Fréttablaðið - 20.06.2017, Blaðsíða 22

Engin ein leið er best þegar kemur að því að setja upp flokkunarkerfi á heimilum.
Aðalatriðið er að setja upp aðstöðu
sem hentar hverju og einu heimili,
segir Hólmfríður Þorsteins-
dóttir, sérfræðingur hjá Umhverfis-
stofnun. „Við eigum það til að
flækja hlutina óþarflega mikið
en það þarf yfirleitt ekki miklar
breytingar á heimilum okkar til að
rýma fyrir flokkun. Þetta þarf ekki
að vera flóknara en að hengja poka
á bak við hurð eða inn í skáp fyrir
plastið og setja pappírinn í kassa
sem við eigum eða margnota poka
með botni. Sama á við um aðrar
tegundir úrgangs.“
Aðspurð um auðveld fyrstu
skref segir hún mikilvægt að vera
ekki að velta þessum hlutum lengi
fyrir sér og byrja bara að flokka.
„Um leið og við tökum til dæmis
pappírinn og plastið frá sjáum við
strax mikinn mun á magni úrgangs
sem fer í urðun. Þá líður okkur líka
miklu betur þegar við vitum að við
erum að leggja okkar af mörkum.“
Metnaðarfull markmið
Einnig þarf að athuga hvaða
þjónustu sveitarfélagið býður upp
á til flokkunar á úrgangi en það sér
um sorphirðuna og getur því veitt
slíkar upplýsingar segir Hólm-
fríður. „Hindrunin er oft sú að
sveitarfélög bjóða upp á mismikla
þjónustu til íbúa. Yfirleitt geta
þó íbúar losað sig við flokkaðan
úrgang á einhvers konar endur-
vinnslu- eða grenndarstöðvum
nálægt heimilum sínum eða fengið
til þess sérstaka endurvinnslu-
tunnu frá sveitarfélaginu. Grennd-
arstöðvar eru t.d. um 80 talsins
á höfuðborgarsvæðinu og því
auðvelt að nýta sér þær. Í sumum
tilfellum er síðan hægt að fá aukna
þjónustu frá sorphirðufyrirtækjum
ef sveitarfélagið býður ekki upp
á slíkt. Sorphirða fyrir flokkaðan
úrgang er yfirleitt ódýrari vegna
þess að hann er söluvara og því
dýrara að losa sig við óflokkaðan
úrgang sem fer síðan í urðun með
tilheyrandi umhverfisáhrifum.“
Íslensk stjórnvöld hafa sett sér
það markmið að fimmtíu pró-
sent af úrgangi frá heimilum verði
endurunnin fyrir árið 2020 en í dag
er talan um þrjátíu prósent. „Við
eigum að flokka úrgang því að við
viljum draga úr auðlindanotkun
og sóun. Úrgangurinn okkar er
raunverulegt hráefni sem við
getum endurunnið aftur og aftur.
Þegar auðlindir eins og málmar,
olía, matvæli eða annað er af
skornum skammti í heiminum er
ekki vænlegt að sóa þeim með því
að grafa þau í jörðu. Margir spyrja
sig hvort það borgi sig virkilega að
senda endurvinnanlegan úrgang
til útlanda en það gerir það svo
sannarlega því þá erum við að
draga úr auðlindanotkun og um
leið að minnka losun gróðurhúsa-
lofttegunda vegna urðunar.“
Færri plastpokar
Í dag er unnið eftir aðgerðaáætlun
sem miðar að því að draga úr
einnota burðarplastpokanotkun
að sögn Hólmfríðar. „Markmiðið
er að Íslendingar noti 90 poka á
mann á ári í lok árs 2019 og 40
poka fyrir lok árs 2025. Ætlunin er
ekki að útrýma einnota burðar-
plastpokum heldur að fá lands-
menn til að draga verulega úr
óþarfa einnota notkun. „Einnota“
burðarplastpokar eru ekki einnota
og við þurfum að reyna að nota þá
oftar og endurnota til dæmis fyrir
úrganginn okkar.“
Hún bendir á að landsmenn
þurfi að vera duglegri við að
afþakka poka þegar keypt er inn.
„Það er til dæmis óþarfi að taka
poka undir einn lítinn hlut eða
að fá poka í hverri búð í sömu
ferðinni. Við erum oft með töskur,
bakpoka eða aðra poka á okkur
sem við getum notað til að setja
vörur í. Sama á við um þunnu
grænmetis- og ávaxtapokana en
þeir eru oft algjör óþarfi. Appels-
ínur og sætar kartöflur þurfa t.d.
ekki umbúðir en fyrir annað væri
hægt að nota margnota poka.“
Hún segir flesta vafalaust kann-
ast við það að eiga allt of mikið af
pokum sem fara oft beint í ruslið
eða í endurvinnslu en þannig séum
við að viðhalda sóuninni og óþarfa
notkun. „Áætlað er að hver ein-
staklingur noti allt að 200 einnota
burðarplastpoka á ári sem er miklu
meira en við þurfum fyrir ruslið
okkar, svo okkur er alveg óhætt að
draga úr þessari notkun.“
Hún mælir með því að fólk
margnoti þá poka sem það á til eða
eignist nokkra margnota poka sem
það getur tekið með sér í verslanir.
„Þá er t.d. gott ráð að geyma poka í
bílnum, hengja á útidyrahurðina,
setja í jakkavasann eða töskuna.
Þá er ekkert mál að venja sig við
að nota þá. Hér þurfum við samt
að muna að það er ekki umhverfis-
vænt að safna upp miklum lager af
margnota pokum og því upplagt
að gefa umfram poka t.d. til ætt-
ingja og vina sem ekki eru byrjaðir
að draga úr pokanotkun.“
Rusl án poka
Aðspurð hvað geti komið í stað
plastpokanna segir hún að t.d.
Reykjavíkurborg leyfi íbúum
sínum að setja úrganginn beint í
sorptunnuna án poka en það sé
á ábyrgð íbúanna að þrífa tunn-
urnar. „Þegar við flokkum sorpið
okkar mikið þá verður lítið eftir til
að setja í tunnuna svo einhverjir
munu nýta sér þennan kost. Þeir
sem vilja halda áfram að nota poka
fyrir almennan úrgang ættu þá að
halda því áfram en muna að rusla-
pokarnir geta verið allskonar, t.d.
pokar undan morgunkorni, brauði
eða hvað annað sem kemur inn á
heimilið. Þegar við flokkum vel, þá
þurfum við minna af pokum og því
vinnur þetta tvennt vel saman.“
Nánari upplýsingar og fróð-
leik um þessi málefni má finna á
vefjum sveitarfélaga og sorphirðu-
fyrirtækja. „Þar má finna mikið af
upplýsingum og leiðbeiningum
fyrir einstaklinga og fyrirtæki.
Einnig eru starfsmenn Umhverfis-
stofnunar alltaf tilbúnir til að
aðstoða og svara spurningum.“
Starri Freyr
Jónsson
starri@365.is
„Ætlunin er ekki að útrýma einnota burðarplastpokum heldur að fá landsmenn til að draga verulega úr óþarfa einnota notkun,“ segir Hólmfríður Þorsteins-
dóttir, sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun. Hún mælir með því að fólk margnoti þá einnota poka sem það á til eða eignist nokkra margnota. MYNDIR/STEFÁN
Með margnota
pokum drögum
við úr sóun og
því eru þeir um-
hverfisvænasti
kosturinn.
Ekki flækja hlutina of mikið
Það þarf ekki að vera flókið að setja upp flokkunarkerfi heima fyrir. Mikilvægt er að velta hlut-
unum ekki lengi fyrir sér og byrja bara að flokka sem fyrst. Sveitarfélög bjóða upp á mismunandi
þjónustu sem hægt er að kynna sér á vef viðkomandi sveitarfélags ásamt ýmsum upplýsingum.
4 KYNNINGARBLAÐ 2 0 . j ú n í 2 0 1 7 Þ R I ÐJ U DAG U R
2
0
-0
6
-2
0
1
7

0
4
:3
7
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
1
F
-A
6
2
C
1
D
1
F
-A
4
F
0
1
D
1
F
-A
3
B
4
1
D
1
F
-A
2
7
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
4
8
s
_
1
9
_
6
_
2
0
1
7
C
M
Y
K