Ráðunautafundur - 15.02.1989, Blaðsíða 170

-162-
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1989
Getur ferðaþjónusta staðist þær kröfur
sem settar eru nýbúgreinum?
Margrét Jóhannsdóttir
Búnaöarfélagi Íslands
Samfara samdrætti í hefðbundnum landbúnaðargreinum hefur orðið "nýbúgreinar"
komist í tísku. Þá er gjarnan átt við búgreinar sem annaðhvort hafa ekki verið
stundaðar áður eða aðeins af fáum bændum. Við þetta má svo gjarnan bæta þeirri
væntingu að þessar nýbúgreinar skuli bæta upp samdráttinn í hinum hefðbundnu.
Ferðaþjónusta hefur verið skilgreind sem ein af þessum "nýbúgreinum". Mikil
aukning hefur átt sér stað í umfangi ferðaþjónustu að undanförnu og síðastliðið sumar
auglýstu 99 bæir ferðamannaþjónustu í íslenskum bæklingi samtaka ferðaþjónustu-
bænda. Á skrifstofu samtakanna var þá áætlað að félagsmenn hefðu aðstöðu til að taka
á móti 1600 manns í einu.
Segja má að þessi aukning sé í sjálfu sér jákvæð vegna þess að almennt hefur
gengið vel. Þó er mjög mikill munur milli bæja. Ég vil meina að ástæðurnar séu
meðal annars þær að ferðamannastraumur um landið hefur aukist, bæði útlendinga og
íslendinga og að áhersla FB á kynningarstarfsemi hafi skilað sér í því að fleiri velja
Ferðaþjónustu bænda á ferðum sínum um landið.
En allt er í heiminum hverfult. Ég vil þvi spá því að samkeppni bænda við aðra
ferðaþjónustuaðila á landinu eigi eftir að harðna. Svarið við því hvort ferðaþjónusta sé
búgrein sem kemur til með að uppfylla fyrrnefndar væntingar til "nýbúgreina" er því
alls ekki öruggt, nema að ákveðnar forsendur standist.
Ferðaþjónusta er þjónustugrein og því í grundvallaratriðum frábrugðin
hefðbundnum búgreinum, sem eru framleiðslugreinar. Þess vegna er góð þekking á eðli
og uppbyggingu ferðaþjónustu lykill að velgengni fyrir bændur sem vanir eru
framleiðslu. Ferðaþjónusta er viðkvæm atvinnugrein sem hentar ekki öllum, og fleiri
ástæður en að eiga "ónýtt hús" verða að liggja að baki ákvörðun um að hefja
starfsemi í greininni.
Helstu sérkenni þjónustugreina eru eftirfarandi:
a) Þjónusta er óáþreifanleg.
b) Eignaréttur flytst ekki við sölu.
c) Þjónustu er ekki hægt að sýna fyrir kaup.