Morgunblaðið - 23.08.2018, Síða 55

MINNINGAR 55
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 2018
✝ Guðný Bald-vinsdóttir
fæddist á Háafelli
í Hvítársíðu 18.
apríl 1914. Hún
andaðist á Dvalar-
heimilinu Brákar-
hlíð í Borgarnesi
11. ágúst 2018.
Foreldrar Guð-
nýjar voru Baldvin
Jónsson frá Búr-
felli í Hálsasveit, f.
21.9. 1874, d. 1.7. 1964, og
Benónýja Þiðriksdóttir frá
Háafelli í Hvítársíðu, f. 20.11.
1872, d. 8.2. 1969. Þau bjuggu
lengst af á Grenjum í Álftanes-
hreppi á Mýrum. Guðný var
sjöunda í röðinni af átta systk-
inum. Hin voru Eríkur, Helga,
Guðjón, Þuríður,
Þiðrik, Magnús og
Ólöf Baldvinsbörn,
öll eru þau látin.
Guðný ólst upp
á Grenjum og
fluttist þaðan að
Leirulæk í Álfta-
neshreppi og var
ráðskona þar til
sjötugs. Eftir það
bjó hún á Böðv-
arsgötu 1 í Borg-
arnesi. Rúmlega hundrað ára
gömul flutti hún á Dvalarheim-
ilið Brákarhlíð í Borgarnesi.
Guðný var ógift og barn-
laus.
Útför Guðnýjar fer fram frá
Borgarneskirkju í dag, 23.
ágúst 2018, klukkan 14.
Ingvar maðurinn minn sagði
einu sinni: „Börn eiga aldrei of
margar ömmur,“ þegar Siggi
sonur okkar fór að kalla Öbbu
vinkonu okkar ömmu, enda er
hún honum eins og góð amma.
Sömu gæfu varð ég aðnjótandi
þar sem Guðný frænka, afa-
systir mín, hefur alltaf verið
mér eins og þriðja amman. Og
ekki bara mér. Elsku Guðnýju
varð ekki barna auðið en ástina
og hlýjuna sem hún átti gaf
hún þess í stað systkinabörnum
sínum og svo þeirra börnum og
barnabörnum.
Guðný frænka lifði töluvert
lengur en öll systkini hennar
svo þegar við misstum foreldri,
ömmu eða afa fyllti Guðný
frænka í skarðið enda var hún
afskaplega náin systkinabörn-
um sínum og þeirra ættlegg.
Ég skrifa Guðný frænka með
stóru F af því sumar frænkur
eru bara meiri frænkur en aðr-
ar og táknar þetta ekki bara
skyldleika heldur er þetta heið-
ursmerki sem ekki allir fá að
bera.
Ef maður var snemma á ferð
að morgni biðu manns nýbak-
aðar og glóðvolgar pönnsur og
hveitikökur með hangikjöti.
Aldrei fór maður svangur út frá
Guðnýju frænku. Ófáar ferðirn-
ar fór maður með henni og
mömmu og pabba í berjamó inn
að Grenjum og héldum við
pabbi uppteknum hætti eftir að
mamma dó og fórum við með
hana í berjamó eftir að hún
varð 100 ára og geri aðrir bet-
ur.
Alltaf hugsaði hún mest um
aðra en sjálfa sig og má sem
dæmi nefna að á síðustu dög-
unum hennar, þegar mikið var
farið að draga af henni, hafði
hún mestar áhyggjur af heilsu
Ingvars míns en hún spurði
iðulega um hann þegar við
heyrðumst eða sáumst. Guðný
frænka var líka afar nákvæm
manneskja og jaðraði ná-
kvæmnin oft við að vera smá-
munasemi. Í einu lét hún þó ná-
kvæmnina lönd og leið en það
er aldursmunurinn á Sigga
mínum og henni. Siggi er nefni-
lega níutíu og níu og hálfu ári
yngri en hún en hún vildi ekki
heyra á það minnst og var afar
stolt af því að það væru sko
hundrað ár á milli þeirra og
þegar við heimsóttum hana á
dvalarheimilið og hittum aðra
íbúa þar sagði hún hverjum
sem við mættum eða hittum að
þetta væri frændi hennar og
það væru sko hvorki meira né
minna en hundrað ár á milli
þeirra. Hún sagði þetta með
miklu stolti og mikilli ást enda
var Siggi afar hændur að henni
og klappaði henni og strauk,
málaði handa henni mynd og
tíndi blóm handa henni þessa
síðustu daga þegar við vorum
að heimsækja hana.
Elsku Guðný frænka, ég veit
að það hafa orðið fagnaðarfund-
ir þegar þið nöfnurnar, Guðný
móðir mín og þú, hittust á nýj-
an leik og ég efast ekki um að
hún hefur tekið á móti þér með
bros á vör.
Hvíl í friði elsku Guðný
frænka, takk fyrir ástina,
hlýjuna, þrasið, pönnsurnar,
hveitikökurnar, alla lopavett-
lingana og allt hitt sem þú
gafst mér og mínum. Þú ert
best og ég mun aldrei gleyma
þér svo lengi sem ég lifi.
Bjarney Grendal
Jóhannesdóttir.
Þegar ég spurði hana Guð-
nýju systur mína í Krossnesi
hvað hún héldi að þau væru bú-
in að hirða margar heyrúllur
hugsaði hún sig um eitt augna-
blik og svaraði síðan: „Ég get
svarið það að ég man það bara
ekki, ég verð að spyrja Guð-
nýju frænku.“ Það var einmitt
einkennandi fyrir hana Guð-
nýju frænku mína að það sem
hún hafði einu sinni heyrt það
mundi hún. Þegar hún hélt
ræðu á 95 ára afmælinu sínu
byrjaði hún á því að lýsa því
hvernig veðrið var daginn sem
hún kom í heiminn. Einhvern
veginn var enginn viðstaddra
hissa á því að hún frænka gæti
lýst veðrinu þennan dag. Hvort
þetta var hennar fyrsta minn-
ing eða hvort hún mundi svona
vel lýsingu foreldra sinna á
veðrinu þennan dag var auka-
atriði. Hin aldna nútímalega
frænka mín þjálfaði minnið
markvisst með því að rifja upp
atburði dagsins í smáatriðum
hvert einasta kvöld. Skömmu
eftir hundrað ára afmælið sitt
sagði frænka að hún hefði aldr-
ei getað hugsað sér að þiggja
ölmusu og því hefði hún orðið
fokvond þegar henni var til-
kynnt að nú þyrfti hún ekki að
greiða fyrir ferðaþjónustuna
sem hún nýtti stundum í dag-
legum ferðum sínum á dval-
arheimilið til að heimsækja og
lesa fyrir frænda sinn og aðra
íbúa staðarins (sem allir voru
yngri en hún). Undirrituð
reyndi að benda henni á að nú
væri hún heiðursborgari Borg-
arbyggðar, elst allra, og því
yrði þetta varla íþyngjandi
kostnaður fyrir sveitarfélagið.
Að þessu sinni tók hún rök-
unum og kvaðst ekki ætla að
gera meira veður úr þessu
máli. Þegar hún svo keypti sér
göngugrind taldi hún það mest
tiktúrur í sér sjálfri. Hún kæm-
ist í rauninni allra sinna ferða
án grindarinnar og því gæti
hún ekki ætlast til að aðrir
borguðu fyrir hana. Þeim rök-
um varð ekki hnikað.
Hún Guðný frænka mín var
einstök perla sem átti hug og
hjarta allra sem hana þekktu.
Hún var einstaklega hrein og
bein, sagði það sem henni
fannst satt og rétt og komst
upp með það. Hún var alfræði-
bók sem hélt skipulega utan
um 104 ára lífsreynslu og minn-
ingar sem við hin gleymdum.
Skemmtilegu tilsvörin hennar
urðu mörg hver að orðatiltækj-
um innan fjölskyldunnar. Hún
var litla systir hans pabba, hún
var verndarengillinn hennar
Guðnýjar systur minnar og hún
var okkur hinum ómetanleg
náttúruperla og lærimeistari
sem tók okkur öllum sem vin-
um og jafningjum. Ég er óend-
anlega þakklát fyrir að hafa átt
hana að. Minningin um hvítu
kollana hennar og pabba saman
og augljósa virðingu og kærleik
sem þau báru hvort til annars
er fallegri en orð fá lýst. Þvílík
forréttindi að hafa átt þau að.
Sigrún Grendal
Magnúsdóttir.
Nú er hún Guðný frænka
farin eins og hún var jafnan
kölluð í minni fjölskyldu. Ævi
hennar var svo samofin mér og
mínum að ekki er úr vegi að ég
rifji það upp að nokkru.
Hún ólst upp á Grenjum í
Álftarneshreppi hinum forna og
bjó þar með foreldrum sínum
og bróður fram undir þrítugs-
aldur. Þá varð afgerandi breyt-
ing á hennar högum er hún
réðst sem bústýra hjá bræðr-
unum Jóhanni og Helga að
Leirulæk í sömu sveit. Var
hennar staða þar um fjögurra
áratuga skeið. Á fyrstu árum
hennar á Leirulæk kom til
hennar í sveitina lítil telpa,
frænka og nafna, dóttir Magn-
úsar bróður Guðnýjar, sem bjó
í Reykjavík, og var hún öll
sumur sem barn og unglingur á
Leirulæk. Þær frænkur urðu
mjög nánar. Svo höguðu forlög
því þannig að þessi sumartelpa
í sveit á Leirulæk varð eig-
inkona mín. Guðný er í minn-
ingunni stór hluti af minni fjöl-
skyldu. Það var sjálfgefið þegar
viðburðir voru hjá okkur, börn-
um okkar og barnabörnum svo
sem skírn, afmæli, fermingar,
jólaboð, að þar var Guðný við-
stödd. Hún var börnum okkar
sem góð amma. Þannig minn-
umst við hennar með þökk í
huga.
Á Leirulæk var hennar ævi-
starf hjá þeim bræðrum Jó-
hanni og Helga og vann hún að
öllu eins og það væri hennar
eigið. Hún kunni vel við sig
þar, sveitin átti hug hennar all-
an.
Hún var mikill dýravinur og
naut þess að hugsa um þau.
Það var mikill samgangur milli
okkar heimila. Á Leirulæk var
gestrisni og gott að koma. Eftir
veru sína á Leirulæk flutti
Guðný í Borgarnes á Böðvars-
götu 2. Þá fór hún að hafa tíma
fyrir sig, tók þátt í félagsstarfi
aldraðra, fór í ferðalög og
fleira.
Guðný var einnig meðlimur í
Kvenfélagi Álfthreppinga svo
gott sem alla sína tíð, en hún
gegndi m.a. formennsku þar í
nokkur ár auk þess sem hún
var heiðursfélagi og hélt áfram
að taka þátt í störfum félagsins
eftir að hún fluttist í Borgarnes
og á meðan hún hafði heilsu til.
Guðný var þannig gerð að
hugsa ekki um sérgæði handa
sér en henni var hugleikið hvað
hún gæti öðrum gert til góðs.
Þegar hún var flutt í Borgarnes
setti hún sér það sem markmið
að heimsækja íbúa á dvalar-
heimili aldraðra sem voru henni
venslaðir eða kunnugir á annan
hátt. Þannig gaf hún frá sér til
góðs.
Blessuð sé minning hennar.
Jóhannes Magnús
Þórðarson, Krossanesi.
Guðný Baldvinsdóttir er nú
látin, 104 ára gömul og næstum
fjórum mánuðum betur. Guðný
var á margan hátt einstök
kona, ekki einungis náði hún
þessum háa aldri með mikilli
reisn heldur átti hún marga
eiginleika sem við eftirlifandi
megum svo sannarlega taka til
okkar og draga lærdóm af.
Guðný var stálheiðarleg á
allan hátt, talaði ekki í kringum
hlutina, kom alltaf hreint fram
og ætlaðist til að aðrir gerðu
það líka.
Guðný var nægjusöm og lét
ekki freistast af markaðsvæð-
ingu nútímans á nokkurn hátt.
Guðný var frændrækin og upp-
skar þakklæti samferðafólks
með allri framgöngu sinni og
framkomu.
Við í Brákarhlíð höfum svo
sannarlega notið góðvildar og
hlýju Guðnýjar, hún hefur verið
mikill velgjörðarmaður heimil-
isins og fært heimilinu í gegn-
um árin veglegar gjafir og
styrki, einnig var hún afar dug-
leg við, áður en hún kom til
okkar sem heimilismaður, þá
orðin rúmlega 100 ára, að heim-
sækja vini og vandamenn hing-
að á heimilið, arkaði þá til okk-
ar af Böðvarsgötunni í nánast
hvaða veðri sem var og stytti
fólki stundir.
Guðný var afar dugleg að
hreyfa sig og fékk sér daglega
göngutúra nánast fram á sitt
síðasta, klæddi sig bara aðeins
betur ef það gustaði en lét ekki
rok eða rigningu stoppa sig í
sinni staðfestu. Einnig var
Guðný mjög dugleg við hann-
yrðir og ófáir tveggja þumla
belgvettlingar hafa verið fram-
leiddir og seldir á árlegum bas-
ar Brákarhlíðar og ágóðinn af
þeirri sölu fór til stuðnings
kaupa á munum fyrir iðju- og
handavinnustofu heimilisins.
Eins og fyrr sagði þá var
Guðný orðin rúmlega 100 ára
gömul þegar hún flutti heimili
sitt af Böðvarsgötu 1 og hingað
til okkar í Brákarhlíð. Hún
undi hag sínum vel og var
heimilinu sannkölluð stoð og
stytta og var sannkallaður haf-
sjór af fróðleik, maður lærði af
hverju samtali sem maður átti
við Guðnýju Baldvinsdóttur.
Með þessum fátæklegu orð-
um vil ég þakka Guðnýju góð
og lærdómsrík kynni, skemmti-
leg samtöl og samskipti og ekki
síst þann mikla hlýhug sem hún
sýndi Brákarhlíð, starfsfólki og
samferðafólki sínu, blessuð sé
minning Guðnýjar Baldvins-
dóttur frá Grenjum.
Ættingjum og ástvinum
votta ég samúð.
Björn Bjarki Þorsteinsson.
Guðný
Baldvinsdóttir
✝ Rósa Jónheið-ur Guðmunds-
dóttir fæddist á
Litla-Hamri í
Eyjafjarðarsveit 3.
mars 1931. Hún
andaðist á öldr-
unarheimilinu
Hlíð á Akureyri
12. ágúst 2018.
Foreldrar henn-
ar voru hjónin
Þóra Daníels-
dóttir, f. 11. júlí 1892 á Sel-
landi í Fnjóskadal, S-Þing, d.
3. janúar 1974, og Guðmundur
Jónatansson
bóndi, f. 23. maí
1896 á Uppsölum í
Eyjafirði, d. 12.
nóvember 1992.
Eldri systir Rósu
Jónheiðar var Að-
albjörg Rósa, f.
15. desember 1929
á Litla-Hamri í
Eyjafjarðarsveit,
d. 22. október
1994.
Útför Rósu fer fram frá Ak-
ureyrarkirkju í dag, 23. ágúst
2018, kl. 13.30.
Fyrir örfáum vikum heimsótti
ég æskuvinkonu mína Rósu frá
Litla-Hamri í litla hlýlega her-
bergið hennar á dvalarheimilinu
Hlíð á Akureyri. Hún fagnaði
mér innilega og andlit hennar
ljómaði af gleði um leið og hún
sagði: „En hvað þú ert góð að
koma til mín.“ Við áttum saman
ánægjulega stund og ekki datt
mér í hug að þetta yrðu okkar
síðustu samfundir. Eins og áður
þegar við hittumst á seinustu ár-
um rifjuðum við upp gamlar
minningar frá farskólanum á
Rifkelsstöðum, en þar kynnt-
umst við Rósa ungar að árum í
tólf barna hópi á misjöfnum
aldri. Öll vorum við í sama
bekknum undir handleiðslu
kennarans okkar, Sigurðar Jóns-
sonar frá Brún. Þröngt var í
skólastofunni sem var stofa Jón-
asar og Þóru, húsbænda á bæn-
um, en þarna leið okkur vel. Í frí-
mínútunum fengum við
stelpurnar oft að dveljast í litlu
herbergi inn af stofunni og þar
fórum við í ýmsa leiki og sungum
og dönsuðum.
Rósa var gleðigjafinn í hópn-
um, hrifnæm, hugmyndarík, og
söng og dansaði af hjartans lyst.
Ég man að hún sagði eitt sinn:
„Stelpur, finnst ykkur ekki gam-
an að dansa við lagið „Á hörp-
unnar óma við hlustum í kvöld?“
Það er svo góður taktur í því.“
Þarna í litla herberginu stofn-
uðum við stúlknafélagið Eygló
sem hafði á stefnuskrá sinni að
fara í ævintýragönguferðir í ná-
grenninu. Rósa stakk upp á
nafninu og var einróma kosin
formaður félagsins. Hún var
miklum hæfileikum búin og það
sýndi sig í öllu sem hún tók sér
fyrir hendur á lífsleiðinni. Á sinn
hægláta og hógværa hátt naut
hún lífsins. Hún hafði mjög gam-
an af að ferðast og ferðuðust þær
systur, hún og Aðalbjörg (Lilla),
oft saman. Þótt Rósa væri ekki
hraust líkamlega var hún kjark-
mikil og dugleg á ferðalögum.
Mér er minnisstæð hópferð í
Skagafjörð sem við Rósa fórum
saman í fyrir mörgum áratugum.
Hápunktur ferðarinnar var við-
koma á Ketubjörgum á Skaga.
Sumir ferðafélagarnir þustu
strax út á bjargbrúnina til að
njóta útsýnisins og taka myndir.
Ég missti sjónar á Rósu um
stund og mér brá mikið þegar ég
sá hvar hún gekk létt á fæti á
ystu brúninni meðal þeirra hug-
uðustu. Hún kom svo hin róleg-
asta til mín, brosti og sagði:
„Mikið er útsýnið dásamlegt
hérna.“
Það var mikið áfall fyrir Rósu
þegar Lilla systir hennar lést á
góðum aldri eftir stutt veikindi.
En Rósa tók því með æðruleysi
eins og öðru mótlæti í lífinu.
Nú þegar ég lít í huganum yfir
æviferil Rósu finnst mér að hún
hafi verið mikil gæfukona sem
öllum þótti vænt um. Með hlýju
og glaðlegu viðmóti sínu og um-
hyggju fyrir öðrum aflaði hún
sér fjölmargra vina. Hún var
mjög þakklát ættingjum sínum,
einkum systrunum Maríu og
Önnu Helgu, sem reyndust henni
svo vel þegar heilsan fór að bila
hjá henni. Sjálf kveð ég Rósu
með söknuði og þakklæti fyrir
langa og einkar trygga vináttu.
Kristín Jónsdóttir
frá Munkaþverá.
Rósa Jónheiður
Guðmundsdóttir
Nú er Kristmund-
ur farinn, sá síðasti
af Baldursgötu-
systkinunum. Við
fráfall Munda rifjast upp ótal
minningar um góðan vin okkar
Gýgjarhólsfólks. Móðurfólkið
hans kom að Gýgjarhólskoti um
svipað leyti og okkar fólk flutti að
Gýgjarhóli um aldamótin 1900 og
bjó þar fyrstu áratugi 20. aldar.
Vinskapur hélst eftir að Katrín,
ein dóttirin i Kotinu, flutti suður
og stofnaði heimili með manni sín-
um að Baldursgötu 20. Þar var
einn af föstu punktunum í borg-
inni í hugum sveitafólksins að
austan sem svo aftur tók við Bald-
ursgötubörnunum í fleiri eða færri
sumur, meðan enn voru full not
fyrir snúningabörn í sveit. Mundi
nefndi oft að hann hefði verið hjá
mínu fólki hvert sumar frá sex til
16 ára aldurs.
Eftir það kom hann oft á hverju
sumri og líka Guðni bróðir hans.
Þeir höfðu yndi af að stunda veiði-
skap í ánum og voru líka liðtækir
við heyskap og annað sem til féll.
Einn vetur á unglingsárum var
Mundi við nám í íþróttaskólanum í
Haukadal og líklega hefur glímu-
áhuginn vaknað þar, en Mundi
varð afreksmaður í íslensku glím-
unni. Ég man eftir að hafa klippt
út úr Tímanum mynd og grein
með fyrirsögninni „Kristmundur
skjaldarhafi,“ og við vorum svo
stolt af afrekum hans.
Svo kom að því að Mundi kom
með kærustu í sumarheimsókn.
Ég gleymi því aldrei hvað hún var
falleg og góð stúlka, hún Ella hans
Munda, og við dáðumst öll að
Kristmundur
Guðmundsson
✝ KristmundurGuðmundsson
fæddist 23. ágúst
1933. Hann lést 30.
júlí 2018.
Útför hans var
gerð 13. ágúst
2018.
henni. Þau voru
glæsilegt par, bæði
svo hávaxin og tígu-
leg. Þau byrjuðu bú-
skap sinn í Reykja-
vík en byggðu síðar
einbýlishús í Garða-
bæ, þar sem þau áttu
glæsilegt heimili ár-
um saman, þangað
sem alltaf var gott að
koma.
Þar var stór bíl-
skúr þar sem Mundi hafði vinnu-
aðstöðu sem hæfði þeim flinka
járnsmið sem hann var. Síðar þeg-
ar þegar börnin tvö voru flogin úr
hreiðrinu minnkuðu þau við sig og
fluttu í Kópavoginn, þar sem ekki
var síður fallega innréttað og allt
bar hagleik þeirra vitni. Oft voru
einhver af barnabörnunum þar ef
við kíktum í heimsókn.
Þeir voru æskuvinir Guðni
maðurinn minn og Mundi, jafn-
aldrar og brösuðu margt saman á
yngri árum. Mundi var traustur
vinur, svo hlýr og léttur í lund,
fastur fyrir, en sagði sína mein-
ingu á þann hátt að engan særði.
Dætur okkar urðu vinkonur frá
bernskuárum. Það voru því góð
tengsl með fjölskyldunum og allt-
af hélt Mundi tryggð við sveitina
og þangað lá leiðin oft meðan
heilsan leyfði. En síðustu árin
sóttu veikindi að í auknum mæli
og að lokum var svo komið að
hann varð að fá viðeigandi þjón-
ustu. Þau hjónin fluttu í Þjón-
ustuíbúð í Reykjanesbæ til að
vera í nágrenni við börnin sín. Þá
varð minna um samfundi, en sím-
inn notaður til að halda samband-
inu við. Hvað hún elsku Ella mín
hefur verið honum Munda mikil
stoð og stytta þessi síðustu miss-
eri. Ég vil senda henni, börnum
þeirra og ástvinum öllum bestu
samúðarkveðjur frá okkur fjöl-
skyldunni með þökk fyrir allt og
allt.
Inga Kristjánsdóttir.