Norðurslóð - 15.12.1999, Qupperneq 20

20 — NORÐURSLÓÐ
Hans Pauli Johansen.
Hansi og Arngrímur Jóhannesson í Sandgerði
við tundurduflið marg umtalaða.
Guð getur allt“
Hansi og Óli Lín Sigmundsson ásamt 2 breskum dátum við Sæfara, trillubátinn sem þeir
frændur Hansi og Axel fóru á til Færeyja. Báturinn var 2 tonn að stærð með 5 hestafla Skandia
vél.
Á þessu ári eru liðin 70 ár frá því
að færeyski sjómaðurinn Hans
Pauli Johansen kom til Dalvíkur
frá Skálum á Langanesi. Fluttist
hann hingað með fjölskyldu
Guðmundar Jónssonar frá
Hrappsstaðakoti, síðla árs 1929
og átti hér fasta búsetu í hart
nær hálfa öld.
Hansi, eins og við Dalvíkingar
nefndum hann ætíð, hafði stundað
sjómennsku frá unglingsárum í
Færeyjum á færaskútum við Island
en oftast langtímum saman á fiski-
miðunum við Langanes. I Færeyj-
um fór hann út í eigin útveg um
tíma, en þar sem það dæmi gekk
ekki upp sem skyldi og landslög
Færeyinga voru slík, á þeim tím-
um, þá varð hann að hverfa úr
landi. Að Skálum á Langanesi
kom Hansi, en þar var hann kunn-
ugur, og settist að hjá Guðmundi
og stundaði sjóróðra og fiskverkun
með honum.
Hansi var sérstakur persónu-
leiki og varð þjóðsagnapersóna í
vitund okkar Dalvíkinga. Enn í
dag lifa margar sagnir af Hansa
einkum af lífsmáta hans. Á Dalvík
átti hann sitt velgerðarfólk, sem
gegnum árin leit til með honum og
sumar húsmæðumar í næsta ná-
grenni við hann færðu Hansa mat-
föng og annað það er honum kom
til góða. Eldri íbúar bæjarins
minnast Hansa með hlýhug.
Hann var dagfarsprúður maður
og sérstakur barnavinur. Á næsta
ári eða 23. ágúst eru liðin 120 ár
frá fæðingu hans. Undirrituðum
fannst viðeigandi, að birta í Norð-
urslóð skrif, sem hann rakst á í fór-
um sínum eftir Þorgils Sigurðsson
fyrrum póstmeistara á Dalvík, sem
hann ritað í minningu Hans Pauli
Johansen við andlát hans árið 1978.
Með leyfi Rósu Þorgilsdóttur póst-
meistara eru þessi skrif föður
hennar birt hér á síðum blaðsins.
Þorgils andaðist 18. febrúar 1998.
Júlíus Kristjánsson
Fullu nafni hét hann Hans
Pauli Johansen og var
Færeyingur. Hann kom til
Dalvíkur með farfuglun-
um laust fyrir árið 1930, en varð
eftir þegar hinir fóru - og varð
staðbundinn. í daglegu tali var
hann alltaf nefndur Hansi, enda
mun sú nafngift jafnan hafa þjónað
þeim kröfum, sem hann gerði til
reisnar og virðuleika. Stuttu eftir
komuna til Dalvíkur reisti hann í
félagi við Guðmund Jónsson frá
Hrappsstaðakoti lítið steypt smá-
hýsi á tveim hæðum, og var sú
neðri ætluð fyrir útgerðaraðstöðu.
Efri hæðin varð síðan hans dvalar-
staður lengst af. Meðan hús þetta
reis af grunni, hafði Hansi vistar-
veru og aðhlynningu á heimili Sig-
fúsar Þorleifssonar útgerðarmanns,
og mun það vera eini tíminn, sem
hann bjó ekki sem einsetumaður -
utan skammra tfmabila, sem hann
dvaldi hjá venslafólki á Akureyri,
og síðast í Færeyjum.
Hansi hafði stundað sjómennsku
á færeyskum skútum, og kunni vel
til slíkra starfa. Sem unglingur, var
ég honum samskipa við hand-
færaveiðar á útilegubátum - sem
kallaðir voru. Mér er minnisstætt
hvað hann var laginn við að draga
lúðurnar á fallaskiptunum norður á
Sporðagrunni. Það var eins og
hann réði yfir einhverjum dular-
mætti, sem seiddi þessa stóru fiska
til sín. Seinna skyldi ég þetta betur.
Færeyskir skútukarlar hafa sér-
stakt göngulag, Þeir stíga ölduna
eftir að fast land er undir fótum, og
þeir ganga vaggandi og hægum
skrefum - eins og þeir bíði eftir
því, að ölduhryggurinn lfði hjá.
Þeir eru rólyndir, og margir af-
burða sjómenn. Eftir að Hansi
hætti sjómennsku, vann hann við
seglasaum, og ýmis smávik við
búnað og útgerð báta. Ég kom
nokkrum sinnum til hans á skúr-
loftið, og hann sagði mér oft gaml-
ar sögur frá sjónum. Ég spurði
hann eitt sinn, hvernig honum félli
einveran. „Ég er aldrei einn,“ svar-
aði hann - „Guð er alltaf hjá mér“.
Barnsleg og einlæg trú hans á
forsjá og fylgd almættisins, varð
honum sú Íífsfylling, sem margir
leita að, en finna aldrei. Biblían,
sem lá oft á snjáðum stólkolli við
rúmstokkinn, varð honum sá föru-
nautur, sem aldrei brást.
I sögu Dalvíkur verður Hansa
lengi minnst í sambandi við at-
burð, sem átti sér stað þann 7. apríl
árið 1942. Þá rak tundurdufl upp
að malarkambinum framan við bú-
stað hans, og veltist þar um í brim-
garðinum. Setuliðsmenn, sem
höfðu bækistöð skammt frá eða í
Valensíu - flýðu á braut. Hansi
gekk hinsvegar að þessari vítisvél,
batt duflið fast við Valensíu-
bryggjuna, og gekk þannig frá því,
að sjór náði ekki að hreyfa það. Að
Fáein minningarorð um Hansa
F. 23. ágúst 1880 - D. 2. apríl 1978
Sendum viðskiptavinum okkar og
velunnurum bestu óskir um
gleðileg jól ogfarsœld á komandi
ári.
Happdrætti Háskóla íslands 6
vænlegast til vinnings!
Umboðið á Daluík:
Röðull - Sólveig Antonsdóttir - Hafnarbraut 5 - S. 466 1300
dómi sérfræðings, sem fenginn var
til að rannsaka þetta afkvæmi
stríðsvitfirringar, var tundurduflið
í virku ástandi - og gat sprungið.
Taldi hann líklegt, að þá hefði stór
hluti af byggingum á Dalvík orðið
fyrir skemmdum, og sumar hrunið
til grunna.
Á fundi hreppsnefndar, sem
haldinn var 2. júní 1942, er gerð
eftirfarandi bókun:
„Hreppsnefndin samþykkir að
veita Hans Pauli Johansen kr.
1.000 - eitt þúsund krónur - fyrir
snarræði og dirfsku þ. 7. apríl sl.,
þegar tundurdufl rak á land á Dal-
vík.“
Þegar ég spurði Hansa hvernig
hann hefði árætt að fást við þennan
voða, svaraði hann brosandi - eins
og þetta væri varla umtalsvert.
„Blessaður góði - Guð getur allt.“
Þegar Hansi var á 70. aldursári
- árið 1950 - fór hann á litlum
trillubáti til Færeyja, ásamt frænda
sínum, sem Axel hét. Þetta gerðist
að vísu á þeim árstíma, sem sjór er
að jafnaði viðráðanlegur á þessari
leið, en mörgum mun hafa fundist
það ofdirfska, að ætla þessum litla
farkosti að fljóta yfir hafið. Hansi
var samt á annari skoðun. „Guð
getur allt, og hann mun koma okk-
ur á ákvörðunarstað," var andsvar
hans við gagnrýni, og hann komst
heill í höfn. Ég man vel hvemig
Hansi bjó bátinn til fangbragða við
útsæinn. Hann bar lýsi á byrðing-
inn þar til hann var mettaður af
fitu, - gældi við saum og sam-
skeyti, og strauk gömlum sigg-
grónum höndum um bönd og bita.
Það var enginn perlusaumur eða
glitbönd á þessari fleytu, allt heilt
og traust. - Þannig var Hansi.
Hann var aldrei neinn glans-
myndasafnari eða skrautblóma-
dýrkandi, en sá vermireitur, sem
trúin græddi í brjósti þessa manns,
bar samt ein þau fegurstu blóm,
sem ég á ævinni hefi séð og fund-
ið. Hin síðari ár, sá ég þennan góð-
látlega öldung oft á rjátli meðfram
sjónum austan við bæinn. Hann
var þá gjarnan að tína smásprek í
eldinn til þess að fá yl í sína fátæk-
legu vistarveru. Bakið var farið að
bogna og fæturnir að bila, enda
langur ævidagur. Það var þó alveg
ástæðulaust að æðrast. „Guð ræður
því, hvenær hann tekur mig til
sín,“ sagði þessi blessaður einbúi,
þegar hann hvarf mér síðast í
kvöldrökkrið.
Hansi fór til Færeyja í ágúst-
mánuði á s.l. ári (1977) og andað-
ist 2. apríl 1978 hjá systurdóttur
sinni Jönu Olsen á Hvandalsá á
Suðurey. Hann var jarðsunginn á
Porkeyri 9. apríl. I samræmi við
látlausan og einhæfan lífsferil
Hansa meðal Dalvíkinga, er nú
fátt, sem minnir á samfylgd hans.
Það fýkur fljótt í sporin, og við
tökum varla eftir því, þótt gamall
maður hverfi af sjónarsviðinu.
Einn af hans velunnurum hér -
Árni Arngrímsson - hefur látið
trilluna sína bera nafn hans. Hansi
hefur líklega kunnað því vel, að
minnisvarðinn væri ekki rismeiri.
Dalvíkingar mega gjarnan minnast
hans með þakklæti. Hansi er kom-
inn heim, því hann hefur áunnið
sér þegnrétt við eilífðarsæinn - þar
sem vornóttin vakir.
Þorgils Sigurðsson
S
Liðna öld hafa Islendingar notið
öruggrar fjármálaþjónustu
Landsbanka Islands. Þjónustu sem
sífellt verður fjölbreyttari á tímum
tœkni og hraðra breytinga. A nýrri
öld munu Islendingar njóta enn
öflugri og fjölbreyttari þjónustu
Landsbankans.
Landsbankinn óskar öllum
gleðilegra jóla, árs ogfriðar, með
þökkfyrir viðskiptin um liðna tíð.
Strandgötu 1, Akureyri Brekkuafgreiðslan, Kaupangi