Morgunblaðið - 16.01.2018, Side 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. JANÚAR 2018
HURÐIR
Tunguháls 10, 110 Reykjavík, sími 567 3440, vagnar@vagnar.is, vagnar.is
• Stuttur afhendingartími
• Hágæða íslensk
framleiðsla
• Val um fjölda lita í
RAL-litakerfinu
• Vindstyrktar hurðir
Bílskúrs- og iðnaðarhurðir
Iðnaðarhurðir
Iðnaðarhurðir með gönguhurð
Bílskúrshurðir
Hurðir í trékarma
Tvískiptar hurðir
Smíðað eftir máli
Fyrsta flokks þjónusta og ráðgjöf
Bíldshöfða 16, 110 Reykjavík 414 84 00 www.martex.is
Góð þjónusta
byrjar með
flottu útliti.
Fatnaður fyrir fagfólk
Hvalaskoðun er
blómstrandi atvinnu-
starfsemi meðan hval-
veiðar dragast saman.
Hvalaskoðunarferðir
með leiðsögn hófust við
Ísland árið 1995 og
fóru þá um 2.200
manns í hvalaskoðun
en á árinu 2003 er fjöld-
inn orðinn um 72.000
og kominn vel yfir
100.000 árið 2008. Margir taka
ákvörðun um að fara í hvalaskoðun
áður en þeir koma til Íslands og á
hvalaskoðun sinn þátt í að ferða-
menn koma hingað.
Námskeið
Sumarið 1995 héldu Marc Carw-
ardine og Alison Smith frá The
Whale & Dolphin Conservation So-
ciety (WDC) í Englandi þriggja daga
námskeið í hvalaskoðun fyrir atbeina
Ferðamálasamtaka Suðurnesja og
Jóhanns D. Jónssonar ferðamálafull-
trúa. Bresku samtökin kostuðu nám-
skeiðið. Í tvo daga var kennt innan
dyra og þriðja daginn farin hvala-
skoðunarferð frá Sandgerði og
Keflavík. Þátttakendur voru 20 og
komu frá Keflavík, Sandgerði, Höfn-
um, Grindavík, Kópavogi, Reykjavík,
Vogum, Ólafsfirði, Dalvík, Húsavík,
Ísafirði og Vestmannaeyjum.
Nokkrir þátttakenda voru þá byrj-
aðir með hvalaskoðun, t.d. frá
Hornafirði (Glacier Tours á 150
tonna humarbáti), Grindavík og
menn voru að byrja við Eyjafjörð.
Ég var á þessu námskeiði, fannst
það vandað og vel uppbyggt, enda
bjuggu Bretarnir að mikilli reynslu
og fagmennsku. Það bar þó þann
skugga á að forstjóri Hafrannsókna-
stofnunar hafði neitað þeirri bón að
styðja þetta framtak með því að
leggja til sérfræðing sem myndi
fjalla sérstaklega um hvali við Ís-
land. Ferðamálastjóri studdi fram-
takið í orði en þó ekki í verki.
Framtíðarsýn
Þetta er til marks um að á þessum
tíma sáu menn á hærri stöðum þjóð-
félagsins ekki að hér stefndi í um-
fangsmikinn og gjöfulan atvinnuveg.
Menn veðjuðu frekar á hvalveiðar og
álitu hvalaskoðun vera fyrir lítinn
hóp sérvitringa, enda var náttúru-
verndarfólk almennt litið þannig
augum á þessum tíma.
Það eru aðeins 22 ár
síðan!
Árið 1995 var hvala-
skoðun orðin atvinnu-
vegur í 50 löndum og
tók helmingur þeirra
landa þátt í the Int-
ernational Whaling
Commission (IWC). Á
ári hverju fóru milljónir
manna í hvalaskoðun,
flestir frá Bandaríkj-
unum, og jókst þátt-
takan um 10% á ári.
Námskeið í Keflavík er það fyrsta
sem haldið er í hvalaskoðun á Ís-
landi. Því vil ég koma þessu á fram-
færi ef það gæti hjálpað til við að
skýra hvers vegna hvalaskoðun hér á
landi tók mikinn kipp á þessum tíma
og hefur blómstrað allar götur síðan.
Frétt er um námskeiðið í DV 21.
júní 1995: http://timarit.is/
view_page_init.jsp?pageId=2729374
Náttúruverndarsinninn Mark
Carwardine
Í frétt frá Norðursiglingu á Húsa-
vík 4. júlí 2011 er viðtal við Mark
Carwardine þar sem m.a. er minnst á
námskeiðið í Keflavík. http://
www.nordursigling.is/frettir/
nr/2698/vidtal-vid-mark-carwardine-
dyrafraeding-og-natturuvernd-
arsinna/
Ég enda þessa grein á glefsum úr
því viðtali.
„Fyrsta hvalaskoðunin hans á
Skjálfandaflóa var árið 1995 og hann
minnist í þeim efnum á mynd, sem
tekin var af honum og Herði Sigur-
bjarnarsyni, stofnanda Norðursigl-
ingar, og Ásbirni Björgvinssyni, þá-
verandi forstöðumanni Hvalasafnins
á Húsavík, um borð í Knerrinum í ár-
daga hvalaskoðunarinnar.
Mark kynntist Heimi vorið 1995 í
Keflavík þar sem hann fór fyrir nám-
skeiði um hvalaskoðun og hvernig
skuli koma á fót hvalaskoðunarfyr-
irtæki. Námskeiðið stóð yfir í þrjá
daga og var þá rætt um mismunandi
hvalaskoðunarfyrirtæki víðs vegar í
heiminum, hvaða fyrirkomulag gæti
hentað hér á Íslandi, hvaða hvalateg-
undir er að finna við Íslandsstrendur
og margt fleira.
Mark man ennþá eftir brennandi
áhuga Heimis á öllu sem tengdist
hvölum og hvalaskoðun og segir að
frá þeim tíma, þegar engin hvala-
skoðunarfyrirtæki voru á Íslandi, og
til dagsins í dag, þegar níu fyrirtæki
eru rekin vítt og breitt um landið,
hafi svo sannarlega mikið breyst, en
Mark ítrekar að Norðursigling hafi
allt frá byrjun verið leiðandi í skipu-
lagningu og framboði á góðum hvala-
skoðunarferðum.“
Það var Norðursigling sem hafði
samband við hann að þessu sinni og
bað hann að koma og leggja alþjóð-
legt mat á starfsemina, bera saman
við önnur lönd og sjá hvernig fólki
gengur, tala við leiðsögumennina.
„Og ég er virkilega hrifinn, þetta
er frábær starfsemi, í hæsta gæða-
flokki og á heimsmælikvarða.“ …
„Ég byrjaði á að vinna fyrir World
Wildlife Fund í Englandi og svo fyrir
samtökin The World Conservation
Union í Sviss. Einnig hef ég unnið
hjá Sameinuðu þjóðunum í Kenýa og
Pakistan en eftir það fór ég að vinna
sjálfstætt og hef gert það síðan, eða í
tuttugu ár.“ … „Í augnablikinu er
ég, ásamt [breska leikaranum]
Stephen Fry, að vinna að sjónvarps-
þáttaröð í samstarfi við BBC, þar
sem við förum með áhugasamar
Hollywoodstjörnur á borð við Clint
Eastwood (en hann er mikill áhuga-
maður um hvalaskoðun) og Leon-
ardo Dicaprio í leiðangra til þess að
kynna fyrir þeim dýravernd. Með því
að vinna með Stephen Fry náum við
til breiðs áhorfendahóps, en það er
mjög mikilvægt að vekja athygli
fólks á þessum málum.“
Aðspurður um framtíðina segir
hann sína stærstu ósk þá að stjórn-
málamenn vakni til vitundar og geri
sér grein fyrir að dýravernd er mjög
mikilvægt málefni sem skiptir fólk,
ekki síður en aðra á jörðinni, máli.
Að dýravernd er annað og meira en
nokkrir friðelskandi hippar í sand-
ölum.
P.s. Minnst er á Mark í grein í
Morgunblaðinu 1. júní 1997:
www.mbl.is/greinasafn/
grein/334812
Hvalaskoðunarnám-
skeið í Keflavík 1995
Eftir Þorvald Örn
Árnason »Margir taka
ákvörðun um að
fara í hvalaskoðun áður
en þeir koma til Íslands
og á hvalaskoðun sinn
þátt í að ferðamenn
koma hingað.
Þorvaldur Örn Árnason
Höfundur er líffræðingur
á eftirlaunum.
„Táp og fjör og
frískir menn/finnast
hér á landi enn,“ orti
Grímur Thomsen forð-
um. Nú virðist fokið í
flest skjól fyrir okkur
karlana. Undir bar-
áttumerkinu #metoo
hafa íslenskar konur
fylkt liði í baráttunni
gegn kynferðislegri
áreitni og ofbeldi. Eins og kunnugt
er er baráttuaðferðin fólgin í því að
lýsingar kvenna á kynferðislegri
áreitni og ofbeldi eru fluttar opin-
berlega og hefur þátttaka verið gríð-
arleg og fjölmiðlar hafa sýnt málinu
mikinn áhuga og tala gjarnan um
#metoo-byltinguna.
Það er athyglisvert að hvergi er
vikið að þeirri staðreynd að menn
fæðast að jafnaði ýmist sem karlar
eða konur og af líffræðilegum ástæð-
um er körlum í blóð borið „að reyna
við konur“, eins og það er jafnan
orðað, og á sama hátt er konum í
blóð borið „að gefa körl-
um undir fótinn“, svo
einnig sé notað þekkt
orðalag, hvort tveggja
með því augljósa mark-
miði að viðhalda mann-
kyninu.
Það virðist nokkuð
augljóst að markmiðið
með því að fá konur til
að lýsa opinberlega
kynferðislegri áreitni
sem þær telja sig hafa
orðið fyrir sé að breyta þessu og fá
karla til að hætta að áreita þær
kynferðislega. Ef það markmið
heppnast, hvað er þá fram undan?
Athugasemd
við #metoo
Eftir Braga
Jósepsson
Bragi Jósepsson
» Af líffræðilegum
ástæðum er körlum í
blóð borið að reyna við
konur kynferðislega.
Höfundur er prófessor emeritus og
rithöfundur.
kormakurb@gmail.com
Ástæða er til að fagna þeirri stjórn
sem nýverið hefur verið mynduð.
Tveir flokkar sem oft hafa eldað
grátt silfur saman taka höndum
saman við Framsóknarflokk við
myndun þessarar stjórnar. VG sýna
mikla ábyrgð með því að taka þátt í
þessari stjórnarmyndun. Stjórnin er
vel skipuð af reyndum einstakling-
um að mestu leyti. Hugað verður að
innviðum samfélagsins og aukið fjár-
magn sett í ýmsa málaflokka, þar á
meðal í heilbrigðismálin. Ríkis-
stjórninni og öllum ráðherrum henn-
ar skal óskað velfarnaðar í öllum
störfum sínum.
Sigurður Guðjón
Haraldsson.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Farsæl stjórnarmyndun
Móttaka að-
sendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi
umræðu í landinu og birtir aðsend-
ar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgun-
blaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðs-
ins. Kerfið er auðvelt í notkun og
tryggir öryggi í samskiptum milli
starfsfólks Morgunblaðsins og höf-
unda. Morgunblaðið birtir ekki
greinar sem einnig eru sendar á
aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra
horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt
er á lógóið birtist felligluggi þar
sem liðurinn „Senda inn grein“ er
valinn.
Í fyrsta skipti sem inn-
sendikerfið er notað þarf notand-
inn að nýskrá sig inn í kerfið. Ít-
arlegar leiðbeiningar fylgja hverju
þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem
notanda í kerfið er nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til að
opna svæðið. Hægt er að senda
greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfs-
fólk Morgunblaðsins alla virka
daga í síma 569-1100 frá kl. 8-18.