Fréttablaðið - 17.11.2018, Blaðsíða 8

Vísindi Prófessorar við Háskóla
Íslands og Háskólann á Akureyri
leggjast hart gegn frumvarpi heil-
brigðisráðherra sem leggur til að
vísindasiðanefnd verði veitt heim-
ild til að rukka fyrir umsóknir um
rannsóknir í heilbrigðisvísindum.
Telja þeir hugmyndir ráðherra ekki
í takt við að styrkja vísindi og rann-
sóknir hér á landi.
Svandís Svavarsdóttir heilbrigðis-
ráðherra hefur lagt fram frumvarp á
þingi sem gerir henni kleift að setja
reglugerð um gjaldtöku vísinda-
siðanefndar vegna umsókna um
leyfi til að hefja vísindarannsóknir
á heilbrigðissviði. Gjaldtaka á borð
við þá sem hér er lögð til vísar til
framkvæmdar erlendis og mikil-
vægis þess að á Íslandi starfi öflug
vísindasiðanefnd sem hefur burði
til að takast á við þau verkefni sem
henni eru falin samkvæmt lögum.
Sigurður Kristinsson, prófessor
við Háskólann á Akureyri og sér-
fræðingur í siðfræði rannsókna,
segir þetta varhugaverða þróun.
Hann segir áhugavert að Norðmenn
skuli ekki fara þessa leið og telur of
mörgum spurningum ósvarað hvað
þessa lagabreytingu varðar.
„Ef gjaldtakan á að standa undir
kostnaði er það opinn tékki að
mínu mati því kostnaður við
rekstur vísindasiðanefndar getur
verið reiknaður á ýmsa vegu og
menn vita því ekki alveg hvað
það þýðir. Einnig er mér sagt að í
Svíþjóð sé gjaldið fimm þúsund
sænskar krónur. Það er nóg til að
vera hamlandi fyrir rannsóknir
og skapa ójafnvægi milli rannsak-
enda,“ segir Sigurður.
„Einnig þurfum við að velta fyrir
okkur hvort það sé heppilegt að
koma á viðskiptasambandi milli
vísindasiðanefndar og rannsak-
enda þar sem nefndin á að vera
sjálfstæð og óháð. En fyrst og
fremst er hættan sú að þetta fjár-
magn fari af öðru fé sem öllu jöfnu
fer í rannsóknir og vísindi.“
„Þó að í hópi umsækjenda til
VSN séu einnig nokkur öflug fyrir-
tæki [sem rekin eru í hagnaðar-
skyni] á hverju ári sem munar lítið
um að greiða til nefndarinnar, þá
telur Læknadeild ekki ásættanlegt
að fara í þessa vegferð á meðan
fjármögnun vísinda á heilbrigðis-
sviði stendur jafn illa og raun ber
vitni,“ stendur í gagnrýnni umsögn
Engilberts Sigurðssonar, prófessors
í geðlæknisfræði og forseta lækna-
deildar Háskóla Íslands.
sveinn@frettabladid.is
Gagnrýna hugmyndir ráðherra
sem skerða fé til rannsókna
Svandís Svavarsdóttir hefur lagt fram frumvarp sem veitir vísindasiðanefnd heimild til að rukka fyrir
rannsóknir í heilbrigðisvísindum. Prófessorar við stóru ríkisháskólana eru afar gagnrýnir á hugmyndir
ráðherra sem geri lítið annað en að takmarka það litla fé sem fyrir er til rannsókna hér á landi.
Svandís Svavarsdóttir hefur lagt fram frumvarp á þingi sem gerir henni kleift að setja reglugerð um gjaldtöku vísinda-
siðanefndar vegna umsókna um leyfi til að hefja vísindarannsóknir á heilbrigðissviði. Fréttablaðið/Ernir
Engilbert Sigurðs-
son, prófessor í
geðlæknisfræði
og forseti lækna-
deildar HÍ.
Sigurður Krist-
insson, prófessor
við Háskólann á
akureyri.
samgöngur Hópur fimm undir-
verktaka hjá Strætó bs. telur sig hafa
orðið fyrir og munu verða fyrir veru-
legu fjárhagslegu tjóni vegna ítrekaðs
framsals á samningi um ferðaþjón-
ustu fatlaðra hjá Strætó. Verktakarnir
telja að framsalið á samningnum
úr þrotabúi Prime Tours til Far-vel
á dögunum sé bæði ólögmætt og
skaðabótaskylt, eins og framsalið sem
átti sér stað þegar samningurinn fór
frá Kynnisferðum til Prime Tours.
Í yfirlýsingu hópsins, sem saman-
stendur af AllIcelandTours ehf., Birni
Páli Angantýssyni, Efstahóli ehf., Erlu
Harðardóttur og Ferðaglöðum ehf.,
segir að ætla megi að tjón þeirra á
samningstímanum nemi hundruðum
milljóna.
Verktakarnir unnu árið 2015 að
hluta mál fyrir kærunefnd útboðs-
mála vegna rammasamnings sem
framseldur var frá Kynnisferðum
til félags sem síðar átti eftir að heita
Prime Tours. Kærunefnd útboðs-
mála komst að þeirri niðurstöðu að
Strætó væri skaðabótaskylt gagnvart
kærendum vegna ólögmæts framsals
á samningnum.
Þrátt fyrir þær útskýringar skipta-
stjóra Prime Tours ehf. í Frétta-
blaðinu að um eðlileg viðskipti með
eignir búsins hafi verið að ræða og
ekki kennitöluflakk, tala verktakarnir
berum orðum um kennitöluflakk í
þessu samhengi.
„Við teljum þetta bera skýrt og aug-
ljóst merki um kennitöluflakk sem
gerir þetta framsal til Far-vel einnig
ólögmætt og skaðabótaskylt,“ segir
hópurinn og bendir á að matsmaður
hafi þegar metið tjón þeirra á upp-
hafstímabili rammasamningsins á
tugi milljóna.
„Á þeim tíma sem rekstur samn-
ingsins við Prime Tours ehf. lá niðri
kom í ljós að ætla megi að tjón kær-
enda á samningstímabilinu öllu muni
nema 400-700 milljónum vegna hins
ólögmæta framsals á samningi til
Prime Tours ehf. Lögmaður okkar
hefur farið yfir þessa útreikninga með
okkur og hefur honum verið falið að
grípa til allra nauðsynlegra ráðstafana
til að meta tjónið sem Strætó bs. hefur
valdið okkur og hyggst halda áfram að
valda okkur og krefja Strætó um það.“
Verktakarnir segja í yfirlýsingu sinni
að þeir telji þó að Strætó sé að baka
sér enn hærri skaðabótaskyldu með
gjörningnum sem sé „vítaverð sóun
á almannafé“ og skýlaust brot á þeim
sem viðsemjendum Strætó. – smj
Verktakar meta tjón sitt á mörg hundruð milljónir
Styr hefur staðið um samninga vegna ferðaþjónustu fatlaðra hjá Strætó bs. Við-
skiptin með þrotabú Prime tours lægðu ekki þær öldur. Fréttablaðið/anton brinK
Vísindi Það getur reynst kærendum
kynferðisbrota afar erfitt að fá sent
bréf heim þar sem þeim er tjáð að
mál þeirra hafi ekki hlotið náð
fyrir augum saksóknara og getur
valdið öðru áfalli. Lögregluemb-
ættið á Norðurlandi eystra vinnur
að betrumbótum á kerfinu og til-
raunir hafa verið gerðar til að ræða
niðurstöðu saksóknara á fundi með
brotaþola.
Samstarfsverkefni Háskólans á
Akureyri og lögreglunnar er sett á
laggirnar til að mæta þörfum þol-
enda kynferðisbrota. Rannsóknar-
miðstöð Háskólans hefur unnið að
rannsóknum á reynslu kærenda
nauðgana af réttarvörslukerfinu.
„Samkvæmt okkar viðmæl-
endum þá virðist það hafa skipt
nokkru máli að fá viðtal um
niður stöðu héraðssaksóknara.
Þeir viðmælendur sem ég ræði
við lýsa því að þó að niðurstaða
ákæruvaldsins hafi ekki verið í
takt við vonir þeirra þá hafi verið
betra að fá viðtal um niðurstöð-
una í stað þess að fá bréf heim
þar sem niðurstaðan er sett fram
skriflega,“ segir Karen Birna Þor-
valdsdóttir, meistaranemi í heil-
brigðisvísindum við HA, sem
vinnur að rannsókn á stöðu þol-
enda í réttarvörslukerfinu í sam-
vinnu við lögregluna.
„Að mínu mati þarf að breyta
verklaginu hvað varðar að senda
bréf til þolenda kynferðisofbeld-
is um niðurstöðu ákæruvaldsins,
hvort mál verði felld niður eða þau
tekin áfram. Hvort þessu verklagi
verði fram haldið, að veita viðtal,
verður svo að koma í ljós,“ bætir
Karen Birna við. – sa
Samræða við brotaþola talin skipta sköpum
Háskólinn á akureyri.
skipulagsmál Vigdís Finnbogadótt-
ir, fyrrverandi forseti Íslands, leiðir á
morgun mótmæli gegn því „að grafir
600 Reykvíkinga verði lagðar undir
hótel“, eins og segir í tilkynningu
hóps sem kallar sig Vini Víkurgarðs.
Eftir ávarp Vigdísar „munu afkom-
endur nokkurra þeirra sem grafnir
eru í garðinum lesa nöfn þeirra 600
manna, kvenna og barna sem þar
voru jarðsett 1817 til 1838.“
Þá segir að tilgangurinn sé „að
mótmæla því að grafarró hinna jarð-
settu sé raskað með byggingu hótels
sem á að ná yfir austurhluta garðsins.
Í þeim hluta Víkurgarðs munu lang-
flestir hinna 600 hafa verið grafnir á
árunum 1817 til 1838.“ – gar
Leiðir mótmæli
afkomendanna
Vigdís
Finnbogardóttir.
Bandaríkin Dómari skipaði Hvíta
húsinu í gær að afhenda Jim Acosta,
fréttamanni CNN, blaðamannapassa
sinn í Hvíta húsið aftur. Acosta var
sviptur passanum nýverið. Hvíta húsið
sagði hann hafa stjakað við starfs-
manni og birti Sarah Sanders upplýs-
ingafulltrúi myndband sem fjölmiðlar
hafa sagt að hafi verið átt við.
CNN fór í mál við Hvíta húsið og
fleiri vegna málsins. Úrskurður dóm-
arans endurspeglar ekki endanlegan
dóm í málinu. Þess í stað ákvað dóm-
arinn einfaldlega að Acosta skyldi
fá passa sinn á meðan dómur hefur
ekki verið kveðinn upp. Dómarinn
sagði þó líklegt að ákvörðun Hvíta
hússins fæli í sér brot á meðal annars
tjáningarfrelsi fréttamannsins.
Acosta fagnaði úrskurðinum og
sagði viðstöddum blaðamönnum
að snúa aftur til starfa. Sanders
kvað Hvíta húsið mundu framfylgja
úrskurðinum og endurskoða verk-
lagsreglur til að tryggja sanngjarna
blaðamannafundi í framtíðinni. – þea
Acosta vinnur
áfangasigur
1 7 . n ó V e m B e r 2 0 1 8 l a u g a r d a g u r8 f r é t t i r ∙ f r é t t a B l a ð i ð
1
7
-1
1
-2
0
1
8

0
3
:4
7
F
B
1
0
4
s
_
P
0
9
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
9
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
1
6
A
-9
9
8
4
2
1
6
A
-9
8
4
8
2
1
6
A
-9
7
0
C
2
1
6
A
-9
5
D
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
7
B

F
B
1
0
4
s
_
1
6
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K