Morgunblaðið - 23.05.2018, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. MAÍ 2018
Dag einn verður
kominn tími á Miele.
Meðhöndlaðu leirtauið þitt á besta mögulega hátt
sem völ er á. Treystu Miele uppþvottavélum, sem
innihalda upprunalegu 3D hnífaparaskúffuna, til
verksins. Fyrir allt sem þér þykir virkilega vænt um.
Miele. Immer Besser.
Frítt þvottaefni
í 1 ár*
* Eirvík gefur frítt
þvottaefni í töfluformi,
15x20 Miele UltraTabs
Multi. Gildir frá
01.05.2018 –
30.04.2019 og er
ársnotkun miðuð við
300 þvotta á ári.
miele.com
Erna Ýr Öldudóttir
ernayr@mbl.is
Notkun snertilausra greiðslukorta
hefur verið að ryðja sér til rúms á Ís-
landi sem og annars staðar. Örgjörvi
kortsins á þá þráðlaus samskipti við
posa til greiðslu. Morgunblaðið hafði
samband við Borgun og Valitor til að
kanna öryggi slíkra korta og hættu á
kortasvikum.
„Með snertilausum kortum má
versla fyrir upphæð að hámarki kr.
5.000 án snertingar og PIN-númers,
eða þar til samanlögðu hámarki er
náð, kr. 10.500, en þá þarf að slá inn
PIN-númer. Það lágmarkar það tjón
sem gæti orðið vegna snertilausnar-
innar við að kortinu sé stolið,“ segir
Daníel Máni Jónsson, deildarstjóri
öryggis- og gæðamála hjá Valitor,
sem vill þó leggja áherslu á að glötuð
kort séu tilkynnt án tafar.
Hann segir það útbreidda flökku-
sögu að nauðsynlegt sé að geyma
snertilaus kort í sérstökum veskjum
er eigi að koma í veg fyrir að hægt sé
að lesa upplýsingar af örgjörvanum.
Örgjörvi og PIN-númer hjálpa
Daníel Máni staðfesti að á Íslandi
væri notast við svokallaða EMV-
örgjörva ásamt PIN-númeri, en þeir
eru í notkun í Evrópu og Bandaríkja-
menn hafa einnig tekið þá í notkun.
Verulega hafi dregið úr kortasvikum
eftir að þeir komust í notkun í stað
segulrandar og undirskriftar.
Valitor hafi ekki fengið nein skjal-
fest dæmi, hvorki hérlendis né er-
lendis, um svik með snertilausn á
meðan kortið sé í vörslu korthafa.
Margra ára reynsla af notkun snerti-
lausra korta í löndunum í kring sýni
að öryggi þeirra sé óumdeilt og ekki
sé um það að ræða að hægt sé að
skima kort með tækjum til að stela
nothæfum kortaupplýsingum af ör-
gjörvanum.
„Á síðustu árum hafa komið upp
mál, aðallega erlendis, þar sem
óprúttnir aðilar reyna að komast yfir
greiðslukortaupplýsingar í hrað-
bönkum eða bensínsjálfsölum. Afrit-
unarbúnaði er þá komið fyrir í korta-
raufinni, annars vegar til að lesa
segulröndina og hins vegar eru sett-
ar upp örmyndavélar til að ná mynd-
um af innslætti PIN-númera,“ segir
Daníel Máni, en slík tilfelli séu nán-
ast óþekkt hérlendis. Þá væri hægt
að nota upplýsingarnar sem nást
með þessari aðferð í löndum sem not-
ast ekki við EMV-örgjörva og PIN-
númer til að svíkja peninga út á
kortið.
„Óprúttnir aðilar geta komist yfir
kortanúmer fólks með ýmsum hætti,
t.d. í gegnum sviksamlegar tölvu-
póstsendingar til korthafa, innbrot í
gagnabanka seljenda eða beint af
kortinu. Ekki er alltaf ljóst með
hvaða hætti það hefur verið gert þeg-
ar kortnúmer eru misnotuð,“ segir
Margrét Lárusdóttir, deildarstjóri
endurkrafna hjá Borgun.
Hún segir að vegna þessa hafi
kortafélögin boðið upp á þjónustu
sem nefnist einu nafni 3D Secure
(inniheldur m.a. SecureCode hjá
MasterCard og Verified by Visa hjá
Visa) í kortaviðskiptum á netinu.
Netviðskipti með 3D Secure
„Það er erfitt að misnota kort á
netinu ef kaupin fara fram með 3D
Secure, þar sem korthafi þarf að
staðfesta kaupin með PIN-númeri
sem sent er í síma korthafa. Sífellt
fleiri kortaútgefendur og -seljendur
krefjast 3D Secure-staðfestingar
þegar kaup fara fram,“ segir Mar-
grét. Með örgjörvavæðingunni sé
skimun á undanhaldi, því að lesa
þurfi segulröndina við skimun. Eftir
að flest afgreiðslutæki á Íslandi voru
örgjörvavædd hafi Borgun ekki vitn-
eskju um skimunarmál hérlendis.
Útgefendur korta hafi bent kort-
höfum á að gefa kortnúmerin sín
ekki upp við þriðja aðila í tölvupósti.
Bankar biðji aldrei um kortanúmer í
tölvupósti eða í síma.
Málmveski gera ekkert gagn
 Flökkusaga um skimun greiðslukortaörgjörva
 Hraðbankar, síma- eða netviðskipti gætu verið varasamari
Morgunblaðið/ÞÖK
Hraðbanki Kortaskimun er þekkt
erlendis en sjaldgæf hérlendis.
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Ljóst er orðið að ekki verða gerðar
breytingar í sumar á lögum um
greiðslu löggæslukostnaðar vegna
bæjarhátíða og krafna um tækifæris-
leyfi vegna útihátíða og viðburða eins
og útlit var fyrir í vor. Að mati Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga eru
uppi áform um að halda a.m.k. 56
bæjarhátíðir í sumar og eru íþrótta-
viðburðir þá ekki meðtaldir.
Frumvarp til breytinga á lögum
um veitingastaði, gististaði og
skemmtanahald er á þingmálaskrá
ferðamála-, iðnaðar- og nýsköp-
unarráðherra og voru frumvarpsdrög
birt á samráðsgátt stjórnvalda í mars
sl. til kynningar og umsagna. Stóð til
að frumvarpið kæmi fram á Alþingi í
vor.
Fleiri þurfi að fá tækifærisleyfi
og taka þátt í löggæslukostnaði
Frumvarpsdrögin fela í sér að fleiri
viðburðir, skemmtanir og útihátíðir
muni þurfa að afla sér tækifærisleyfis
en krafist er í dag og að heimilt verði
að krefja fleiri aðila um greiðslu
kostnaðar við löggæslu sem fram til
þessa hafa verið undanþegnir lög-
gæslukostnaði s.s. bæjarhátíðir,
íþróttaviðburðir, skóladansleikir og
tjaldsamkomur.
Samband ísl. sveitarfélaga mót-
mælti þessum áformum í umsögn við
frumvarpsdrögin.
Skv. upplýsingum atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytisins verður
ákvæðum um löggæslukostnað á bæj-
arhátíðum ekki breytt fyrir sumarið
heldur verður málið sett í nánari
skoðun í ráðuneytinu í samráði við
dómsmálaráðuneytið.
Fram kemur í kostnaðarumsögn
hag- og upplýsingasviðs Sambands
ísl. sveitarfélaga að lauslega áætlað
megi búast við að yfir 266 þúsund
gestir muni sækja bæjarhátíðir á Ís-
landi á árinu. Með fyrirhugaðri laga-
breytingu þurfi að sækja um tæki-
færisleyfi vegna þeirra og greiða 10
þús. kr. samkvæmt gjaldskrá.
Í umfjöllun um löggæslukostn-
aðinn kemur fram að ef lagður er til
grundvallar umframkostnaður vegna
löggæslu á Mærudögum á Húsavík,
þ.e. 228,5 kr. á hvern gest, megi gera
ráð fyrir að umframkostnaður vegna
löggæslu við bæjarhátíðir sveitarfé-
laga á öllu landinu yrði tæplega 61
milljón kr. á ári ef frumvarpsdrögin
yrðu að lögum.
Samkvæmt núgildandi lögum þarf
að sækja um tækifærisleyfi ef við-
burður er haldinn í atvinnuskyni og
kallar á aukna löggæslu. Þetta hefur
valdið miklum deilum þar sem
ágreiningur hefur verið um hvort
bæjarhátíðir skuli teljast haldnar í at-
vinnuskyni eða ekki og margar
stjórnsýslukærur verið lagðar fram
vegna þessa. 2016 kærði Norðurþing
ákvörðun lögreglustjórans á Norður-
landi eystra að sækja þyrfti um tæki-
færisleyfi vegna Mærudaga og var
sveitarfélagið krafið um þátttöku í
löggæslukostnaði. Svipað mál kom
upp vegna Síldarævintýris á Siglu-
firði en í báðum tilvikum féll úrskurð-
ur ráðuneytisins sveitarfélögunum í
vil.
Í frumvarpsdrögunum eru hins
vegar bæjarhátíðir og íþrótta-
viðburðir nú taldir upp með öðrum
sem þurfi að sækja um tækifærisleyfi
og þar af leiðandi þyrftu sveitarfélög
og aðrir sem að þessum hátíðum
standa að sækja um tækifærisleyfi og
greiða umframkostnað vegna lög-
gæslu ef breytingin eins og hún var
sett fram í frumvarpsdrögunum yrði
lögfest. Tekið er fram í greinargerð
að samfélagið hafi breyst á seinustu
árum, rétt sé að endurmeta fyrir-
komulagið núna og víkka út þá við-
burði sem falla undir ákvæðið sem
gerir kröfu um tækifærisleyfi vegna
viðburða.
Umframkostnaður vegna Ljósa-
nætur gæti numið 7 millj.
Á minnisblaði hag- og upplýs-
ingasviðs er m.a. bent á að Reykja-
nesbær hefur hingað til ekki þurft að
greiða löggæslukostnað vegna Ljósa-
næturhátíðarinnar. Ljósanótt sé með
stærri bæjarhátíðum landsins og
gestir hennar áætlaðir um 30 þúsund
á sl. ári. Ef gengið sé út frá sömu for-
sendum og lögreglustjórinn á Norð-
urlandi eystra lagði til grundvallar
megi áætla að raunverulegur um-
framkostnaður vegna löggæslu við
Ljósanótt sem félli þá á sveitarfélagið
geti numið tæpum sjö milljónum.
Morgunblaðið/Svanhildur Eiríksdóttir
Ljósanótt Gestir taldir um 30 þús.
Kröfum um tækifæris-
leyfi ekki breytt í sumar
 Sett í nánari skoðun í ráðuneytinu  56 bæjarhátíðir í ár
Mosfellsbær varð bankalaus bær 10.
maí síðastliðinn þegar útibúi Arion
banka var lokað. Breytingar eru fyr-
irhugaðar á útibúaneti bankans en
frekari áhersla verður lögð á staf-
rænar lausnir. Sameining útibúsins í
Mosfellsbæ og Höfðaútibús bank-
ans, Bíldshöfða 20, er liður í þeim
breytingum. Alhliða hraðþjónustu-
banki verður þó í bænum þar sem
hægt verður að leggja inn, taka út og
millifæra peninga, að því er kemur
fram á vefnum Mosfellingur.is.
Mosfellsbær er sjöunda stærsta
sveitarfélag landsins og þar búa um
10.000 manns. Mikill vöxtur er í bæj-
arfélaginu en íbúum þar hefur fjölg-
að um 57% á síðustu tíu árum. Í til-
kynningu frá Íbúðalánasjóði kom
fram að íbúðum fjölgaði mest í Mos-
fellsbæ á landsvísu árið 2017.
Íbúar í Mosfellsbæ eru margir
hverjir ósáttir við breytinguna. Sig-
urður Kristjánsson, sem situr í
stjórn Framsóknarfélags Mosfells-
bæjar, tjáir sig um málið á vefnum
Mosfellingur.is. Hann bendir á að
bankaleysið komi sérstaklega illa við
eldra fólk og segir breytinguna ekki
gerða með hagsmuni viðskiptavina
fyrir augum. Sigurður segir lokun
útibús Arion banka í bænum „ein-
faldlega mistök sem erfitt er að út-
skýra“.
Haraldur Sverrisson, bæjarstjóri
Mosfellsbæjar, tekur í sama streng
og Sigurður: „Það leggst náttúrlega
aldrei vel í okkur þegar svona þjón-
usta flyst úr bænum,“ segir hann.
Haraldur segir málið þó ekki heyra
undir sveitarfélagið og kveðst ekki
vita hvort það geti beitt sér fyrir því
að annað bankaútibú verði opnað í
Mosfellsbæ. ragnhildur@mbl.is
Morgunblaðið/Eggert
Arion Ýmsar breytingar eru fyrirhugaðar á útibúaneti bankans. Útibúum í
Garðabæ, Hafnarfirði og Mosfellsbæ verður lokað.
Enginn banki eftir
 Síðasta bankaútibúinu hefur verið
lokað í Mosfellsbæ  Íbúar ósáttir