Morgunblaðið - 13.06.2018, Síða 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. JÚNÍ 2018
SKRIFSTOFUHÚSGÖGN
Síðumúli 35 | 108 Reykjavík | S. 568 2828 | www.holmris.is
Bjóðum uppá húsgögn
eftir marga fræga
húsgagnahönnuði.
Mörg vörumerki.
VIÐTAL
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
Blesugróf er yfirskrift viðburðar á
vegum Listahátíðar í Reykjavík í
samvinnu við Félag leikskálda og
handritshöfunda, Útvarpsleikhúsið
og Borgarleikhúsið sem fram fer í
dag, miðvikudag, og á morgun, kl. 18
báða daga. Þar verða flutt örleikritin
Erfidrykkjan eftir Soffíu Bjarnadótt-
ur; Átak I og II eftir Kolfinnu Niku-
lásdóttur og Blesugróf eftir Mikael
Torfason. Samkvæmt upplýsingum
frá Listahátíð bjóða leikskáldin
áhorfendur í ferðalag um Blesugróf,
hverfi sem byggt var upp af efnalitlu
fólki í lok stríðsáranna þegar fólk víðs
vegar af landinu flykktist á mölina og
var lengi utan formlegs borgar-
skipulags. Staðsetning á upphafs-
punkti viðburðarins verður gefin upp
eftir miðakaup, en nýju örleikritin
verða flutt á ólíkum stöðum í hverfinu
og munu áhorfendur ganga um í
litlum hópum og njóta hvers verks á
stað sem því hæfir, innandyra sem ut-
an. Leikstjóri er Marta Nordal,
dramatúrgar eru Hrafnhildur Haga-
lín og Salka Guðmundsdóttir, leik-
mynd og búninga hannar Móeiður
Helgadóttir og leikarar eru Katrín
Halldóra Sigurðardóttir, Hilmar
Guðjónsson, Elma Stefanía Ágústs-
dóttir, Kristín Þóra Haraldsdóttir og
Davíð Þór Katrínarson.
Blaðamaður lagði nokkrar spurn-
ingar fyrir leikskáldin og má sjá svör
þeirra hér að neðan. Í fyrsta lagi var
spurt um hvað verkið væri, í öðru lagi
hver kveikjan að því hefði verið, í
þriðja lagi hvort verkið væri skrifað
fyrir ákveðið rými og hversu mikil
áhrif rýmið hefði haft á verkið, í
fjórða lagi hvaða þýðingu samvinnan
við Borgarleikhúsið, Útvarpsleik-
húsið og Listahátíð hefði fyrir leik-
skáldið og í fimmta lagi hvernig sam-
vinnan við leikstjórann hefði gengið.
Þrjú ný
örleikrit flutt
í Blesugróf
Morgunblaðið/Arnþór Birkisson
Hljóðverk Mikael Torfason, Ída dóttir hans og Kolfinna Nikulásdóttir fyrir framan hús sem stendur til að rífa.
Heima Erfidrykkjan nefnist örleik-
ritið sem Soffía Bjarnadóttir samdi.
1. Verkið Átak fjallar um konu sem endur-
upplifir áfall sem hún vann ekki úr. Það
fjallar um flutninga og það að hafa ekki fulla
stjórn á eigin lífi og búsetu. Í gegnum eina
persónu og átakanlega reynslu hennar af
flutningum fjalla ég um áhrif fólksflutninga í
stórum mæli.
2. Í raun var saga hverfisins Blesugróf
kveikjan. Átakið sem var gert í hverfinu á
sjöunda áratugnum, þegar fólkið var flutt í
blokkir í Breiðholti, húsin rifin og allt endur-
skipulagt af bæjaryfirvöldum.
3. Verkið er skrifað sem hljóðverk og gerist
að hluta til í bíl á ferð. Þegar ég fór að skoða
mig um í hverfinu í upphafi ferlisins hafði ég
augastað á einu húsi sem stendur nú til að
rífa. Ég sá alltaf fyrir mér að fyrri hluti
verksins yrði leikinn þar, en það varð svo að
veruleika mér til mikillar gleði. Þetta hús er
kannski með síðustu ummerkjum þessa sögu-
lega undarlega hverfis eins og það var fyrir
átakið í kringum 1970.
4. Þetta verkefni er bara mjög flott framtak
ólíkra battería. Verkefnið er smátt á alla
kanta, við erum að tala um örverk, fáir miðar
í boði og umgjörðin öll fyrirferðarlítil. Finnst
mér fallegt og mikilvægt að stofnun eins og
Borgarleikhúsið taki þátt í að búa til vett-
vang fyrir svona sköpun. Það þarf að hlúa að
hinu smáa, jafnt sem hinu stóra.
5. Mjög vel. Ég hef áður unnið með Mörtu og
það var mjög lærdómsríkt og gott. Hún hefur
mikla reynslu af leikhússtörfum og vit mikið
og ég get ekki annað en hælt henni.
Kolfinna Nikulásdóttir
Hlúa þarf að hinu smáa
1. Erfidrykkjan snýr að spurningunni
um það hvort hægt sé að endurheimta
það sem er horfið og hvort það sé eft-
irsóknarvert. Lífið sjálft má sjá sem ei-
lífa erfidrykkju. Við erum alltaf að
minnast þess sem hefur verið, er
kannski farið, - jafnvel að syrgja og
sakna. Við búum til sögur um okkur og
þær eru mikilvægar. Tengja okkur við
heiminn og þessa von um að fegurð,
ást, skáldskapur geti sigrað harminn
og dauðann. Við finnum jafnvel enn
fyrir þessu horfna í líkamanum, tungu-
málinu, veggjunum - það sem dvelur
enn eftir að eitthvað hverfur eða deyr.
Jörðin er á hreyfingu, flekar sem ýtast
sundur og saman, síseytlandi rof.
2. Allar kveikjur eru margslungnar og
einfaldar í senn. Verkið var pantað. Ég
var beðin um að skrifa þetta verk inn í
verkefnið: Blesugróf. Blesugrófin er
því stór kveikja, logi sem lýsir, saga
hennar, pósthús, götur, ljósin, húsin
sem eru horfin og húsin sem standa
enn. Bæði frelsið í uppbyggingunni og
sárið. Hugtakið heima, er einnig
kveikja. Hvað það merki að eiga heima
í húsi, hverfi, gróf, landi, jörð, náttúru,
líkama, í hjarta sem slær og hjarta sem
slær ekki. Í tungumáli og minni. Að
haltra inn í einsemd og farast. Það sem
birtist, það sem hverfur og birtist aftur
innra með okkur. Aftur og aftur. Kvik-
an sem tengir bæði jörð og fólk saman.
Hugmyndir um vald og það hvort við
komumst héðan frá valdinu sem bæði
líf og dauði hafa yfir okkur. Við höld-
um áfram. Hvert eigum við að fara?
Flóðið og dýrin öll voru kveikjur. Sam-
drykkjan. Sorgin. Líka ástin. Ekki síst
hún. Fyrst og fremst hún, þessi ást sem
lifir allt, kannski af því hún er á bát
sem getur ekki sokkið.
3. Rýmið í verkinu skiptir máli. Persón-
urnar eru staddar í rými sem flæðir
milli innri og ytri veruleika, milli lífs og
dauða. Ég sá fyrir mér hús í Blesugróf
en það gæti líka verið hús í landi sem
ekki er. Landi sem er að sökkva.
4. Þetta verkefni kom mér mjög á
óvart. Skapandi og skemmtilegt á
óvæntan hátt. Ég þekkti ekki hverfið
fyrir en það sprettur svo margt frá því
sem við ekki þekkjum. Því þá þurfum
við að finna það bæði í okkur sjálfum
og öðrum. Leyfa okkur að vera börn að
þykjast vera bændur. Mér þykir mjög
vænt um þetta verkefni og tækifæri. Er
þakklát fyrir það. Leikhúsið og við öll
höfum þörf fyrir fjölbreyttar tegundir
af leikritum og sýningum.
5. Marta Nordal, Hrafnhildur Hagalín
og Salka Guðmundsdóttir koma allar
að þessari sköpun, heildarsýn og vinnu.
Einstakar og næmar fagkonur sem
gott er að vinna með. Ég og litla Erfi-
drykkjan mín segjum bara takk fyrir
okkur með fingurkossi.
Soffía Bjarnadóttir
Er hægt að endurheimta það sem er horfið?
1. Blesugróf er verk þar sem ég tvinna
saman sögu hverfisins og sögu mömmu
minnar og geri það í minningu
Tryggva Emilssonar sem var alveg með
ólíkindum merkilegur rithöfundur. Fá-
tækt fólk ætti náttúrulega að vera á
leslistum allra menntaskóla.
2. Ja, ég gekk um hverfið með Mörtu
Nordal leikstjóra og fleirum undir leið-
sögn Jóns Ólafssonar og Yngva Krist-
inssonar. Þeir fræddu okkur um hverf-
ið og sögu þess. Mamma ólst upp þarna
rétt hjá í bæjaríbúð og pabbi ólst upp í
Árbæ í kofahreysi líku þeim sem voru í
Blesugróf. Og svo las ég ritgerð
Tryggva Emilssonar um Blesugróf og
uppgötvaði að fátækrahverfið hét í höf-
uðið á dauðri meri og fannst eins og
verkið mitt gæti aldrei fjallað um ann-
að en mömmu og pabba og Tryggva
Emilsson. Þá lá nú beinast við að fara
bara heim til mömmu og taka viðtal við
hana og það viðtal er grunnurinn að
verkinu.
3. Verkið mitt er bara hljóðheimur og
raddir og hugsað sem slíkt. Þetta er
heimildarleikhús og gæti þess vegna
verið fullkomið fyrir göngutúr um
hvaða hverfi sem er en auðvitað lang
skemmtilegast að ganga um Blesugróf
og hlusta á verkið.
5. Marta Nordal er frábær leikstjóri og
það hefur verið virkilega ánægjulegt að
vinna með henni.
Mikael Torfason
Nefnt eftir dauðri meri