Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1996, Síða 5

Garðar Valdimarsson, lögfræðingur og löggiltur endurskoðandi.
íslenskar reglur um skattlagningu arðs
með hliðsjón af gerð tvísköttunarsamninga
Grein þessi er byggð á
erindi sem höfundur
flutti á endurskoðenda-
deginum 26. apríl 1996.
Efni hennar hefur verið
til umfjöllunar í nefhd
um tvísköttun.
1. Skattlagningarkerfi
Ef litið er til lagareglna um skattlagningu hlutafé-
laga og hluthafa í öðrum Evrópuríkjum innan OECD
kemur í ljós að þær eru talsvert frábrugðnar þeim ís-
lensku. Aður en vikið er að einstökum löndum er rétt
að lýsa því hvaða skatdagningarkerfi tíðkast aðallega
varðandi skattlagningu hlutafélaga og hluthafa.
I meginatriðum er greint milli tveggja kerfa; Ann-
ars vegar hins svokallaða skattígildiskerfis (imputation
system) og hins vegar svokallaðs sígilds kerfis (classical
system).
Sígilt kerfi felur það í stuttu máli í sér að hagnaður
hlutafélags er tvískattlagður, þ.e. fyrst er hagnaðurinn
skatdagður hjá hlutafélaginu án nokkurs frádráttar
vegna úthlutaðs arðs og síðan er arðurinn skattlagður
að fullu hjá hluthafanum án þess að nokkuð tíllit sé
tekið tíl þeirrar skattlagningar sem fram hefur farið í
félaginu (efhahagsleg tvísköttun/keðjuskattíagning1).
Skattígildiskerfi felur það í sér að hagnaður hlutafé-
lagsins er skattlagður að fullu hjá félaginu án nokkurs
frádráttar en þegar kemur að skattíagningu arðsins hjá
hluthafanum þá er tekið tillit til þeirrar skattlagningar
1) Venjulega er talað um lagalega tvísköttun þegar sami aðili er tvískat-
taður vegna sömu tekna eða eigna. Með eíhahagslegri tvísköttun er
átt við það tilvik þegar fleiri en einn aðili eru skattlagðir vegna sama
atriðis, t.d. þegar hutafélag er skattlagt vegna hagnaðar í félaginu og
hluthafar þess eru skattlagðir sérstaklega vegna arðs sem þeir fá út-
hlutað úr þessum skattlagða hagnaði. I grein þessari er nær eingöngu
fjallað um efnahagslega tvísköttun.
sem fram hefur farið hjá hlutafélaginu með því að veita
hluthafanum ffádrátt að hluta eða að fullu vegna þeirr-
ar skattlagningar hagnaðarins sem ffam hefur farið í
félaginu.
Þessu má lýsa í effirfarandi töflu þar sem miðað er
við að hluthafi sé einstaklingur.
TAFLA 1 A SKATTÍGILDIS SÍGILT
HLUTAFÉLAG KERFI KERFI
Hagnaður fyrir skatta 100 100
Félagsskattur (33%) (33) (33)
Uthlutaður arður HLUTHAFI 67 67
Arður 67 67
Igildi hlutafélagsskatts 33
Skattskyldar tekjur 100 67
Skattur hluthafa (42%) 42 28
Frádráttur v/hlutafélagsskatts 33
Skattgreiðsla hluthafa 9 28
Tekjur efdr skatta 58 39
Á íslandi er hvorki sígilt kerfi né skattígildiskerfi.
Einkenni íslensku reglnanna um skattlagningu arðs
hjá hlutafélögum og hluthöfum er að greiddur eða út-
hlutaður arður til hluthafa (hvort sem um er að ræða
menn eða lögaðila) er frádráttarbær hjá félaginu upp
að fjárhæð sem ekki má fara fram úr 10% af nafnverði
hlutafjár, þar með talin jöfnunarhlutabréf.
Arður einstaklinga af hlutafé í innlendum félögum
er skattfrjáls upp að 10% af nafnverði hvers bréfs, þó
ekki hærra en 130.939 hjá einstaklingi eða 261.878 hjá
hjónum.
Innan þessara marka getur arður félagsins verið
skattfrjáls bæði hjá hlutafélaginu og hluthafanum.
Um arðgreiðslur milli hlutafélaga gildir það að hann
er frádráttarbær hjá félaginu sem greiðir, upp að 10%
sbr. framangreint, en skattskyldur að fullu hjá félaginu
sem móttekur arðinn.
3