Land & synir - 01.04.2002, Síða 5

ég átti að hringja í hann íyrir prófið. Ég hringdi
aldrei. Mæti í prófið með sömu myndir og
honum höfðu fundist svo fínar og féll út í fyrsta
umgangi. Aldrei aftur Lodz, nú var ég farinn til
Ameríku.
ÁÓÁ: En Piotr átti eftir að hafa mikil áhrif á þig.
PW: Án hans myndi ég aldrei gera hlutina eins
og ég geri þá, kannski myndi ég gera þá öðru-
vísi, en þökk sé honum að ég átti eftir að fá gott
start. Það voru allir litlu hlutirnir sem hann
sagði og gerði sem gerðu það að verkum að
hann átti eftir að verða mjög mikilvæg persóna
í mínu lífi. Eins og þegar við hittumst árið effir
á Camerimage og The Seventh Room fékk fyrstu
verðlaun fyrir tökur, þá kemur hann til mín og
segir “sko Pawel, myndin okkar fékk verðlaun”.
Myndin okkar? Ég gerði ekkert í þessari mynd,
sat bara og reyndi að læra. Hann frétti svo af því
að ég væri á leiðinni í eins árs skóla til New
York, og segir “frábært, hringdu í mig þegar þú
lendir, ég er nefnilega að vinna að smá mynd
þar”.
ÁÓÁ: Og þannig endar þú í amerískri mynd?
PW: Ég gerði ekki miklar væntingar, mig
langaði að kíkja í einn dag og sjá alvöru stúdíó-
tökur. Ég mæti í stúdíóið í New York og stærra
stúdíó hef ég aldrei augum litið. Þar stend ég í
einu horninu og bíð eftir Piotr. Allt í einu
opnast hurð fyrir aftan mig og einhver reynir
með erfiðismunum að komast framhjá mér, ég
lít við, og þar stendur Mel Gibson; “Fyrirgefðu
gætirðu aðeins fært þig”, þetta var myndin
Ransom í leikstjórn Ron Howard. Síðan kemur
Piotr og það eru miklir fagnaðarfundir. Hann
spyr mig síðan hvort mér væri ekki sama þó ég
yrði hans aðstoðarmaður og lærisveinn á
meðan á tökum standi. Ég fríkaði gjörsamlega
út. Orðinn aðstoðarmaður á 80 milljón dollara
mynd. Á meðan á tökum stóð fengu bæði How-
ard og Gibson Óskarsútnefningar fyrir Appollo
13 og Braveheart, þannig að tökurnar voru í
sviðsljósinu og ég njóllinn í miðjunni á öllu
saman.
ÁÓÁ: Þúfylgdist einnig með næstu mynd Piotr.
PW: Já, Piotr bauð mér að vera með í Marvin 's
Room. Það var ógleymanleg reynsla að fá tæki-
færi til að fylgjast með leikurum á borð við
Robert De Niro, Dianne Keaton, DiCaprio og
Meryl Streep vinna. Það var alvöru kennslu-
stund.
ÁÓÁ: En hvað með Ameríku?
PW: Ég fór aldrei í þennan árs langa skóla.
Piotr sannfærði mig um að sækja enn og aftur
um Lodz. Nóttina fyrir inntökuprófin var hann
með mér að gera prent af ljósmyndum. Ég
mætti með þær blautar í prófið, og loksins, í
fimmtu tilraun, komst ég inn.
ÁÓÁ: Var biðin þess virði?
PW: Ballið byrjaði strax í inntökuprófunum. I
þriðja umgangi áttum við að kvikmynda eina
litla senu. Þannig að ég fer og bið um Steadi-
cam. Það er horft á mig eins og vitleysing, mér
rétt eldgömul VHS vél, tvö ljós og sagt;“hafðu
þetta góði, farðu og skjóttu”. Ég skildi ekki hvað
var í gangi, er þetta þessi frægi skóli?
ÁÓÁ: En hvað með námið?
PW: Mér fannst ég vita allt og fyrstu vikurnar
fannst mér að þetta hlyti að vera leiðinlegasta
nám sem hægt er að komast í. Þú situr í fjögur
ár, einhver kennari segir þér hluti sem þér fmnst
þú vita betur, svo ferðu og gerir stuttmyndir
eftir eigin höfði hvort sem er. Til hvers skóli?
Það var svo seinna að ég skyldi að kvikmynda-
taka gengur ekki út á það að vera frábær tækni-
lega eða út á einhvern prófessionalisma. Það er
vitanlega mjög mikilvægt, en mikilvægast er að
vita hvað þú vilt gera sem kvikmyndagerðar-
maður og hversvegna.
ÁÓÁ: Hvenær rann það upp fyrir þér?
PW: Þegar ég gerði loksins mína fyrstu mynd.
Tökulega séð er hún líklega besta myndin mín.
Frábærlega lýst, klippt, fullt af effectum, allt
mjög smart. En þá spurði ég sjálfan mig. Út á
hvað gengur þetta starf? Þú getur gert frá-
bærlega effektívar myndir, en ef það er engin
saga þá ertu með tónlistarmyndband í hönd-
unum ekki kvikmynd. Maður getur verið með
tíu trukka af tækjum en það þýðir ekki endilega
að þú endir uppi með kvikmynd.
ÁÓÁ: Hvað kenndi skólinn þér helst?
PW: Skóli er suðupottur fólks sem býr að sam-
eiginlegri ástríðu, þetta var frábær tími. Þetta er
ekki spurning um fagmennsku, þú lærir það
sama í öllum skólum. En það sérstaka sem skól-
inn í Lodz hefur í mínum huga, er rúmlega
fimmtíu ára hefð og gríðarleg þekking, miklar
kröfur, mikið frelsi og engir peningar. Skólinn
kenndi mér að hugsa og hvernig ég get komið
þessum hugsunum í myndrænt form.
ÁÓÁ: Hversvegna mælti Piotr gegn ameríska
skólanum?
PW: Hann mældi aldrei gegn honum, hann
mælti bara með Lodz.
ÁÓÁ: Hvað lærðirðu afhonum?
PW: Hann kenndi mér stærstu lexíuna í kvik-
myndagerð. Ef þú gerir kvikmynd og leggur
ekki hjarta þitt í hana og kemur ekki fram við
fólkið sem vinnur með þér eins fjölskyldu þá er
kröftum þínum betur varið annarsstaðar. Piotr
gerði myndir og ástríðu og trú á verkefnið, hann
trúði því að fallegum augnablikum væri aðeins
hægt að ná með hjartanu, þegar áhorf-andinn
fer úr bíó og finnst hann hafa fengið eitthvað
útúr myndinni. Ég vil einnig gera myndir sem
hreyfa við fólki. Piotr kláraði Lodz, ég er að
reyna að fylgja hans fordæmi.
ÁÓÁ; Myndin “Maður eins og ég” er þín fyrsta
mynd ífullri lengd.
PW: Já, myndin hans Róberts er mitt debut. Það
er draumur hvers og eins þegar hann klárar
skóla að gera sína fyrstu mynd og ég er mjög
þakklátur fyrir að hafa fengið að gera það á
þennan hátt. Með mjög ungu fólki þar sem allir
vilja að myndin verði sem best. Gerð þessarar
myndar og andrúmsloftið á tökustað var í raun
ekki svo ólíkt því sem ég átti að venjast í
skólanum. Ég kýs miklu frekar að gera litla
óháða mynd heldur en einhverja stóra mynd. Ef
mín fyrsta mynd ætti að vera með De Niro í
aðalhlutverki myndi ég deyja úr stressi, ég væri
ekki tilbúinn í stuttu máli sagt. Þetta er ekki
spurning um hvar þú stillir upp vélinni eða
ljósunum, allir sem útskrifast úr skóla eiga að
kunna það. Þetta er ferli og ég verð að taka eitt
skref í einu.
ÁÓÁ: Telur þú að stafrœna tæknin og auðveldur
aðgangur að tækjakosti sé hættulegur ungu kvik-
myndagerðarfólki, of auðveld leið?
PW: Ég held að hver og einn finni sína leið.
Fyrir utan að það skiptir eldci máli á hvaða
formati þú tekur mynd svo framarlega að þú
sért að skjóta góðar myndir við góða sögu.
Filma umber betur mistök tökumannsins,
þegar ég tek á DV verð ég að nýta alla mína
þekkingu til hins ýtrasta vegna þess að þetta er
ekki enn orðin fullkomin tækni, þannig að
mörgu leyti er erfiðara að skjóta á DV erfiðara
að fá myndina til að líta rétt út. En á hinn bóg-
inn er áhorfandum nokk sama hvaða meðul
eru notuð tæknilega, hann hefur áhuga á góðri
og vel sagðri sögu. Kannski er flóðbylgja í
augnablikinu af vondum myndum gerðum af
amatörum, en kannski gefur það einhverjum
hæfileikaríkum einstakling tækifæri á að koma
sinni sögu á framfæri, sem hann hefði kannski
ekki fengið að öðrum kosti. Margir af bestu
leikstjórum sögunnar kláruðu aldrei skóla. Sag-
an sem þú vilt segja skiptir öllu máli, auðvitað
finnst mér betra að vinna á filmu, ég er vanur
því úr skólanum, en DV þarf ekki að vera
eitthvað Dogma þar sem vélin er upp um alla
veggi. Með DV er hægt að gera frábærar myndir
t.d. Festen.
ÁÓÁ: Hvað er bíófyrir þér?
PW: Þeir sem ég hef litið hvað mest upp til hafa
sagt mér að það fallegasta sem hægt sé að gera í
lífinu sé bíó. Eins og pabbi Piotr, Witold Sobo-
cinski sem einnig er tökumaður og hefur unnið
með stærstu leikstjórum Póllands eins og Wajda
og Polanski. Hann er kominn á áttræðis-
aldurinn og kennir nú við skólann. Hann segist
elcki sakna neins eins mikið eins og að vera á
tökustað, fyrir honum er tilgangur með kvik-
myndum fyrir utan hvað það getur verið mikið
ævintýri og skemmtilegt. Sama má segja um
Piotr sem varð bráðkvaddur fýrir ári síðan á
tökustað. Hann var að gera þriðju myndina sína
í röð, án hléa. Hann dó vegna bíós og fyrir það.
Þegar maður klárar skólann dreymir mann um
að gera mynd. Síminn hringir og þú ert allt í
einu kominn til Islands af öllum stöðum og ert
að skjóta mynd semsagt, það sem þú elskar.
Síðan lýkur tökum, þú sest niður og hugsar með
LAND & SYNIR 5