Ráðunautafundur - 15.02.1989, Blaðsíða 269

-261-
reiknuð út kynbótagildisspá (BLUP). Næsti hlekkur keðjunnar er úrvalið en þá eru
bestu gripirnir (þeir með hæstu kynbótagildisspána) valdir til undaneldis og
árangurinn af notkun þeirra skilar sér síðan í erfðaframförinni sem má til að mynda
mæla á kvarða dómstigans.
Allar rannsóknir Þorvaldar Árnasonar (sjá 1. töflu) beindust að því að finna
aðferðir til að meta kynbótagildi (eðlisfar) undaneldishrossanna. Á þeirri leið þurfti
hann m.a. að reikna leiðréttingar fyrir kerfisbundnum umhverfisþáttum og leggja mat
á erfðaþætti (samanber 1. mynd, til hægri). í niðurstöðum rannsókna Kristins
Hugasonar felst aftur á móti kynbótaskipulag fyrir íslenska hrossastofninn, sjá 1.
mynd.
SKÝRSLUHALD
Löngum fólst skýrsluhald í hrossarækt einvörðungu í gerð folaldaskýrslna og færslu
(þá númerum) kynbótahrossa sem náðu tilskyldu lágmarki í Ættbók Búnaðarfélags
íslands. Síðar (1982) hófust frostmerkingar hrossa samkvæmt kerfi sem
Búnaðarfélagið hefur einkaleyfi á. Frostnúmerin eru færð jafnóðum í tölvu B.i.
Fram til þessa hefur uppgjör folaldaskýrslna einkum miðað að útreikningi
lögbundinna framlaga til hrossaræktarsambandanna.
Færslu Ættbókar B.í. má rekja allt aftur til ársins 1923. Hún er þvi miður
hvergi aðgengileg almenningi i heild sinni. Verulegur hluti hennar hefur þó birst,
ýmist í ritverkinu: "Ættbók og saga" útg. POB á Akureyri, í riti Landssambands
hestamannafélaga "Hesturinn okkar" og frá og með árinu 1986 hefur ættbókin birst í
ársriti B.í. um hrossarækt "Hrossaræktin". Einnig hefur komið út hjá B.í. eitt bindi
Ættbókar íslenskra hrossa, stóðhestar nr. 750 til 966, útg. 1982.
Árið 1986 var það síðasta sem gömlu ættbókarnúmerin voru notuð en á árabilinu
frá 1923 til 1986 hlutu stóðhestar númer á bilinu 1 til 1056 og hryssur frá 1 til
6897.
Nýtt númarakerfi var tekið í notkun á árinu 1987 svonefnd fæðingarnúmer sem
eru 8 stafa tölur sem ætlunin er að skýrslufærð folöld fái þegar á fyrsta vetri.
Númerið er á þann veg uppbyggt að tveir fyrstu stafir þess eru síðari tveir stafir
fæðingarársins. Þannig fá hross sem fædd eru 1986 upphaf númers síns sem 86.
Þriðji stafur númersins er lykill fyrir kynferðið, þannig að 1 í númeri stendur fyrir
hest en 2 fyrir hryssu. Tveir næstu stafir eða fjórði og fimmti stafur standa fyrir
þjóðskrárnúmer fæðingarhéraðs hrossins, í 2. töflu eru þjóðskrárnúmer héraða
landsins.