Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1996, Page 16

Þorsteinn Haraldsson og Andrew ). Christie
ræða, þá bæri honum að benda sérstaklega á það í
framtali. Þessi klásúla varð þó ekki að lögum, ekki
hvað síst vegna andstöðu skattráðgjafa og skattgreið-
enda.
Siðareglur um skattamál
En það er ekki þar með sagt að óvissa á þessu sviði
- þ.e. hvaða reglum skuli fylgja varðandi hvað er talið
frarn - þýði að tilviljun ein ráði för eða að menn séu sí-
fellt að reyna að blekkja skattayfirvöld. Oðru nær.
Löggiltir endurskoðendur hafa sjálfir gefið út leið-
beinandi reglur um skattframtöl. Ekki er þó um að
ræða tæknilegar reglur eða forskrift, sem á við líkleg
og ólíkleg tilfelli. Þetta eru miklu frekar leiðbeinandi
siðareglur, segir Christie, sem gefa línuna varðandi
það hversu miklar upplýsingar eðlilegt sé að gefa
skattyfirvöldum miðað við eðli máls. I fyrirlestri sínurn
nefndi Christie einmitt dæmi um siðferðilega spurn-
ingu sem menn gætu staðið frammi fyrir gagnvart
skattinum. Elann spurði hvað sá aðili ætti að gera, sem
fengi of mikið til baka frá skattinum miðað við þær
forsendur sem hann lagði upp með - fengi kannski
100.000 pund í staðinn fyrir 10.000 pund?
Til að skilja betur þessar leiðbeinandi siðareglur og
vegna þess að hann svaraði ekki þessari spurningu í
fyrirlestri sínum, spurði ALIT prófessor Christie hvað
reglurnar myndu leggja til að gert yrði í slíkri aðstöðu?
Hafa skal það sem réttara reynist
„Höfuðskilaboðin í slíku tilfelli myndu vera að end-
urskoðandinn legði mjög eindregið til við umbjóðanda
sinn að láta skattyfirvöld vita að trúlega hefðu verið
gerð mistök við endurgreiðsluna. Ef uinbjóðandi end-
urskoðandans vildi ekki verða við þeim tilmælum þá
væri endurskoðandinn í raun laus allra mála gagnvart
honum og þyrfti ekki að starfa fyrir hann frekar. Laga-
tæknilega séð er hér líka sá vandi á ferðinni að ef ein-
hver tekur við peningum sem hann veit að hann á ekki
rétt á, þá er samkvæmt breskum rétti um hegninga-
lagabrot að ræða, þjófnað. Þannig að ef endurskoðand-
inn gerir ekkert er hann í raun samsekur umbjóðanda
sínum, ekki einungis um siðferðisbrot heldur líka um
lögbrot. Endurskoðandi getur hins vegar ekki farið
sjálfur með svona mál til skattyfirvalda vegna trúnað-
arsambandsins við viðskiptamann sinn, sem verður að
virða.“
Prófessor Christie segir að þetta dæmi þjóni aðeins
sem lítið sýnishorn af fjölmörgum álitamálum sem upp
geta komið og reynt er að taka á í þessum siðareglum.
Aðalatriðið er að reglurnar hafa verið gefinar út og eru
hluti af þeim opna umræðuvettvangi og starfsaðferð-
um sem einkenni samskipti endurskoðenda og skatt-
yfirvalda. Þær eru líka liður í því að viðhalda virðingu
og traustd á stétt endurskoðenda almennt, en það seg-
ir Christie vera mjög mikilvægan þátt í því að sam-
skipti við opinbera aðila eru jafn góð og raun ber vitni.
Sem slíkar eru reglurnar því afar mikilvægur þáttur í
þessu samskiptamynstri öllu í Bretlandi.
Samskipti á faglegum grunni
Eins bendir hann á að hjá skatdnum vinni sérstklega
vel þjálfað fólk, sem hafi gengið í gegnum strangt und-
irbúningsnám áður en það komst að sem skatteftírlits-
eða skattheimtumenn. Að vísu hái það skilvirkni allri
og starfsemi að skattheimtan í Bretlandi heyrir undir
þrjár stjórnsýslustofnanir, þannig er t.d. virðisauka-
skatturinn innheimtur af tollinum, þar sem af ýmsum
ástæðum ríki talsvert önnur menning og hugmynda-
ffæði, en hjá skattstofunum sjálfum. Prófessor Christie
telur að eflaust megi að hluta rekja ólíka hugmynda-
fræði starfsmanna tollstofunnar til þess að þar fást
menn ekki einvörðungu við innheimtu virðisauka-
skattsins, heldur líka mun grimmúðlegri og harðari
mál eins og t.d. eiturlyfjasmygl og annað af því tagi.
I heildina tekið segir prófessor Andrew J. Christie
að þróunin í vinnubrögðum við skattskil í Bretlandi sé
á réttri leið með frjálsari og opnari samskiptum aðila.
I aðalatriðum sé um að ræða samvinnu fagstétta, sem
hver um sig hafi leitast við efla stöðu sína og sjálfs-
mynd þannig að samskiptin hafi náð að þróast á fag-
legum grunni.
14