Morgunblaðið - 08.08.2018, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. ÁGÚST 2018
laugavegi 47 www.kokka.is kokka@kokka.is
Pronto bolli og undirskál
Verð 3.580 kr.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Útflutningur á heyi til Noregs gæti
tafist enn þótt samvinnufélög
norskra bænda hafi tilkynnt að sam-
komulag hafi náðst um kaup á 30
þúsund heyrúllum frá Íslandi og
þörfin fyrir gróffóður þar í landi sé
knýjandi. Fulltrúar kaupenda og
seljenda heysins hafa verið óánægðir
með túlkun Matvælastofnunar á skil-
yrðum norskra stjórnvalda fyrir inn-
flutningi. Framkvæmdin útilokar
bændur á stórum svæðum frá því að
selja hey.
Felleskjøpet Agri tilkynnti í gær
að samkomulag hefði náðst um inn-
flutning á heyi frá Íslandi til sölu í
Noregi. Agri er samvinnufélag
bænda og það vinnur að verkefninu
með stórum mjólkur- og sláturfélög-
um, Tine og Nortura. Ástæðan er sú
að miklir þurrkar í Evrópu, meðal
annars í Noregi, hafa dregið mjög úr
uppskeru hjá bændum.
Góð sjúkdómastaða á Íslandi
Fram kemur í tilkynningu Agri að
lögð sé áhersla á að ná í fóður af sem
mestum gæðum og með sem
minnstri áhættu á að sjúkdómar ber-
ist með. Góð sjúkdómastaða sé í
landbúnaði á Íslandi og ekki talin
hætta á að plöntu- eða dýrasjúkdóm-
ar berist með heyinu.
Matvælastofnun hefur verið í sam-
bandi við systurstofnun sína í Noregi
um það hvaða kröfur heyframleið-
endur þurfi að uppfylla til að geta
flutt út hey til Noregs. Í tilkynningu
sem Mast birti á föstudag kemur
fram að ekki er heimilt að flytja út
hey frá svæðum þar sem í gildi eru
takmarkanir vegna smitandi dýra-
sjúkdóma. Það þýðir að ekki má
flytja hey frá skilgreindum riðu-
svæðum sem eru mörg og stór, víðs-
vegar um landið. Meginhluti Árnes-
sýslu er þannig lokaður sem og
meginhluti Húnavatnssýslna,
vesturhluti Skagafjarðar, Svarfaðar-
dalur, svæði við Skjálfandaflóa og
Suðurfirði Austfjarða. Þá er ekki
heimilt að flytja hey frá bæjum þar
sem garnaveiki hefur greinst á
undanförnum 10 árum.
Ingólfur Helgason á Dýrfinnu-
stöðum í Skagafirði, sem vinnur að
útflutningnum, segir að Norðmenn
séu fegnir að geta fengið hey hér,
vegna góðrar sjúkdómastöðu, svo
þeir þurfi ekki að kaupa hey frá
Norður-Ameríku, Póllandi eða öðr-
um löndum eða svæðum þar sem
mun meiri hætta sé á sjúkdómum.
Hann segir að reglur Mast séu
strangari en norsku kaupendurnir
krefjist. Þeir fari ekki fram á heil-
brigðisvottorð frá Mast heldur að
dýralæknir viðkomandi bús votti
heilbrigði bústofnsins enda þekki
þeir betur til en skrifstofudýra-
læknar.
Ágreiningurinn er því um það
hvort miða skuli við heilbrigði bú-
stofns á einstaka bæjum eða á heilu
svæðunum. Þorvaldur Þórðarson,
framkvæmdastjóri markaðsstofu
Matvælastofnunar, segir skýrt að
norsk stjórnvöld heimili ekki inn-
flutning á heyi nema frá svæðum þar
sem engar takmarkanir eru vegna
sjúkdóma. Að vísu geri þeir kröfu
um að svæðið hafi verið hreint í tíu ár
en í reglum hér um varnarhólf er
miðað við 20 ár. Þá segir hann að
dýralæknar í opinberri stjórnsýslu
verði að gefa út slík leyfi, ekki ein-
staka dýralæknar.
Undirbúningur getur hafist
Þorvaldur segist eiga í samskipt-
um við norsku matvælastofnunina
um hugsanlegar breytingar á við-
miðum en Matvælastofnun sé tilbúin
að árita heilbrigðisvottorð strax og
þau berast þannig að hægt sé að
hefja útflutninginn. Þar þurfi að
koma fram hvaðan heyið er og verði
bæirnir að vera utan varnarhólfa.
Könnun á því og áritun taki skamm-
an tíma svo útflutningurinn ætti ekki
að tefjast af þeim sökum.
Ingólfur segir að verið sé að yf-
irfara eyðublöð fyrir heilbrigðisvott-
orð og þegar þau verði tilbúin hefjist
útflutningur fyrir alvöru. Vonast
hann til að hægt verði að fá skip til
landsins um 20. ágúst til að taka
fyrstu sendinguna.
Togast á um túlkun heilbrigðisreglna
 Samið um sölu á 30 þúsund heyrúllum til Noregs  Telja góðan kost að kaupa hey frá Íslandi vegna
góðrar sjúkdómastöðu hér á landi  Ekki má selja frá bæjum innan varnarhólfa vegna riðu
Morgunblaðið/RAX
Heyrúllur Verðmæti liggja í heybirgðum sem bændur hafa ekki þörf fyrir.
Þá lítur vel út með seinni slátt sem bændur geta gert verðmæti úr.
Bændur fá um 6 til 9 þúsund
fyrir hverja heyrúllu og fer verð-
ið eftir heygæðum. Söluverð-
mæti 30 þúsund rúlla er rúmar
200 milljónir kr. Fyrsta send-
ingin fer væntanlega frá Akur-
eyri og Sauðárkróki.
Ingólfur Helgason segir að
söluverð heysins geti skipt ein-
staka bændur miklu máli, sér-
staklega sauðfjárbændur, sem
margir eigi í erfiðleikum vegna
verðfalls afurðanna. Bóndi sem
selur 600 rúllur fær um fjórar
milljónir króna fyrir afurðir sem
annars væru verðlausar.
Milljónir í
kassann
VERÐMÆTI
Helgi Þröstur Valdi-
marsson, læknir og pró-
fessor emeritus við Há-
skóla Íslands, lést
aðfaranótt mánudags, 81
árs að aldri. Helgi var
fæddur í Reykjavík 16.
september 1936. For-
eldrar hans voru Filippía
Sigurlaug Kristjáns-
dóttir, húsmóðir og rit-
höfundur, og Valdimar
Jónsson sjómaður.
Helgi tók kandídats-
próf í læknisfræði frá
Háskóla Íslands árið 1964. Síðar lagði
hann stund á ónæmisfræði í Bretlandi
og var mikill frumkvöðull í faginu.
Eftir hann liggja margar greinar og
skrif í vísindatímaritum en Helgi var
virtur vísindamaður bæði hérlendis
og erlendis. Hann vann við Hammer-
smith-sjúkrahúsið í London og var
síðar dósent og yfir-
læknir við St. Mary’s
sjúkrahúsið í London á
árunum 1975 til 1981, en
hann bjó í Bretlandi um
þrettán ára skeið ásamt
eiginkonu sinni, Guð-
rúnu Agnarsdóttur,
lækni, alþingiskonu og
fv. forstjóra Krabba-
meinsfélags Íslands.
Helgi kenndi ónæmis-
fræði við Háskóla Ís-
lands, bæði meðan hann
dvaldi erlendis og eftir
að hann kom heim úr sérnámi og varð
prófessor við skólann árið 1981. Helgi
var varaforseti læknadeildar HÍ frá
árinu 1987 til ársins 1992 og forseti
deildarinnar frá 1992 til 1996.
Einnig sat Helgi í stjórn Lækna-
félags Íslands og í stjórn ónæmis-
fræðideildar Royal Society of
Medicine í Bretlandi og var forseti
samtaka norrænna ónæmisfræði-
félaga 1992 til 1998.
Á árunum 1978 til 2000 var hann
andmælandi við tólf doktorsvarnir á
Íslandi og í Bretlandi en hann var
sjálfur leiðbeinandi fjölmargra
doktorsnema.
Helgi var mikill útivistarmaður og
fóru þau Guðrún gjarnan í göngur
ásamt því að vera skógarbændur í
Svarfaðardal en þaðan var Helgi ætt-
aður.
Helgi og Guðrún eignuðust þrjú
börn; Birnu Huld, blaðakonu og
kennara, Agnar Sturlu mannfræðing
og Kristján Orra lækni. Áður var
Helgi kvæntur Ólöfu Ásgeirsdóttur
húsmóður og eignuðust þau tvö börn;
Ásgeir Rúnar, dósent í heilsusálfræði,
og Valdimar aðstoðarskólastjóra.
Helgi lætur einnig eftir sig tólf barna-
börn og þrjú barnabarnabörn.
Andlát
Helgi Þröstur Valdimarsson
Erna Ýr Öldudóttir
ernayr@mbl.is
„Ég er sáttur við að vera að fara
heim aftur,“ segir Guðmundur
Gunnarsson, nýráðinn bæjarstjóri
Ísafjarðarbæjar, í samtali við
Morgunblaðið, en meirihluti Fram-
sóknar- og Sjálfstæðisflokks í bæj-
arstjórn ákvað ráðninguna.
„Ég er fæddur á Ísafirði en ólst
upp í Bolungarvík, móðurfjölskylda
mín er Ísfirðingar og sambýliskona
mín, Kristjana Milla Snorradóttir, er
Ísfirðingur og við höfum verið þarna
með annan fótinn. En nú erum við að
flytja þangað og getum tekið þátt í
uppbyggingu með fólkinu á
staðnum,“ segir Guðmundur, sem
kveðst hafa ástríðu fyrir svæðinu og
er hæstánægður og þakklátur fyrir
tækifærið sem honum hefur verið
veitt með því að fá að gegna stöðu
bæjarstjóra. Um
sýn og áherslur
segir Guðmundur
að hann starfi í
umboði hinna lýð-
ræðislega kjörnu
fulltrúa bæjarins
og að hann þarfn-
ist enn tíma til að
setja sig nánar
inn í þau mál sem
fyrir liggja.
Guðmundur er með meistarapróf í
alþjóðaviðskiptum frá Háskólanum í
Reykjavík og BA-próf í fjölmiðla-
fræði frá Háskólanum á Akureyri.
Með góða tengingu vestur
„Það voru þrettán manns sem
sóttu um en Guðmundur var sá sem
okkur fannst koma best út úr ráðn-
ingarferlinu. Hann er með góða
tengingu vestur og farsæla reynslu
úr atvinnulífinu,“ segir Daníel
Jakobsson, formaður bæjarráðs Ísa-
fjarðarbæjar, er Morgunblaðið
spurði út í valið á umsækjanda.
Aðspurður segir Daníel að verk-
efnin sem bíði nýja bæjarstjórans
séu bæði stór og smá, en þó þrjú
helst: „Raforku-, fiskeldis- og sam-
göngumál, það er að verða sífellt
stærra verkefni bæjarstjóra að gæta
hagsmuna bæjarins gagnvart hinu
opinbera. Svo er að stýra þessum
góða vinnustað og sjá til þess að
reksturinn sé í lagi,“ segir Daníel,
tekist hafi að stöðva fólksfækkun og
nú séu tækifæri til uppbyggingar.
Hefur ástríðu fyrir svæðinu
 Guðmundur Gunnarsson ráðinn bæjarstjóri á Ísafirði  Þrettán sóttu um
starfið  Raforku-, fiskeldis- og samgöngumál helstu áherslur bæjarins
Guðmundur
Gunnarsson
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörnsson
Frá Ísafirði Dregið hefur úr fólksfækkun og ýmis tækifæri eru á staðnum.
Viðmiðunarfjárhæðir gjafsókna
hafa verið hækkaðar verulega í
kjölfar þess að ný reglugerð dóms-
málaráðherra um skilyrði gjafsókn-
ar og starfshætti gjafsóknar-
nefndar tók gildi um nýliðin
mánaðamót.
Með hinni breyttu reglugerð
hækka viðmiðunarfjárhæðirnar
þannig að við mat á því hvort veita
skuli einstaklingi gjafsókn skuli
miðað við að tekjur hans nemi ekki
hærri fjárhæð en 3,6 milljónum
króna í stað 2,0 milljóna áður. Sama
upphæð fyrir hjón eða sambúð-
arfólk hækkar úr 3,0 milljónum í
5,4 milljónir króna. Í báðum til-
vikum nemur hækkunin því 80%.
Þá kveður á um það í reglugerð-
inni að viðmiðunarmörk tekna
hækka um kr. 400 þúsund krónur
fyrir hvert barn á framfæri en áður
voru mörkin 250 þúsund krónur.
Nýja reglugerðin felur einnig í
sér þau nýmæli að framangreindar
fjárhæðir taka hér eftir breyt-
ingum miðað við neysluverð 1. jan-
úar ár hvert.
Gjafsóknarmörk
hækka um 80%