Ráðunautafundur - 15.02.1992, Page 41

31
VERKGANGUR VIÐ MAT Á FJÁRFESTINGAVALKOSTUM (Núvirðisaðferðin)
1. Hugmyndaleit
Þegar verið er að velta fyrir sér að koma á fót einhverjum rekstri, hvort sem það er rekstur
sem á að starfrækja samhliða öðrum rekstri t.d. búrekstri eða sjálfstætt, þá er mikilvægt að
fram fari markviss hugmyndaleit. Þannig fást tíl skoðunar og samanburðar fleiri möguleikar
en ella. Það er alls ekki gefið að valkostir sem virðast liggja beinast við séu þeir
hagkvæmustu. Eftir því sem hægt er að velja úr fleiri valkostum sem henta aðstæðum því
meiri von er um að standa uppi í lokin með valkost sem er hagkvæmur.
2. Mat á fjárfestingum
a) Stofnkostnaður: Fyrsta skrefið í mati fjárfestinga er að ákvarða raunverulegan stofnkostnað.
I þessu sambandi þarf að tína til öll fjárútlát sem tilheyra fjárfestingunni bæði á beinan- og
óbeinan hátt. Það eru algeng mistök að það gleymist að taka inn í dæmið fjárútlát sem
tengjast fjárfestíngunni á óbeinan hátt. Dæmi: Bóndi hyggst setja upp trésmíðaverkstæði í
tómu loðdýrahúsi sem hann á. Hann tekur með í reikninginn verð allra véla og tækja en hann
gleymir því að gera þarf breytingar á húsinu.
b) Greiðsluraðir og hrakvirði: Þá þarf að meta allar innborganir og útborganir sem tengjast
fjárfestingunni, samkvæmt áætluðum endingartíma og hrakvirði hennar í lokin. Þegar talað
er um inn- og útborganir er átt við þær tekjur sem fjárfestingin gefur af sér og þann kostnað
sem fylgir tekjuöfluninni, þ.e. allan annanr kostnað en sjálfan fjárfestingakostnaðinn og er
launakostnaður þ.m.t.. Þessar áætlanir verða að byggja á traustum forsendum því ef þær eru
rangar, þá verður niðurstaðan lítíls virði.
Hrakvirði fjárfestíngarinnar ræðst fyrst og fremst af því hvort miðað sé við
hagkvæmasta endingartíma hennar eða tæknilegan endingartíma. Ef miðað er við tæknilegan
endingartíman þá er hrakvirðið ekkert. Oft er hagkvæmara að miða við styttri endingartíma.
Til að finna haghvæmasta endingartímann þarf að beita ákveðnum reikniaðferðum sem ekki
verða raktar hér. Einnig skiptir sérhæfni og staðsetning fjárfestingarinnar miklu máli þegar
meta á hrakvirðið. Hér er hægt að taka sama dæmið og áður, þ.e. loðdýrahúsið. Sérhæfnin
gerir það að verkum að það er hæpið að fjárfestingin verði notuð í annan rekstur, án verulegra
breytinga og staðsetningin gerir það að verkum að sala verður að teljast nánast ómöguleg.