Morgunblaðið - 11.04.2018, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Eins og framhefur kom-ið í Morg-
unblaðinu heldur
Reykjavíkurborg
áfram að dreifa
skolpi í fjörur
borgarinnar. Borgin stóð fyrir
ótrúlega mikilli mengun af
þessu tagi í fyrra sem varaði
lengi án þess að tekið væri í
taumana. Borgarstjóri leit svo
á að hann bæri enga ábyrgð á
málinu heldur væri ábyrgðin
með einhverjum óljósum hætti
kerfisins.
Að þessu sinni er það sjálf-
sagt líka bara nafnlaust kerfið
sem ber ábyrgðina og raunar
hefur borgarstjóri lýst því yfir
að hann sé ánægður með við-
brögð kerfisins að þessu sinni.
En skipulag kerfisins brást
víst í fyrra þrátt fyrir alla mið-
lægu stjórnsýsluna og skolpið
endaði í fjörunni þar sem for-
eldrar hafa talið óhætt og jafn-
vel æskilegt að leyfa börnum
að leika sér.
Nú er fjara Reykjavíkur aft-
ur útötuð í skolpi og hvað
skyldu yfirvöld þá bjóða upp á?
Jú, viðbrögðin eru þau – þegar
borgaryfirvöld átta sig loks á
sóðaskapnum – að bjóða borg-
arbúum að koma niður í fjöru á
sunnudagseftirmiðdegi til að
tína skolprusl úr þaranum!
Núverandi borgaryfirvöld
hafa lengi háð botnbaráttuna
þegar kemur að þjónustu við
íbúana. Um það bera þjón-
ustukannanir glöggt vitni,
kannanir sem borgaryfirvöld
eru hætt að vilja
kaupa því að nið-
urstöðurnar henta
ekki þeirri glans-
mynd sem reynt er
að draga upp.
En aðrir kaupa
kannanirnar og þær eru gerð-
ar og sýna til að mynda að
Reykjavík vermir botnsætið af
öryggi þegar kemur að ánægju
íbúa með þjónustu grunnskóla
sveitarfélagsins. Hið sama er
að segja um þjónustu leikskól-
anna, þar er Reykjavík einnig í
neðsta sæti og vantar mikið
upp á að lyfta sér upp úr því
sæti.
Þegar kemur að þjónustu við
fatlaða er hið sama upp á ten-
ingnum, þjónustan er lang-
verst í Reykjavík. Og Reykja-
víkurborg undanskilur ekki
aldraða þegar kemur að þjón-
ustuleysinu, þeir mælast með
langlökustu þjónustuna í
Reykjavík af nítján stærstu
sveitarfélögum landsins.
Skolp í fjörum borgarinnar
og ósk um að íbúarnir fari með
poka niður í fjöru til að bæta
fyrir sinnuleysi borgaryf-
irvalda er þess vegna engin
undantekning. Og þó að borg-
arstjóri sé sáttur er skolp-
vandinn til staðar í Reykjavík
og hann er aðeins hluti af
miklu stærri þjónustuvanda.
Borgaryfirvöld eru einfaldlega
hætt að líta svo á að hlutverk
þeirra sé að veita íbúunum
góða þjónustu. Hvað þá að
borgaryfirvöld líti á það sem
skyldu sína.
Nú er svo komið að
borgarbúum er boð-
ið að tína rusl úr
skolpi í fjörunum}
Niður fyrir öll mörk
Fyrir nokkrumvikum sögðu
suðurkóreskir
sendiboðar banda-
rískum yfirvöldum
frá því að Kim
Jong Un hefði tjáð
þeim að hann vildi eiga fund
með Trump forseta. Þetta var
út af fyrir sig fagnaðarefni, en
skilaboðin voru óljós og engin
staðfesting barst beint frá
hinu lokaða ríki norðan 38.
breiddargráðunnar.
Nú hefur það hins vegar
gerst að hinn mikli og ástsæli
leiðtogi hefur haft orð á fyrir-
huguðum fundi og að auki hef-
ur Trump tíst um fundinn,
þannig að ætla má að af honum
verði.
Þó að orð séu til alls fyrst og
fundurinn þess vegna ánægju-
legt skref fer því fjarri að hann
feli í sér að tekist hafi að fá
Norður-Kóreu til að láta af
hendi kjarnorkuvopn sín með
sannanlegum hætti.
Trump gerði það að skilyrði
fyrir viðræðum við Kim að
rætt yrði um
kjarnorku-
afvopnun Norður-
Kóreu, en áður
hafði Kim sagt að
slíkt væri útilokað.
En hafa þarf í
huga að áður hefur verið samið
við útlagaríkið án þess að það
hafi skilað árangri. Og Kim
Jong Il, faðir Kims Jongs Uns,
var fyrir meira en áratug kom-
inn á fremsta hlunn með að
semja um að hætta kjarn-
orkuvopnabröltinu, en ekkert
varð af samningum.
Ástæða er til að vona að
harðari aðgerðir gegn Norður-
Kóreu skýri að Kim Jong Un
vilji setjast við samninga-
borðið og að þær dugi einnig til
að hann sýni raunverulegan
samningavilja en sé ekki að-
eins að vinna tíma. Ef samn-
ingar nást og halda að auki þá
hefur Trump náð meiri árangri
gagnvart Norður-Kóreu með
tísti sínu en forverar hans með
hefðbundnari aðferðum. Það
yrði saga til næsta bæjar.
Kim-feðgarnir hafa
áður sagst vilja
semja án þess að
af hafi orðið}
Kim staðfestir fundarvilja
F
jármálaáætlun ríkisstjórnarinnar
verður rædd í þinginu í dag og á
morgun. Tillaga til þingsályktun-
ar um fjármálaáætlun til næstu
fimm ára er nú lögð fram á Al-
þingi í þriðja sinn á grundvelli laga nr. 123/
2015 um opinber fjármál. Áætlunin end-
urspeglar þær áherslur sem lagðar eru í
stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar. Í áætl-
uninni er brugðist við ákalli samfélagsins um
að fjármagna betur mikilvæga samfélagsþjón-
ustu og innviði velferðarkerfisins.
Útgjöld til reksturs heilbrigðismála aukast
umtalsvert samkvæmt nýju fjármálaætluninni.
Miðað við fjárlög yfirstandandi árs aukast út-
gjöld til heilbrigðismála um 79 milljarða króna
alls á næstu fimm árum. Stofnkostnaður, m.a.
vegna byggingarframkvæmda, verður 101
milljarður á tímabilinu. Stefnt er að því að minnka
greiðsluþátttöku sjúklinga á tímabili fjármálaáætlunar,
þannig að hlutdeild sjúklinga hérlendis verði sambærileg
því sem gerist annars staðar á Norðurlöndunum.
Meðal verkefna tímabilsins er gerð heilbrigðisstefnu,
að skapa aðstæður fyrir aukna göngudeildarþjónustu á
Landspítala auk áframhaldandi framkvæmda við spít-
alann. Þar á meðal eru byggingarframkvæmdir við nýjan
meðferðarkjarna við Hringbraut sem hefjast á þessu ári.
Framlög til geðheilbrigðismála verða aukin á tíma-
bilinu og komið verður upp geðheilsuteymum um allt
land í samræmi við aðgerðaáætlun í geðheilbrigð-
ismálum. Þá verður unnið á markvissan hátt
að því að fjölga fagstéttum innan heilsugæsl-
unnar og efla hana sem fyrsta viðkomustað.
Fyrirkomulag sjúkraflutninga verður tekið til
endurskoðunar í samræmi við þarfagrein-
ingar og áhersla lögð á öryggi og gæði þjón-
ustunnar. Hjúkrunarrýmum verður fjölgað
um 300 frá fjármálaáætlun síðastliðins árs.
Skimun vegna ristilskrabbameins mun hefj-
ast á tímabilinu og áfram verður stutt við
heilsueflandi samfélög. Unnið verður að því
að bæta aðgang almennings að nauðsynlegum
lyfjum. Þá verður aðgangur þeirra er nota
vímuefni í æð að hreinum sprautubúnaði
tryggður og ráðist í aðgerðir til að sporna við
misnotkun á geð- og verkjalyfjum. Neyslu-
rými fyrir langt leidda fíkniefnaneytendur
verður opnað. Stefnt verður að því að bæta
aðgengi að hormónatengdum getnaðarvörnum og að
dreifa smokkum gjaldfrjálst til tiltekinna hópa. Kyn-
fræðsla verður aukin og fjarheilbrigðisþjónusta efld.
Rauður þráður í þeim köflum fjármálaáætlunar sem
varða heilbrigðisþjónustu er styrking hins opinbera heil-
brigðiskerfis. Öflugt opinbert heilbrigðiskerfi er ein af
grunnstoðum velferðarkerfisins og við munum leggja
ríka áherslu á að efla hið opinbera kerfi, með það að
markmiði að auka jafnan aðgang allra að heilbrigðis-
þjónustu.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Öflugra heilbrigðiskerfi
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Íbúum Suðurnesja fjölgaðihlutfallslega mest í fyrra, eðaum 7,4%. Suðurland var í öðrusæti. Þar fjölgaði íbúum um
4,6%.
Þetta má lesa úr nýjum mann-
fjöldatölum Hagstofunnar.
Íbúum fjölgaði í öllum lands-
hlutum milli ára. Samtals fjölgaði
íbúum utan höfuðborgarsvæðisins
um 4.495 milli ára. Til samanburðar
fjölgaði íbúum á höfuðborgarsvæð-
inu um 5.606. Vekur athygli að þess-
ar tölur nálgast að vera í jafnvægi.
Alls bjuggu 125.966 manns utan
höfuðborgarsvæðisins í byrjun árs.
Það voru sem áður segir 4.495 fleiri
en árið áður. Vegur þyngst íbúa-
fjölgun á Suðurnesjum og Suður-
landi. Þar fjölgaði íbúum um 2.942.
Íbúum landsins fjölgaði um
10.101 milli ára. Það samsvarar hér
um bil íbúafjölda Mosfellsbæjar.
Mest aukning í Mosfellsbæ
Sé litið á höfuðborgarsvæðið
var íbúafjölgunin hlutfallslega mest í
Mosfellsbæ. Þar fjölgaði íbúum um
773, eða um 7,9%. Uppbygging í
Helgafellslandi átt þátt í því.
Næstur kom Garðabær en þar
fjölgaði íbúum um 479, eða um 3,1%
milli ára. Uppbygging í Urriðaholti á
þátt í því. Þar hafa stór fjölbýlishús
komið á markaðinn undanfarið, auk
nýrra íbúða á Garðatorgi og víðar.
Íbúum fjölgaði hins vegar mest
í Reykjavík, eða um 2.795. Sú aukn-
ing vekur athygli í ljósi óverulegrar
íbúafjölgunar í borginni síðustu ár.
Má nefna að árin 2014-2017 fjölgaði
íbúum um að meðaltali 672 á ári.
Fólki fækkar í níu hverfum
Það vekur einnig athygli að íbú-
um fækkaði í mörgum hverfum
borgarinnar milli áranna 2017-2018.
Þannig fækkaði íbúum í gamla Vest-
urbænum, Austurbænum, Selási,
Bakkahverfinu í Breiðholti, og í
Húsa-, Rima-, Víkur- og Staðahverfi
í Grafarvogi. Þá fækkaði íbúum í
austurhluta Grafarholts. Samtals
fækkaði íbúum í níu af 32 hverfum
borgarinnar. Breytt aldurssamsetn-
ing íbúa í þessum hverfum kann að
eiga þátt í að íbúunum fækkar.
Á hinn bóginn eru nokkur
hverfi borgarinnar í vexti.
Íbúum fjölgaði mest í Úlfarsár-
dal, eða um 509. Þar hafa nýbygg-
ingar verið teknar í notkun.
Næst kom Norðurmýrin. Þar
fjölgaði íbúum um 503. Uppbygging
Búseta á um 200 íbúðum á Smiðju-
reitnum er þar e.t.v. megin-
skýringin. Efra-Breiðholt var í
þriðja sæti. Þar fjölgaði íbúum um
436 milli ára. Breytt aldurssamsetn-
ing í hverfinu og útleiga húsnæðis
kann að eiga þátt í fjölguninni.
Fjölgun í syðrihlutanum
Syðri hluti Vesturbæjarins var í
fjórða sæti. Þar fjölgaði íbúum um
335. Uppbygging á annað hundrað
íbúða á Grandavegi kann að vera
meginskýringin á þeirri fjölgun.
Vegna mikillar fjölgunar íbúa á
Suðurnesjum er íbúafjöldinn að
nálgast 26 þúsund. Með sama áfram-
haldi gæti svæðið náð jafnstöðu við
Hafnarfjörð í byrjun næsta áratug-
ar. Spáð er mikilli fjölgun starfa í
kringum Keflavíkurflugvöll.
Af öðrum breytingum má nefna
að íbúafjöldinn í Hafnarfirði er í
fyrsta sinn að nálgast 30 þúsund. Þá
munu Kópavogsbúar nálgast 37 þús-
und á árinu með nýjum íbúðum í
Lundi, nýja Lindahverfinu, við
Naustavör og víðar. Samhliða verða
Garðbæingar senn 16 þúsund í
fyrsta sinn. Til upprifjunar samein-
uðust Álftanes og Garðabær í árs-
byrjun 2013.
Hlutfall höfuðborgarsvæðisins
af íbúafjölgun landsins var 55% í
fyrra. Hlutfall Suðurnesja var 18%
og hlutfall Suðurlands 12%. Samtals
var hlutfall þessara þriggja land-
svæða í íbúafjölguninni um 85%.
Selfoss stækkaði bæja mest á
Suðurlandi. Þar fjölgaði íbúum um
1.037 og voru þeir orðnir 7.606 í
byrjun ársins. Hvergerðingum fjölg-
aði til samanburðar um 259 og voru
þeir orðnir 2.592 um áramótin.
Loks vekur athygli að íbúum á
Vík í Mýrdal fjölgaði um 111 milli
ára og voru þeir 402 um áramótin.
Það er rúmlega 38% íbúafjölgun á
einu ári.
Íbúum fjölgar í öllum
landshlutum milli ára
Mannfjöldaþróun á Íslandi 2017 til 2018*
Mannfjöldi eftir landshlutum
Hlutdeild landshluta í heildaríbúafjölgun
2017 2018 Fjölgun 2017 til 2018
Höfuðborgarsvæðið 216.878 222.484 5.606 2,6%
Suðurnes 23.993 25.770 1.777 7,4%
Vesturland 15.929 16.257 328 2,1%
Vestfirðir 6.870 6.994 124 1,8%
Norðurland vestra 7.156 7.195 39 0,5%
Norðurland eystra 29.685 30.453 768 2,6%
Austurland 12.497 12.791 294 2,4%
Suðurland 25.341 26.506 1.165 4,6%
Samtals 338.349 348.450 10.101 3,0%
*Tölur miðast við 1. janúar hvert ár
Heimild: Hagstofa Íslands
2017 2018 Fjölgun 2017 til 2018
Reykjavík 123.246 126.041 2.795 2,3%
Kópavogur 35.246 35.970 724 2,1%
Seltjarnarnes 4.450 4.575 125 2,8%
Garðabær 15.230 15.709 479 3,1%
Hafnarfjörður 28.703 29.412 709 2,5%
Mosfellsbær 9.783 10.556 773 7,9%
Höfuðborgarsvæðið
55%
18%
12%
Suðurland 12%
Austurland 3%
Norðurl. eystra 8%
Norðurl. vestra 0,5%
Vestfirðir 1%
Vesturland 3%
Suðurnes 18%
Höfuð-
borgar-
svæðið
55%