Morgunblaðið - 16.02.2017, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. FEBRÚAR 2017
Ríkharður Jónsson,
málarameistari, knatt-
spyrnukappi og fyrr-
verandi formaður
Íþróttabandalags
Akraness, lést á
Dvalarheimilinu Höfða
14. febrúar, 87 ára að
aldri.
Foreldrar Ríkharðs,
eða Rikka eins og
hann var gjarnan kall-
aður, voru Jón Sig-
urðsson, f. 25.3. 1888,
d. 19.7. 1971, skipstjóri
og síðar hafnarvörður
á Akranesi, og k.h.,
Ragnheiður Þórðar-
dóttir, f. 8.3. 1893, d.
26.10. 1982, húsmóðir.
Hann fæddist á Akranesi 25.
desember 1929, næstyngstur níu
systkina, lauk prófum frá Iðnskól-
anum í Reykjavík 1950, lauk
sveinsprófi í húsamálun 1951, öðl-
aðist meistararéttindi í húsamálun
1954, varð meistari í bílasprautun
1966, lauk sveinsprófi í dúklagningu
og veggfóðrun 1970 og öðlaðist
meistararéttindi í þeim greinum
1973.
Ríkharður vann við bílasprautun
á Akranesi 1945-47 og starfaði við
húsamálun frá 1951. Hann stofnaði
sprautu- og réttingaverkstæðið
Bílamiðstöðina á Akranesi 1959 og
bætti síðan við það bifreiðaverk-
stæði. Hann starfrækti verkstæðin
með öðrum og einsamall til 1980.
Þá var hann umboðsmaður Bruna-
bótafélagsins í sautján ár. Rík-
harður var einn fræknasti knatt-
spyrnumaður Íslands. Hann hóf að
leika með meistaraflokki ÍA 1946
og sama ár var hann valinn í lands-
liðshóp fyrir fyrsta landsleik Ís-
lands. Ríkharður lék þrjátíu og
þrjá landsleiki á átján árum og
skoraði m.a. fjögur mörk í einum
frægasta landsleik þjóðarinnar er
Íslendingar unnu ólympíumeistara
Svía, 4:3, árið 1951. Hann byggði
upp fyrsta gullaldarlið Skagamanna
og á árunum 1951-1960 vann það
sex meistaratitla.
Ríkharður sat í knattspyrnuráði
ÍA 1951-60 og var formaður
Íþróttabandalags Akraness 1972-
76. Hann var formaður Alþýðu-
flokksfélags Akraness um skeið, sat
í bæjarstjórn Akraness 1974-82, sat
í sjúkrahússtjórn Akraness 1968-
98, sat í stjórn Grundartanga-
hafnarinnar um skeið, starfaði mik-
ið í Oddfellow-reglunni frá 1959,
var formaður fulltrúaráðs HL-
stöðvarinnar í Hátúni 14, Reykjavík
og sat í stjórn Hjartaverndar frá
1992. Ríkharður var sæmdur ridd-
arakrossi hinnar íslensku fálkaorðu,
var sæmdur heiðurskrossi KSÍ, var
heiðursfélagi ÍA og Knattspyrnu-
félagsins ÍA, var kjörinn heiðurs-
borgari Akraneskaupstaðar 2008 og
tekinn inn í heiðurshöll ÍSÍ 2015.
Eiginkona Ríkharðs var Hallbera
Leósdóttir, sem lést 9. janúar
síðastliðinn. Börn þeirra eru Ragn-
heiður, Hrönn, Ingunn, Sigrún og
Jón Leó.
Andlát
Ríkharður Jónsson
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
1951 Ríkharður Jónsson borinn á gullstól af leikvelli eftir
sigurinn á Svíum, 4:3. Karl Guðmundsson fyrirliði, Sæ-
mundur Gíslason og Þórður Þórðarson halda á hetjunni.
oðið úrvalið
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
Klassísk gæða húsgögn
á góðu verði
Opið virka daga
10-18
laugardaga
11-15
N Ý F O R M
h ú s g a g n a v e r s l u n
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/senda grein Prentun Landsprent ehf.
Andri Steinn Hilmarsson
ash@mbl.is
Ýmis lög og reglur giltu um réttindi
fatlaðs fólks og aðbúnað sem það átti
rétt á á tímabilinu 1952 til 1993 þegar
börnin sem vistuð voru á Kópavogs-
hæli sættu illri meðferð og ofbeldi.
Árni Múli Jónasson, framkvæmda-
stjóri Þroskahjálpar, segir skýrslu
vistheimilanefndar um Kópavogshæli
draga skýrt í ljós að ekki hafi verið far-
ið eftir þessum reglum.
Margir þeirra sem sóttu fund sem
Þroskahjálp stóð fyrir í gær ásamt
Átaki, félags fólks með þroskahömlun,
og Þroskaþjálfafélagi Íslands tóku
dæmi um ýmsa hluti sem betur mættu
fara í íslensku samfélagi í dag. „Einn
þáttur skýrslunnar var að draga fram
mikið bil milli reglna og laga, og raun-
veruleikans,“ segir Árni. „Það er alls
kyns þjónusta sem á að haga með
ákveðnum hætti en framkvæmdin er
allt of langt frá því,“ segir hann um nú-
tíð og fortíð.
Ekki reið, heldur leið
Fundurinn var fjölsóttur; þar voru
fyrrverandi vistmenn, aðstandendur
þeirra og starfsmenn, en fundurinn var
eingöngu ætlaður fólki sem tengist
Kópavogshæli með einhverjum hætti.
Formaður vistheimilanefndar, Hrefna
Friðriksdóttir, kynnti skýrsluna og fór
ofan í saumana á því hvernig hún var
unnin og hvernig gagnanna var aflað.
Tveir aðrir fulltrúar nefndarinnar
mættu á fundinn.
„Þarna voru miklar tilfinningar.
Eðlilega,“ segir Árni. „Þarna var fólk
sem átti ættingja þarna sem eru jafn-
vel látnir. Þangað mættu einnig að-
standendur fatlaðra einstaklinga sem
hefðu kannski verið þarna hefðu þeir
fæðst á öðrum tíma.“
Spurður hvort fundarmenn hafi ver-
ið reiðir svarar Árni neitandi, og segir
þá frekar hafa verið leiða. „Fólk er
sjokkerað og mjög slegið. En það sem
kom þarna fram var mjög málefnalegt.
Þetta var ekki reiði þó að það hafi verið
miklar tilfinningar,“ segir hann. „Fólk
hefur væntingar til að þetta verði til
góðs í framtíðinni. Að stjórnvöld dragi
af þessu lærdóm og bæti réttarstöðu
og þjónustu við fatlað fólk.“
Árni segir margt hafa breyst til hins
betra frá þessum árum. Ísland hafi
skrifað undir samning Sameinuðu
þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks sem
gerir ráð fyrir því að fólk eigi að geta
lifað sjálfstæði lífi og fengið aðstoð til
þess.
Gjá milli reglna og framkvæmdar
 Vistmenn og aðstandendur vænta þess að dreginn verði lærdómur af skýrslunni um Kópavogshæli
Kópavogshæli Fundinn sótti fjöldi að-
standenda og fyrrverandi vistmenn.
Farið verður fram á áframhaldandi
gæsluvarðhald yfir grænlenska
skipverjanum sem grunaður er um
að hafa banað Birnu Brjánsdóttur,
en gæsluvarðhald yfir honum renn-
ur út klukkan 16 í dag. Þetta stað-
festi Grímur Grímsson yfirlög-
regluþjónn við Morgunblaðið í
gærkvöldi.
Maðurinn hefur í dag setið í
gæsluvarðhaldi í fjórar vikur, en
lögregla og ákæruvald hafa tólf
vikur frá handtöku til að gefa út
ákæru, eigi viðkomandi að sitja í
gæsluvarðhaldi fram að dómi.
Grímur sagði að ekki lægi fyrir
játning í málinu. Enn er beðið
niðurstöðu úr lífsýnarannsókn, en
rannsóknin hefur tekið um þrjár
vikur. Aðspurður sagði Grímur
ekkert óeðlilegt vera við þann tíma
sem lífsýnarannsóknin hefur tekið.
Rannsóknir sem þessar séu flóknar
og þær taki þar af leiðandi langan
tíma, oft á bilinu fjórar til sex vikur.
„En við vonumst til að fá einhverjar
niðurstöður í þessari viku,“ sagði
hann. ash@mbl.is
Líklega farið fram á varðhald áfram
Blóðbankinn hefur tekið í notkun
þrjár nýjar vélar til að safna blóð-
flögum og plasma. Vélarnar eru
þægilegri og einfaldari í vinnslu en
eldri vélar og stytta þær tímann sem
hver gjafi þarf að bíða um fimm til
tíu mínútur.
Munu vélarnar gagnast við tvo
þætti af þremur í starfsemi Blóð-
bankans, þ.e. við söfnun blóðflaga og
plasma, en þriðji þátturinn er heil-
blóðsöfnun sem flestir þekkja eflaust
sem hafa gefið blóð. Vélarnar, sem
koma á grunni þjónustusamnings við
söluaðila sem endurnýjar vélar
bankans reglulega, komu í hús á
mánudag.
Jórunn Ósk Frímannsdóttir Jen-
sen, deildarstjóri blóðsöfnunar hjá
Blóðbankanum, segir að nú sé verið
að prófa vélarnar á fyrstu blóðgjöf-
unum og þjálfa starfsfólkið. Að sögn
Jórunnar er blóðflögu- og plasma-
söfnunin mjög mikilvægur þáttur í
söfnun Blóðbankans en þá þurfa
gjafar að gefa sér um 90 mínútur til
blóðgjafarinnar.
Blóðflögurnar eru m.a. notaðar til
að stöðva blæðingu og loka sárum.
Rauðkornaþykknið sem er safnað
með heilsöfnun er súrefnisríka
blóðið og plasmað er blóðvökvinn
sjálfur. Er það meðal annars mikil-
vægt þegar verið er að meðhöndla
brunasár.
Úr blóðflögugjöf með tæki eins og
því sem nú hefur verið tekið í notkun
fást tveir skammtar af blóðflögum í
hverri gjöf. Í hefðbundinni heilblóðs-
söfnun þurfa skiptin hins vegar að
vera átta til að geta blandað saman
tvær einingar af blóðflögum.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Blóðgjöf Vigdís Jóhannsdóttir aðstoðardeildarstjóri (t.v.) og Jórunn Ósk Frímannsdóttir Jensen deildarstjóri (t.h.).
Blóðbankinn fær
þrjár nýjar vélar
 Stytta tímann sem tekur að gefa