
Glæsileg jól (Elegant Christmas)
Leikræn jól (Dramatic Christmas)
Aftur á móti er það sem við
söknum mest jólastemmingin fyrir
jólin og jólaundirbúningurinn í
kulda og myrkri og að vera að
brasa og basla á sama tíma og aðr-
ir. Þó svo okkur finnist alltof mik-
ið fyrir þessu haft þegar við búum
á Islandi þá söknum við hans þeg-
ar við erum ekki inn í hringiðjunni
jólaundirbúningsins á íslandi. Til
að mynda steiktum við laufabrauð
um síðustu helgi í nóvember og úti
var 15 stiga hiti og sólskin.
Aðfangadagur í Japan er ekki
mikið frábrugðinn aðfangadegi á
íslandi. Við drögum bara fyrir
glugganna og setjum jólamessu úr
Hallgrímskirkju í kassettutækið og
þar með eru jólin komin. Það að
búa svona til sinn einangraða jóla-
heim getur komið sér vel. Einu
sinni frestuðum við jólum fram á
gamlársdag og það er heldur ekk-
ert mál. Við höfðum þá eytt jólun-
um á Hawaii það var yndislegt en
ekki var það jólalegt að liggja og
horfa upp í trjákrónur pálma-
trjánna. Við gætum auðveldlega
„frestað jólunum fram í maí“. Allt
sem þarf er að draga fyrir glugga,
kveikja kertaljós í stofunni og setja
jólamessuna af stað.
25. desember taka Japanir niður
allar jólaskreytingar og upp koma
áramótaskreytingar. Áramótin eru
þeirra hátíð. Öllum fyrirtækjum er
lokað að kvöldi 29. desember og
þau hefja starfsemi aftur á fyrsta
mánudegi í janúar, en þó ekki fym
en 4. janúar. Þetta er fjölskylduhá-
tíð og á nýjársdag fara allir sem
eru rólfærir í shintohof að strengja
áramótaheit eða biðja fyrir góðu
gengi á nýju ári. En það er svo
merkilegt að þeir miða áramótin
við Jesú Krists alveg eins og við.
Með þessum orðum sendi ég
mínar bestu jólakveðjur.
Soffía Friðbjörnsdóttir
Starfsfólki okkar og
viðskiptavinum
sendum við bestu óskir
um gleðileg jól og
farsœld á komandi ári
Þökkum samstarfið
á árinu
Snæ^lí