Morgunblaðið - 24.05.2018, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. MAÍ 2018 13SJÓNARHÓLL
BÓKIN
Óhætt er að segja að John Doerr
sé naskur fjárfestir. Hann byrjaði
ferilinn sem verkfræðingur og sölu-
maður hjá Intel en færði sig yfir til
vogunarsjóðsins Klei-
ner Perkins Caufield
& Byers árið 1980 og
tók þar þátt í að fjár-
magna og koma á legg
mörgum af farsælustu
tæknifyrirtækjum
heims, s.s. Amazon,
Google og Symantec.
Svo vel hefur Doerr
gengið að í dag er
hann í sæti nr. 222 á
lista Forbes yfir rík-
asta fólk í heiminum
og auðæfi hans metin
á liðlega 7,8 milljarða
dala.
Doerr sendi á dögunum frá sér
nýja bók, sem hefur rokið upp met-
sölulistana vestanhafs. Þar fer hann
í saumana á stjórnunar- og stefnu-
mótunaraðferð sem hefur reynst
vel hjá þeim fyrirtækjum sem
Doerr hefur fjárfest í, þar á meðal
hjá Google.
Bókin heitir Measure What
Matters: How Google, Bono and
the Gates Foundation Rock the
World with OKRs.
Doerr lærði að beita OKRs-
aðferðinni (e. Objectives and Key
Results) hjá Intel þegar Andy
Grove stýrði fyr-
irtækinu. Grove er
upphafsmaður
OKRs-aðferðafræð-
innar, en það var
Doerr sem sá til
þess að um það bil
fimmtíu sprotar í
Kísildal og annars
staðar tileinkuðu sér
OKRs-vinnubrögð
með góðum árangri.
Í grunninn gengur
OKRs út á að auð-
velda stjórnendum
að taka erfiðar
ákvarðanir um hvernig forgangs-
raða skal verkefnum, sjá það hratt
og vel hvað gengur upp og hvað
ekki og vita hvenær á að hætta til-
raunum sem ekki virka. Til þess að
geta þetta þarf, eins og titill bók-
arinnar gefur til kynna, að mæla
það sem máli skiptir og hafa fersk
og áreiðanleg gögn til að nota við
ákvarðanatökuna. ai@mbl.is
Doerr segir frá aðferð
sem hefur reynst vel
Í febrúar síðastliðnum skipaði fjármála- og efna-hagsráðherra starfshóp sem ætlað var að vinna aðhvítbók um framtíðarsýn og stefnu fyrir fjármála-
kerfið á Íslandi, í samræmi við stjórnarsáttamála
ríkisstjórnarinnar. Í sáttmálanum segir m.a. að leið-
arljósin í vinnu við hvítbókina skuli vera aukið traust
á íslenskum fjármálamarkaði, aukið gagnsæi og fjár-
málastöðugleiki. Þá segir að unnið verði að frekari
skilvirkni í fjármálakerfinu með það að leiðarljósi að
lækka kostnað neytenda.
Þessar áherslur eru vissulega góðra gjalda verðar
en þó er mikilvægt að hafa í huga að undanfarin ár
hafa átt sér stað gríðarmiklar umbætur á regluverki
fjármálamarkaða í Evrópu. Tilgangur þessara um-
bóta hefur fyrst og fremst verið að bæta úr þeim
vanköntum sem komu í ljós við fjármálakreppuna ár-
ið 2008. Ber þar helst að nefna
þær kröfur sem innleiddar voru
með Basel III staðlinum svokall-
aða þar sem kröfur um gæði eig-
in fjár og eiginfjárhlutföll voru
hertar ásamt því sem nýjum
áhættumælikvörðum er varða
vogunarhlutfall, lausafjárhlutfall
og hlutfall stöðugrar fjármögn-
unar var komið á. Basel III staðallinn hefur nú þegar
verið innleiddur í íslenskan rétt og koma reglurnar
helst fram í lögum nr. 96/2016, um breytingu á lögum
um fjármálafyrirtæki.
Þar sem Ísland er aðili að hinum sameiginlega evr-
ópska fjármálamarkaði, og tekur því upp reglur ESB
er varða fjármálafyrirtæki, þá hlýtur það að vera
markmið að ekki séu útbúnar séríslenskar reglur sem
skerða samkeppnishæfni innlendra fjármálafyrir-
tækja. Það er því óskandi að hvítbók um fjármála-
kerfið muni leiða til þess að regluverk fjármálafyrir-
tækja verði gert minna íþyngjandi í stað þess að
settar verði fleiri séríslenskar íþyngjandi reglur sem
munu óhjákvæmilega hækka kostnað neytenda. Nú
þegar eru slíkar reglur í lögum í formi skattlagn-
ingar sem einungis er lögð á herðar fjármálafyrir-
tækja en þar er um að ræða bankaskatt, fjársýslu-
skatt og sérstakan fjársýsluskatt.
Sá skattur sem er þungbærastur fyrir íslenska
neytendur og fyrirtæki er bankaskatturinn sem lagð-
ur hefur verið á skuldir fjármálafyrirtæka frá árinu
2010. Þá var skatthlutfallið reyndar 0,041% af skuld-
um en árið 2013 hækkaði skatthlutfallið í 0,376% og
hefur það haldist óbreytt síðan. Það gefur augaleið
að skattlagning af þessu tagi leiðir til beinnar hækk-
unar á vaxtastigi í landinu. Þar sem vaxtastig á verð-
tryggðum lánum bankanna er almennt í kringum 4%,
en í kringum 6% á óverðtryggðum lánum, þá tekur
bankaskatturinn til sín drjúgan hluta af vaxta-
greiðslum. Bankaskatturinn skerðir jafnframt sam-
keppnisstöðu innlendra fjármálafyrirtækja þar sem
stærri fyrirtæki hafa aðgengi að erlendu láns-
fjármagni hjá aðilum sem þurfa ekki að greiða
bankaskatt. Þá leggst bankaskatturinn ekki á útlán
lífeyrissjóða sem orðnir eru stórtækir á íbúða-
lánamarkaði en gera þó almennt kröfu um lægra veð-
hlutfall en bankarnir. Banka-
skatturinn leggst þar með
þyngst á eignaminni kaup-
endur íbúðarhúsnæðis ásamt
minni fyrirtækjum.
Eitt af meginverkefnum hins
evrópska fjármálakerfis er að
tryggja samræmi í regluverki
á hinu evrópska efnahags-
svæði. Samt sem áður hefur töluvert misræmi skap-
ast á milli EES-ríkjanna þriggja á innri markaðnum
og ESB-ríkja þar sem oft verða miklar tafir á því að
reglur verði teknar inn í EES-samninginn. Eitt
stærsta verkefnið hér á landi, sem og í öðrum EES-
ríkjum, er því að tryggja að innleiðing samræmds
regluverks gangi hraðar fyrir sig svo öll fjármála-
fyrirtæki innri markaðar Evrópu sitji við sama borð.
Þrátt fyrir að það sé yfirleitt jákvætt að fara í end-
urbætur á lagaumhverfinu hér á landi verður að
tryggja að slík vinna snúist ekki upp í andhverfu
sína. Nú þegar hallar á innlend fjármálafyrirtæki
vegna séríslenskra íþyngjandi reglna og langt er í
land þar til lagaumhverfi fjármálafyrirtækja verður
að fullu samræmt innri markaði Evrópu. Helstu
áherslur þegar kemur að breytingum á regluverki
fjármálafyrirtækja hljóta því að vera að tryggja inn-
leiðingu hinna samevrópsku reglna og afnám þeirra
séríslensku reglna sem eru til þess að hækka vaxta-
stig og auka kostnað neytenda.
Hvítbók um fjármálakerfið
LÖGFRÆÐI
Ari Guðjónsson
lögmaður og yfirlögfræðingur
Icelandair Group
”
Bankaskatturinn leggst
þar með þyngst á
eignaminni kaupendur
íbúðarhúsnæðis ásamt
minni fyrirtækjum.