Norðurslóð - 12.12.2013, Blaðsíða 3

Norðurslóð - 3
Villi á Karlsá og hljómsveitir
á Dalvík í den
Brynjar Friðleifs tók þessa mynd á grímudansleik. Hljómsveitin Armenn frá vinstri Jóltann Antons, Atli Rafn,
GunnarJónsson, Heiðar Arna og Kári Gestsson viðpíanóið. Villi á Karsá er á bakvið Heiðar og sést ekki. Ahorfendur
eru upp á senunni í Ungó og er hœgt að þekkja ýmis andlit þar.
HaukurA ntons tók þessa mynd sumarið 1963 og kallast hún Sjaddaramyndin.
Uppstillingin er eins og á nynd sem til var af The Shadows. Frá vinstri Kári
Gestsson, Jóhann Antonsson, Gunnar Jónsson, Atli Rafn Kristinsson og
Friðrik Danielsson.
Heimir Kristinsson tók þessa mynd
1963 afVHla á Karlsá með nikkuna.
r
nóvemberblaði Norðurslóðar
2013 skrifar Atli Rafn
Kristinsson minningargrein um
Vilhelm Guðmundsson frá Karlsá
og rifjar upp samskipti þeirra meðal
annars í hljómsveitarbransanum
hér á árum áður. Vilhelm eða
Villi á Karlsá, en það var nafnið
sem menn þekktu hér á þeim
tíma, var aðalmaður í starfi
hljómsveita hér á Dalvík á sjötta
og sjöunda áratugunum. I jólablaði
Norðurslóðar 1991 rifjaði ég
upp sögu hljómsveita hér undir
fyrirsögninni „Þau létu dansinn
duna“.
1 upphafi er sagt frá ýmsum
sem spiluðu á harmonikku fyrri
hluta 20. aldar. Þegar Villi er
nefndur til sögunnar um miðjan
sjötta áratuginn hafði verið sagt
frá tríói sem starfaði og hét IRA
það eru upphafsstafir í nöfnum
þeirra sem skipuðu tríóið Ingólfur
Jónsson, Reynald Jónsson og Amar
Sigtýsson. Grípum hér niður í
frásögnina frá 1991:
„ Vilhehn Guðmundsson (Villi
á Karlsá) sem lengi var viðloða
hljómsveitir spilaði einn á nikku
á þessum árum, en 1957 er hann
farinn að spila með tríóinu (IRA)
sem fjórði maður en Arnar hœtti
þá fljótlega og til varð nýtt tríó,
Tónatríóið. Það skipuðu í fyrstu
Villi með harmonikku, sem fyrr
var Ingólfur á píanó og Reinald á
trommur. “
Blásið í horn
Fljótlega eftir að Tónatríóið varð
til útbjó Haraldur Guðmundsson
rafvirki fýrir þá magnara til að
hægt væri að gera söngkerfi. Villi
var söngvarinn. Árið 1959 hætti
Reinald og Siggi bróðir hans tók
við trommunum. Það ár keypti Villi
saxafón. Hann fékk gripinn um
miðja viku og var farinn að spila
nokkur lög á hann á balli helgina
eftir. Ymsum þótti skondið að dansa
eftir tónist frá blásturshljóðfæri. Á
fyrsta ballinu kom einn af gömlu
kynslóðinni, Halldór Sigfússon
(Dóri Sikk) og bað Villa „að spila
meira á homið þama“. Yngri
kynslóðin kunni þessu vel og lagaval
hljómsveitarinnar breyttist með
fjölbreyttari möguleikum. Fyrsta
lagið sem Villi spilaði á saxafóninn
var Red river rock, en vafalítið er
Bona sera eftirminnilegasta lagið
sem Villi söng og spilaði jafnframt
að hluta til á saxafóninn.
Stundum klappað upp
Um 1960 em rafmagnsgítarar
að ryðja sér til rúms. Jóhann
Tryggvason í Þórshamri átti ágætan
gítar og spilaði a.m.k. einu sinni á
hann með Tónatríóinu. Líklega er
Never on Sunday fyrsta lagið sem
spilað er á gítar í hljómsveit hér, en
það gerði Jóhann um 1960. Jóhann
Daníelsson var einnig með gítar um
tíma og söng með þeim og hætti
þá hljómsveitin að vera eða heita
tríó heldur var nafnið Tónar notað.
Jóhann Dan. notaði gítarinn eins
og bassa með því að slá á neðsta
strenginn. Minnisstæðasta lagið á
þessum tíma er án efa Nótt í Moskvu
sem Jóhann Dan. söng við mikinn
fögnuð. Þegar söngur fór að þróast
olli stundum erfiðleikum að textar
voru illfáanlegir. Ingólfúr Jónsson
samdi hins vegar söngtexta þegar
mikið lá við svo slík vandræði háðu
starfi hljómsveitarinnar lítið. Tónar
störfúðu hér allt til ársins 1964.
Undir það síðasta var Gunnar
Friðriksson farinn að slá gítar með
þeim.“
Þrátt fyrir nokkra leit hefur ekki
hafst upp á mynd af Tónatríóinu.
Eg auglýsti eftir myndum í blaðinu
1991 og geri það aftur nú. Það
er ekki gott að segja til um það
af hverju Tónatríóið eða Tónar
hættu starfsemi á þessum tíma en
einhverjir af þeim sem tóku þátt þar
voru fluttir af staðnum eða í vinnu
um lengri eða skemmri tíma utan
byggðarlagsins. Af þeim sem voru i
Tónum var eingöngu Villi sem hélt
áfram í hljómsveit á næstu árum.
Ingólfur var í hljómsveit allmörgum
árum seinna. En áfram með það sem
var að gerast á sjöunda áratugnum,
um það segir í greininni frá 1991:
„Enn urðu kynslóðaskipti í
hljómsveitabransanum. Á skóla-
skemmtunárið 1961 ákváðu nokkrir
strákar á aldrinum 12 - 15 ára að
rétt væri að stofna hljómsveit. Þá
um veturinn voru þeir byrjaðir að
spila á kvöldvökum í skólanum.
í fyrstu var þetta sextett og hlaut
nafnið AA sextettinn (eins og KK
sextettinn). I hljómsveitinni voru
Kári Gestsson á píanó, Atli Rafn
Kristinsson og Friðrik Daníelsson
á gítara, Gunnar Jónsson á
saxafón, Jóhann Antonsson á
trommur og Haukur Antonsson
á harmonikku. Þó hannonikkan
gegndi lykilhlutverki í fyrsta laginu
sem hljómsveitin lék, sem var
Michael rode datt hún fljótlega
út. Á nokkrum kvöldvökum
söng Gunnar Stefánsson með
hljómsveitinni. Hljóðfærin voru
nokkuð frumstæð. Gítarleikararnir
notuðust við útvarp heimanað
frá sér sem magnara og trommur
voru að hluta til heimasmíðaðar.
Þó var gamla bassatromman frá
„negrakvartettinum" enn notuð, en
það var skemmtiatriði sem gekk á
milli 1930 og 40.
Uppáskrifað af Kristjáni
hreppstjóra
Smátt og smátt eignuðust
menn frambærileg hljóðfæri og
hljómsveitinn tók á sig blæ miðað
við tíðarandann. The Shadows
urðu fyrirmyndin til að byrja
með og þá var ekkert pláss fyrir
harmonikkuna. Á fýrsta opinbera
dansleiknum sem hljómsveitin
spilaði á hafði hún hlotið nafnið
Mánar. Hljóðfæraleikaramir voru
það ungir að foreldrar þeirra þurftu
að gefa skriflegt leyfi sem Kristján
hreppstjóri skrifaði síðan uppá
svo þeir gætu verið á böllunum.
Kári sem var yngstur þurfti á slíkri
undanþágu að halda allt til ársins
1965. Veturinn 1962 - 63 tók
Guðlaugur Arason við trommunum
en Jóhann byrjaði síðan aftur um
vorið.
Eftir að Tónar hættu á árinu
1964 kemur Villi á Karlsá til liðs
við Mána en Friðrik Daníelsson
hættir. Á þessum tíma var starfandi
fræg hljómsveit á Selfossi sem hét
Mánar. Það þótti ekki gott að vera
með tvær hljómsveitir með sama
nafni og varð úr að hljómsveitn
hér tók upp nýtt nafn, nafnið
Ármenn. Enginn söngvari var með
hljómsveitinni þar til Villi kemur til
liðs við hana. Síðar bættist Heiðar
í Staðarhóli í hópinn og söng með
hljómsveitinni um tveggja ára
skeið. Líklega minnast flestir helst
tilþrifa Heiðars í laginu House of
the Rising Sun.
Mannabreytingar
- meiri söngur
Hljómsveitin starfaði mest
um sumarið og síðan um jól og
áramót. Árin sem Ármenn störfuðu
voru blómatími bítlatón 1 istar en
hljóðfæraskipan og aðrar aðstæður
gerðu það að verkum að Bítlamir
sjálfir voru aldrei bein fyrirmynd.
Síðast spiluðu Ármenn um jól
og áramótin 1969-1970. Þrír
meðlimir voru með allan tímann;
Vilhelm Guðmundsson á saxafón,
hljómborð og harmonikku, Kári
Gestsson á hljómborð, bassa og
píanó og Jóhann Antonsson á
trommur.
Tveir saxafónar voru í upphafi
á meðan Gunnar Jónsson var í
hljómsveitinni. Var oft góður
„swingur" þegar Villi og Gunni
blésu báðir. Atli Rafn Kristinsson
var á gítar allt til 1967. Aðrir
sem vom í hljómsveitinni um
lengri eða skemmri tíma voru
Júlíus Jónasson, Páll Gestsson
og Rúnar Rósmundsson sem
spiluðu á gítar. Um tíma sungu
Sólveig Hjálmarsdóttir og Sigvaldi
Júlíusson með Ármönnum. Eins og
áður segir hættu Ármenn 1970.“
Villi flutti frá Karlsá til
Reykjavíkur á svipuðum tíma og
Ármenn hættu að spila. Þar tók
hann þátt í að stofna hljomsveitir
sem spiluðu fýrir dansi víða um
land en ekki er aðstaða til að rekja
þá sögu hér. Villi var án efa einn
fremsti harmonikkuleikari landsins
þegar hann var upp á sitt besta.
Að mínu mati var hann í flokki
með Gretti Bjömssyni og Reyni
Jónassyni sem voru stærstu nöfnin
í harmonikkudanstónlist á árum
áður.
Dalvíkingar nær og fjær!
Lionsklúbburinn Sunna býður fallegar jólaskreytingar á leiði.
Verð á skreytingu er 2000 kr.
Fyrir brottflutta tökum við að okkur að setja skreytingarnar á
leiðin gegn vægu gjaldi.
Áhugasamir vinsamlegast hafið samband við undirritaðar
sem taka pantanir og gefa allar upplýsingar fyrir 15. desem-
ber.
Rósa Þorgilsdóttir S: 895-7913
Hólmfríður Jónsdóttir S: 862-0140
Með jólakveðju
Lionsklúbburinn Sunna Dalvík
Starfsfólk Bóka- og skjala-
safns Dalvíkurbyggðar
sendir öllum íbúum sveitarfélagsins sínar
bestu jóla- og nýárkveðjur og þakkar samskiptin á
liðnu ári.
Um leið viljum við minna á að bókasafnið er lokað á
aðfangadag og gamlársdag.