Ráðunautafundur - 15.02.1992, Side 82

72
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1992
Notkun ómsjár í leiðbeiningastarfí
Ólafur G. Vagnsson
Búnaðarsambandi Eyjafjarðar
Á árinu 1991 voru keyptar 6 ómsjár til notkunar í leiðbeiningarstarfi. Voru það fjárræktar-
félög, búnaðarsambönd o.fl. sem stóðu fyrir kaupum en Framleiðnisjóður landbúnaðarins
styrkti þessi kaup verulega. Yfirleitt eru tækin í umsjá héraðsráðunauta viðkomandi
búnaðarsambanda. Dagana 9. og 10. september s.l. haust var haldið námskeið fyrir héraðs-
ráðunauta í sauðfjárdómum og var þá einnig kennd notkun ómsjárinnar. Höfðu menn þar
tækifæri til þess að framkvæma mælingu á lifandi lömbum en síðan var þeim slátrað daginn
eftir, skrokkamir teknir sundur á mælingastað þannig að menn gátu séð hvemig þeir
raunvemlega litu út.
Ég ætla hér að skýra út í örfáum orðum hvemig staðið var að notkun þessa tækis hjá
Búnaðarsambandi Eyjafjarðar. Við líflambaval á undanfömum áram hafa bændur nær alfarið
verið heimsóttir oft í tengslum við úrtöku sláturfjár og líflambavalið hefur nær eingöngu
snúist um lambhrútana. Sami háttur var viðhafður nú nema hvað nú hafði ómsjáin bæst í
farangurinn auk málbandsins og tommustokksins. Fjöldi lamba sem var skoðaður var mjög
misjafn, allt frá 5-10 á litlum búum og upp í 40-50 á þeim stærstu. Yfirleitt vora bændur
búnir að taka álitlegustu lömbin frá, valin eftir ætt, vænleika og gerð og oft vora lömb
tilkomin við sæðingu stór hluti hópsins. Ef ég var einn á ferð hafði ég þann háttinn á að byrja
á mælingum með ómsjánni og stiga aðeins um það bil helming lambhrútanna, þá sem best
komu út. í flestum tilfellum hafði ég hins vegar aðstoðarmann með mér, sem sá þá að mestu
um mælingarnar með ómsjánni. Gafst þá meiri tími til þess að aðstoða bóndann við val á
lömbum til skoðunar svo og að stiga og mæla á hefðbundinn hátt stæni hluta þeirra lamba
sem mynduð vora með ómsjánni.
Við eðlilegar aðstæður vora afköst við mælingamar með ómsjánni 20-30 lömb á
klukkustund. Hins vegar kom það manni mjög í opna sköldu hversu erfitt var að mæla lömb,
sem höfðu sand eða mold í baki. Var þetta veralegt vandamál á mörgum bæjum, tafði oft
tilfinnanlega og setti tímaáætlanir úr skorðum. Auk skoðunar á lambhrútum var á þessum tíma
verið að skoða og dæma veturgamla hrúta, ýmist heima á bæjum eða á sýningum og vora þeir