Morgunblaðið - 28.07.2018, Síða 4

Steinþór
Skúlason
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Steinþór Skúlason, forstjóri Slátur-
félags Suðurlands (SS), segir miklar
kostnaðarhækkanir þrýsta á verð-
hækkanir. Laun hafi hækkað mikið.
„Á síðustu þremur til fjórum árum
hafa laun hækkað um 30-40%. Þar
með talið launataxtar í kjötframleiðsl-
unni. Menn hafa aðeins komið broti af
því út í verðlagið. Það á við um fyrir-
tæki í framleiðslu, hvort sem þau eru í
kjöti eða einhverju öðru.
Til að byrja með var gengi krónu að
styrkjast. Það gerði fyrirtækjunum
kleift að mæta hluta af þessum kostn-
aðarauka. Síðan sjá allir að afkoma
fyrirtækjanna hefur versnað og krón-
an mun ekki styrkjast meira. Það er
því fullt tilefni til að hækka verðskrár.
Svo er annað mál hvort það er svig-
rúm til þess. Það er misjafnt eftir
greinum.“
– Hvað geta fyrirtækin tekið þetta
lengi á sig?
„Sum eiga kannski auðveldara með
að velta þessu út í verðlagið en önnur.
Í sumum tilfellum leiðir þetta til verð-
bólgu eða hækkana. Í öðrum tilfellum
getur þetta kippt grundvellinum
undan rekstri fyrirtækjanna. Það er
eins og gengur.“
Hækkun kjararáðs óheppileg
– Innflutt verðhjöðnun vegna
gengisstyrkingar virðist að baki. Er
að hefjast nýr kafli þar sem við tekur
hefðbundnara verðbólguumhverfi?
„Já, ég held að við séum á leið í 5-
10% verðbólgu á næstu tveimur árum
eða svo. Auðvitað tel ég eins og marg-
ir aðrir að fyrri ríkisstjórn hafi gert
herfileg mistök með því að ógilda ekki
úrskurði kjararáðs. Allt sem hefur
gerst síðan er afleiðing þess,“ segir
Steinþór og vísar til launahækkana.
„Það er ekki sannfærandi að biðja
aðra um að vera með hóflegar launa-
kröfur þegar þessi fyrirmynd liggur
fyrir. Það hlýtur að vera óheppilegt
að opinberir starfsmenn leiði
launaþróun,“ segir Steinþór.
40% launahækkun frá maí 2015
Ari Edwald, forstjóri Mjólkursam-
sölunnar (MS), segir miklar hækkan-
ir á innlendum kostnaði hafa skapað
hækkunarþörf.
„Það hefur skapast þrýstingur á
verðhækkanir hjá innlendum
iðnfyrirtækjum, jafnframt því að allra
leiða verði að leita til að hagræða í
rekstrinum og lækka kostnað. Svo
dæmi sé tekið er vegið meðaltal
samningsbundinna launahækkana
hjá Mjólkursamsölunni frá maí 2015
og fram á sumarið 2018 rúm 40%, að
meðtöldum lífeyrisbreytingum. Ann-
að dæmi er að frá árinu 2012 hefur
orkukostnaðurinn hækkað um nærri
100%, þ.e. verð á raforku til okkar,
þ.m.t. breytingar á afsláttum. Erlend-
is eru menn að velta fyrir sér hvort
laun nái að hækka um hálft til eitt
prósent á ári. Við höfum hins vegar
verið að hækka laun um eitt prósent á
mánuði á þessu tímabili!“ segir Ari.
Hann segir að sú verðlagsnefnd sem
starfaði til 1. júlí hafi brugðist varð-
andi endurskoðun á verðskrám. Hún
ákveður afurðaverð til búvörufram-
leiðenda og verð búvara í heildsölu.
Miðast við nóvember 2016
„Þar hafa stjórnvöld ekki staðið sig
í stykkinu. Við störfum í því umhverfi
að opinber verðlagsnefnd verðleggur
okkar veigamestu vörur. Þótt þetta
séu ekki allar vörurnar eru það engu
að síður þær sem gefa tóninn. Verð-
lagsnefndin hefur sett sér verklags-
reglur um að meta þróun verðlags-
grundvallarins fjórum sinnum á ári
og taka ákvarðanir í framhaldi af því
til hækkunar, eða lækkunar, eftir að-
stæðum hverju sinni, á vörum sem
undir hana heyra. Síðasta verðhækk-
un á þessum verðlagsbundnu vörum
tók gildi 1. janúar 2017 og miðast við
aðstæður í nóvember 2016. Bráðum
verða liðin tvö ár og það er bagalegt,
m.a. vegna þess að það leiðir til meiri
og umdeildari breytinga þegar þær
loksins verða,“ segir Ari.
Telja tímabært að hækka verðið
 Forstjóri SS segir fyritækin aðeins hafa komið broti af miklum kostnaðarhækkunum út í verðlagið
 Spáir 5-10% verðbólgu  Forstjóri MS segir bagalegt hversu lengi hafi dregist að endurskoða verð
Ari
Edwald
Mánaðarleg
launavísitala helstu
launþegahópa
Vísitala des. 2014=100. Heimild: Hagstofa Íslands.
Desember 2014 Apríl 2018
129,8
100
Starfsmenn
á almennum
vinnumarkaði
Opinberir starfs-
menn alls
131,0
100
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. JÚLÍ 2018
Rafstilling ehf
Dugguvogi 23, 104 Reykjavík, sími 581 4991, rafstilling@rafstilling.is
Opið mán.-fim. 8-12 og 13-18, fös. 8-14
Hröð og góð þjónusta um allt land
Áratuga
reynsla
Startar bíllinn ekki?
Við hjá Rafstillingu leysum málið
Margir nýttu sér góða veðrið á
föstudag og böðuðu sig í sólinni á
Austurvelli í Reykjavík. Veðurstofa
Íslands gerir ráð fyrir sumarveðri á
höfuðborgarsvæðinu á morgun,
sunnudag, og gæti hiti þá farið upp
í 24 gráður – gangi allt eftir.
Óli Þór Árnason, veðurfræðingur
hjá Veðurstofu Íslands, kveðst
bjartsýnn á að spáin gangi eftir.
„Vindáttin þarf að vera rétt og
vindstyrkurinn þarf að vera nægur
svo að hafgolan nái ekki yfirhönd-
inni. Við myndum vilja að hér í
Reykjavík kæmi vindurinn yfir
Mosfellsheiði og þar yfir. Ef allt
gengur upp þá ætti hitinn að fara
yfir 20 gráðurnar,“ segir Óli Þór.
Í dag gerir Veðurstofan ráð fyrir
norðaustanátt, 8 til 15 metrum á
sekúndu. Samkvæmt spám mun
þykkna upp eftir því sem líður á
daginn og fer að rigna, fyrst suð-
austanlands. Þurrt verður norð-
vestan til fram undir kvöld. Hiti
verður á bilinu 12 til 20 stig, hlýjast
á Norðurlandi, að sögn Veðurstof-
unnar. veronika@mbl.is
Höfuðborgarbúar fengu langþráð sólskin í gær og mátti því víða sjá fólk á götum úti
Vongóður
um að spár
gangi eftir
Morgunblaðið/Valli
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
„Þátttökutölur um bólusetningu
barna hafa farið niður frá árinu 2014.
Það þarf ekki eingöngu að þýða að
færri börn séu bólusett heldur er
sennilega líka um að ræða kerfislæg-
an vanda við skráningu,“ segir Ka-
milla Jósefsdóttir,“ sérfræð-
ingur hjá embætti landlæknis og
sérfræðingur í smitsjúkdómum.
„Það er eins og almenningur hafi
aðeins slakað á gagnvart bólusetn-
ingum. Mislingar eru algengir í sum-
um Evrópulöndum og mjög smit-
andi. Kíghósti er nokkuð algengur
hér og getur verið lífshættulegur
börnum innan sex mánaða aldurs-
sem ekki hafa þróað með sér fulla
vörn gegn sjúkdómnum,“ segir Ka-
milla.
Kamilla segir að verið sé að skoða
bólusetningarþátttöku í samvinnu
við heilsgæslur, aðallega á höfuð-
borgarsvæðinu. Hún segir að komið
hafi í ljós að skráningum bólusetn-
inga sé ábótavant, sem og skráning-
um þar sem bólusetning er afþökk-
uð.
Kamilla segir heilsugæslurnar
þurfa að vera meira á verði gagnvart
því að skrá við fyrstu komu ef börn
hafa verið bólusett í fyrra heima-
landi. Ef það sé ekki gert hafi ein-
staklingar engar upplýsingar um
stöðu bólusetninga þegar fram í sæki
og börn sem búa erlendis með lög-
heimili á Íslandi geti ruglað tölunum
um óbólusetta.
Hugsanlegt að almenning-
ur hafi aðeins slakað á
 Kerfisvandi í skráningum  Kíghósti og mislingar algengir
Morgunblaðið/Sigurður Jökull
Sprauta Bólusetningum er ætlað
að koma í veg fyrir faraldra.