Ráðunautafundur - 15.02.1992, Side 132

122
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1992
Kartöflumyglan
Sigurgeir Ólafsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Kartöflumygla (Phytophthora infestans) var hér landlægur sjúkdómur á ámnum 1890 til 1953.
Á þessu tímabili er getið um að minnsta kosti 14 mygluár að fyrrgreindum árum meðtöldum.
Myglan mun þó hafa sést flest árin á fyrri hluta aldarinnar. Árið 1953 varð mikil uppskera
og mikið tjón af völdum myglunnar. Sjúkdómsins varð vart um og upp úr 1960 en síðan eru
ekki heimildir um hann fyrr en árið 1984. Það haust fannst myglan í kartöflum frá
Korpúlfsstaðasvæðinu í Reykjavik og lýsingar á skemmdum frá Suðumesjum benda til þess
að hún hafi einnig fundist þar. Útbreiðslusvæði myglunnar var hér á ámm áður á suðurhluta
landsins, frá Snæfellsnesi austur um til Reyðarfjarðar. Eitthvað mun myglan hafa sést á
Norðurlandi en olli þar aldrei tjóni.
Haustið 1990 gekk myglufaraldur yfir garða í lágsveitum Ámessýslu og á
Þykkvabæjarsvæðinu. Þegar ljóst var þann 7. september að um myglu var að ræða hafði hún
þegar náð talsverðri útbreiðslu á þessu svæði. Menn munu hafa orðið varir við dökka -polla"
í görðum um miðjan ágúst án þess að gruna mygluna. Þær kartöflur sem teknar voru upp áður
en þetta varð ljóst eyðilögðust að mestu. Talsverðar skemmdir urðu á þeim kartöflum sem í
jörðu voru, einkum vegna þess að mikil úrkoma féll áður en hægt var að svíða grösin og
skolaði því gróum niður í hryggina. Með mikilli vinnu og natni við rögun og pökkun tókst
þó að nýta uppskemna vel án þess að neytendur fyndu fyrir myglunni og tjón því minna en
á horfðist í fyrstu.
Sumarið 1991 var reynt að fylgjast vel með görðum þar sem myglan kom upp árið
áður. Þann 3. ágúst sást mygla fyrst í görðum, bæði í Villingaholtshreppi og í Þykkvabæ. Náði
hún að breiðast út um uppsveitir og lágsveitir Ámes- og Rangárvallarsýslu. Leitað var að
myglu víðar á Suðurlandi, s.s. í Reykjavík, Mýrdal, Öræfum og Homafirði án þess að hún
fyndist. Ef hlýtt og vætusamt veður verður á komandi sumri og hausti getur mygla komið upp
hvar sem er á syðri hluta landsins.
Þrátt fyrir að menn væru vel á verði gagnvart myglunni á síðastliðnu sumri og verðu