Fréttablaðið - 15.05.2018, Síða 4

Gerir sláttinn auðveldari
Garðsláttuvélar
sem slá á þínum gönguhraða
Það er leikur einn að slá með nýju
garðsláttuvélunum frá CubCadet. Þær eru með
MySpeed hraðastilli sem aðlagar keyrsluhraða
vélanna að þínum gönguhraða.
ÞÓR FH
Akureyri:
Baldursnes 8
603 Akureyri
Sími 568-1555
Opnunartími:
Opið alla virka daga
Lokað um helgar
Reykjavík:
Krókháls 16
110 Reykjavík
Sími 568-1500
Vefsíða og
netverslun:
www.thor.is
DýrahalD Matvælastofnun hefur
tekið hvolp úr vörslu eiganda á
höfuðborgarsvæðinu. Ástæða
vörslusviptingar er ofbeldi sem
umráðamaður beitti hvolpinn og
sinnuleysi.
Í tilkynningu frá Matvælastofnun
segir að vörslusviptingin hafi átt
sér stað eftir að ábendingar bárust
um illa meðferð á hvolpinum. Eftir
skoðun á málsatvikum var það mat
stofnunarinnar að málið þyldi ekki
bið og var því gripið strax til vörslu-
sviptingar.
Í lögum um velferð dýra segir að
skylt sé að fara vel með dýr og ber
umráðamaður ábyrgð á að annast
sé um þau í samræmi við lögin. – jhh
Tóku hvolp af
eigandanum
BretlanD Jim Ratcliffe, meirihluta-
eigandi í Grímsstöðum á Fjöllum
og eigandi jarða í Vopnafirði, er
ríkasti maður Bretlands samkvæmt
nýbirtum lista Sunday Times. Eignir
Ratcliffes eru metnar á rúmlega 21
milljarð punda, jafnvirði tæplega
3.000 milljarða króna.
Ratcliffe, sem er aðaleigandi og
forstjóri efnafyrirtækisins Ineos,
stekkur hátt á listanum á milli ára,
en í fyrra námu eignir hans 15 millj-
örðum punda og þá var hann í 18.
sæti listans.
Árið 2016 keypti Ratcliffe meiri-
hluta jarðarinnar Grímsstaða á
Fjöllum en hann átti fyrir þrjár
jarðir í Vopnafirði þar sem miklar
laxveiðiár er að finna. Ratcliffe er
mikill áhugamaður um verndun
laxastofna. – dfb
Eigandi
Grímsstaða er
ríkasti Bretinn
Jim Ratcliffe NoRdicPhotos/AFP
VísinDi Töluverð umræða fór af stað
fyrir nokkrum árum um hvort rétt
væri frá siðferðilegu og læknisfræði-
legu sjónarhorni að gera fólki viðvart
á grundvelli upplýsinga í íslenskum
vísindagagnagrunnum um hvort það
ber BRCA-stökkbreytingu eða hvort
virða bæri rétt fólks til að vita ekki af
verulega skertum lífslíkum sínum.
Starfshópur heilbrigðisráðherra,
sem skilaði fjórtán síðna skýrslu í gær,
kemst að þeirri niðurstöðu að upplýst
samþykki fólks þurfi til að veita megi
því þessar upplýsingar.
Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar
erfðagreiningar, sem sæti átti í starfs-
hópnum en sagði sig úr honum
síðastliðið haust, hefur ávallt verið á
öndverðum meiði og talið mikilvægt
að nálgast það fólk sem ber stökk-
breytinguna og gera því viðvart.
„Það er mjög skrítin túlkun á lögum
að halda því fram að rétturinn til frið-
helgi um einkalíf sé svo sterkur réttur
að hann taki af okkur leyfið til að
bjarga lífi fólks þegar þannig stendur
á,“ segir Kári og bætir við:
„Kona sem erfir þessa stökkbreyt-
ingu er með 86 prósent líkur á því að
fá banvænt krabbamein, 72 prósent
líkur eru á að það sé brjóstakrabba-
mein. Lífslíkur hennar styttast um
tólf ár og hún er þrisvar sinnum lík-
legri til að deyja fyrir sjötugt en kona
sem ekki er með stökkbreyting-
una. Þannig að það steðjar gífurleg
hætta að konunni sem er með þessa
stökkbreytingu og okkur er sagt að
stjórnarskrárákvæði og lagaákvæði
sem byggja á því að vernda friðhelgi
um líf fólks banni okkur að bjarga lífi
þessa fólks og okkur er bókstaflega
sagt að það megi ekki nálgast þetta
fólk og segja því að það sé í lífshættu,“
segir Kári sem telur þetta fara í bága
við allar hefðir í samfélagi sem flytur
fólk nauðungarflutningi úr húsum þar
sem er skilgreind snjóflóðahætta án
þess að afla fyrst samþykkis þess og
sendir hundruð manna á fjöll að leita
þeirra sem þar týnast.
Í niðurstöðu starfshópsins er lagt
til að sett verði upp vefsíða, sambæri-
leg þeirri sem Íslensk erfðagreining
opnar í dag. Nefndin telur hins vegar
ákjósanlegt að hið opinbera, til dæmis
Embætti landlæknis, hafi yfirumsjón
með ferlinu.
„Landlæknir hefur engin yfirráð yfir
því sem við gerum og hefur engan rétt
á því og mun aldrei sjá um slíkt, það
bara kemur ekki til greina,“ segir Kári,
sem hefur orðið fyrri til með opnun
vefsíðunnar arfgerd.is þar sem fólk
getur óskað eftir upplýsingum um
hvort það beri BRCA-stökkbreytingar.
„Ég átti sjálfur hugmyndina að svona
vefsíðu á meðan verið væri að koma
vitinu fyrir stjórnvöld,“ segir Kári.
Á hinni nýju vefsíðu Íslenskrar
erfðagreiningar getur fólk skráð sig
inn með rafrænum skilríkjum og
óskað eftir því að fá upplýsingar um
hvort það ber stökkbreytinguna, eftir
að hafa veitt samþykki sitt með raf-
rænni undirritun. Að lágmarki tvær
vikur tekur að fá niðurstöðu. Þeim
sem tilkynnt er að þeir séu með stökk-
breytinguna er í kjölfarið beint í ráð-
gjöf hjá Erfðaráðgjöf Landspítalans.
adalheidur@frettabladid.is
Íslensk erfðagreining fyrri til
með vef um stökkbreytt gen
Íslensk erfðagreining opnar í dag vefsíðu, arfgerd.is, þar sem fólk getur óskað eftir upplýsingum um hvort
það beri BRCA-stökkbreytingar sem auka verulega líkur á banvænu krabbameini. Nefnd á vegum ráðherra
telur æskilegt að opinberir aðilar reki slíka síðu. Forstjóri ÍE segir landlækni ekki ráða hvað fyrirtækið geri.
Það er mjög skrítin
túlkun á lögum að
halda því fram að rétturinn
til friðhelgi um einkalíf sé
svo sterkur réttur að hann
taki af okkur leyfið til að
bjarga lífi fólks.
Kári Stefánsson,
forstjóri Íslenskrar
erfðagreiningar
Palestína Minnst 52 Palestínumenn
létust og ríflega 2.400 eru særðir
eftir að Ísraelar skutu á mótmæl-
endur á norðurhluta Gasasvæðisins.
Dagurinn í gær var sá blóðugasti frá
Gasastríðinu árið 2014.
Mótmæli hafa verið tíð á svæðinu
undanfarnar vikur en mótmælend-
um fjölgaði mjög í gær vegna þess
að þá opnuðu Bandaríkin sendiráð
sitt í Jerúsalem. Höfuðborg Ísraels er
Tel Avív vegna deilna um skiptingu
borgarinnar helgu. Flutningur sendi-
ráðsins átti sér stað sléttum sjötíu
árum eftir stofnun Ísrael.
Í yfirlýsingu frá Ísraelsher segir að
um 40 þúsund Palestínumenn hafi
tekið þátt í ofbeldisfullu uppþoti við
öryggisgirðinguna sem skilur Gasa-
ströndina frá Ísrael. Mótmælend-
urnir kveiktu í dekkjum og köstuðu
steinum og litlum sprengjum. Því var
svarað með skotum úr rifflum.
Talið er að enn fleiri muni mót-
mæla á morgun en 15. maí er þekktur
í sögu Palestínu sem „Katastrófan“.
Þann dag árið 1948 neyddust hundr-
uð þúsunda Palestínumanna til að
yfirgefa heimili sín þar sem þau voru
nú innan landamæra Ísraels. – jóe
Blóðugasti dagurinn á Gasa frá stríðinu árið 2014
sjúkraliðar sjást bera særðan mann af vettvangi. FRÉttABLAÐiÐ/EPA
Konur hafa um árabil verið hvattar til að þreifa á brjóstum sínum í leit að krabbameini. Einkenni geta verið hnútur eða
fyrirferð í brjósti, oft harður eða þéttur og sjaldan aumur. Á vef Krabbameinsfélagsins segir að flestir hnútar í konum á
frjósemisaldri séu góðkynja en þeir afmarkast þá oft vel og eru hreyfanlegir undir fingrum. NoRdicPhotos/GEtty
1 5 . m a í 2 0 1 8 Þ r i Ð J U D a G U r4 f r é t t i r ∙ f r é t t a B l a Ð i Ð
1
5
-0
5
-2
0
1
8

0
4
:2
3
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
C
4
-A
4
2
0
1
F
C
4
-A
2
E
4
1
F
C
4
-A
1
A
8
1
F
C
4
-A
0
6
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
4
0
s
_
1
4
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K