Morgunblaðið - 03.09.2018, Síða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. SEPTEMBER 2018
FALLEG OG VÖNDUÐ
LEIKFÖNG
Kíktu á netverslun okkar
bambus.is
Borgartún 3, sími 847 1660, www.bambus.is, bambus@bambus.is
bambus.is bambus.is • Opið mánudaga og fimmtudaga frá kl. 10-14
úr náttúrulegum efnivið,
tré og silki
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Heilsueflingin fær sífellt meira
vægi í skólastarfi á öllum skóla-
stigum Þó flestum börnum líði vel
ru vísbendingar um aukin ein-
kenni depurðar og kvíða þó klín-
ískar greiningar hafi ekki aukist.
Margt hefur breyst í umhverfi
okkar á síðustu árum og því er
nauðsynlegt að skoða vel þær
áskoranir sem við stöndum
frammi fyrir og reyna að takast á
við þær á uppbyggilegan hátt,“
segir Dóra Guðrún Guðmunds-
dóttir, sviðsstjóri áhrifaþátta heil-
brigðis hjá Embætti Landlæknis.
Fyrir helgina var haldin ráðstefna
um heilsueflandi skólastarf; líf og
líðan ungmenna. Sjónir fólks bein-
ast í vaxandi mæli að því efni – svo
sem hvort álag sé of mikið.
Taki ekki vinnuna heim
„Hjá fullorðnum er talið mik-
ilvægt að greina milli vinnu og
einkalífs og að fólk sé ekki að
vinna of mikið né taka vinnuna
með sér heim. Ég held að það sé
gagnlegt að skoða þetta líka þegar
kemur að börnum og ungmennum,
það er að gera þeim kleift að klára
vinnuna í skólanum eins og kostur
er þannig að þau þurfi ekki að
vinna mikið um kvöld og helgar.
Við vitum einnig að stór hluti ung-
menna, sérstaklega í framhalds-
skólum vinnur með skólanum, það
þarf því að taka það með í reikn-
inginn ásamt tómsundaiðkuninni
og skoða hvaða afleiðingar það
hefur fyrir heilsu þeirra og líðan,“
segir Dóra Guðrún og heldur
áfram.
„Við fylgjumst með heilsu og
líðan í gegnum rannsóknir okkar
og annarra og birtum niðurstöður
m.a. í Lýðheilsuvísum. Við höfum
vísbendingar um nýjar áskoranir
eins og til dæmis að 40% barna
nær ekki nægum svefni, um 10%
barna líður ekki vel í skólanum og
að færri ungmenni telja sig ham-
ingjusöm en áður. Það er því mik-
ilvægt að finna leiðir til að sem
flestir nái nægum svefni og að öll-
um geti liðið vel bæði í skólanum
og utan hans.“
Kennarar eru áhugasamir
Dóra Guðrún segir kennara
og annað fagfólk sýna heilsuefl-
andi skólastarfi mikinn áhuga, góð
þátttaka í ráðstefnunni fyrir
helgina staðfesti það. Kennarar
eru upp til hópa mjög tilbúnir í að
vinna eftir þessari hugmynda-
fræði. Það myndi styrkja þá enn
frekar í þessari nálgun ef skól-
arnir væru metnir eftir því hvern-
ig þeir standa sig í því að meta
styrkleika nemanda, hversu marg-
ir þeirra finndu tilgang með nám-
inu og næðu að blómstra.“
Á síðustu árum hefur alls 21
sveitarfélag gert samninga við
Embætti Landlæknis um heilsuefl-
andi samfélag. Í því felst að efling
heilsu og vellíðunar er ríkjandi
þáttur í starfi sveitarfélagsins
enda er á þess vegum sköpuð að-
staða og svigrúm til hreyfingar og
útiveru íbúa.
Frumkvæðið
er sveitarfélaganna
„Í öllum sveitarfélögum er að
finna dæmi um gott heilsuefling-
arstarf. Hins vegar má alltaf gera
betur og ekki síst nálgast starfið
með heildstæðari hætti þar sem
gögn eru í ríkari mæli notuð við
mótun stefnu og áætlanagerð.
Mikilvægur liður í starfi Heilsuefl-
andi samfélags er að styðja við
innleiðingu Heilsueflandi leik-,
grunn- og framhaldsskóla. Alls
hefur 21 sveitarfélag gert sam-
starfssaming um heilsueflandi
samfélag og í þeim búa rúm 80%
landsmanna. Fleiri sveitarfélög
eru í startholunum en þau hafa
sjálf frumkvæði að því að gerast
Heilsueflandi samfélag,“ segir
Dóra Guðrún og heldur áfram.
„Skilyrðið er að bæjar eða sveitar-
stjóri skrifi undir samning, skip-
aður sé þverfaglegur stýrihópur
fyrir starfið sem tryggir aðkomu
lykilhagsmunaaðila að því, tengi-
liður er tilnefndur fyrir starfið og
með undirskrift samnings skuld-
bindur sveitarfélagið sig til að
vinna markvisst lýðheilsustarf, í
samræmi við markmið og leiðar-
ljós. Hvert og eitt sveitarfélag ber
ábyrgð á sínu starfi og hefur svig-
rúm til að vinna það í samræmi við
sínar aðstæður. Nýleg könnun,
sem var framkvæmd á vegum
Sambands íslenskra sveitarfélaga,
leiddi m.a. í ljós að þátttakandi
sveitarfélög eru ánægð með
Heilsueflandi samfélag og vilja
halda starfinu áfram.“
Heilsueflandi starf í skólum og víðar áherslumál hjá Embætti Landlæknis
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Lýðheilsa 40% barna nær ekki nægum svefni og um 10% barna líður ekki vel í skólanum, segir Dóra Guðrún.
Aðstæður efli heilsu
 Dóra Guðrún Guðmunds-
dóttir er fædd 1974. Hún er
sál- og lýðheilsufræðingur að
mennt. Árið 2001 hóf Dóra Guð-
rún störf sem verkefnastjóri
geðræktar og starfaði í upphafi
sem verkefnastjóri hjá Lýð-
heilsustöð, síðar sem aðstoð-
armaður forstjóra og loks for-
stjóri. Lýðheilsustöð sam-
einaðist síðar Embætti
landlæknis og þar hefur Dóra
Guðrún verið sviðstjóri áhrifa-
þátta heilbrigðis frá 2011.
 Dóra Guðrún er kennslustjóri
diplómanáms í jákvæðri sál-
fræði við Endurmenntun HÍ og
forseti Evrópusamtaka um já-
kvæða sálfræði.
Hver er hún?
Þór Steinarsson
thor@mbl.is
Þýsk kona fann um helgina íslenskt
flöskuskeyti sem fleygt var í sjóinn
við Eskifjörð fyrir 28 árum. Skeytið
fannst á strönd við þýska smábæinn
Sönke-Nissen-Koog og hefur það því
ferðast rúmlega 2.000 km að minnsta
kosti á þessum 28 árum. Sendandi
bréfsins var Björn Ívar Hauksson, nú
upplýsingafræðingur í Danmörku,
sem var níu ára drengur á Eskifirði
þegar hann skrifaði og sendi skeytið
fyrir 28 árum. Var skeytasendingin
hluti af skólaverkefni sem hann og
samnemendur hans tóku þátt í. Björn
fékk óvænt skilaboð frá þýskri konu á
laugardaginn sem sendi honum mynd
af skeytinu og hann spurður hvort
hann kannaðist við það. Björn kann-
aðist við að hafa sent skeytið á sínum
tíma og einnig við skrift sína.
„Ég held að ég hafi verið 9 ára í 4.
bekk á Eskifirði. Þetta var staðlað
skeyti sem kennarinn gerði, það stóð
að við værum frá Eskifirði og hvað
við værum gömul. Svo skrifaði ég
nafnið mitt og heimilisfang og bað
finnandann um að senda mér bréf um
hvar skeytið hefði fundist,“ rifjar
Björn upp. „Þetta var fyrir daga int-
ernetsins þannig við óskuðum eftir
bréfpósti.“ Björn áætlar að skeytið
hafi ferðast rúmlega 2.000 km, að
minnsta kosti. „Það voru fiskveiðibát-
ar frá Eskifirði sem fóru með flösku-
skeytin út fyrir fjörðinn, af því að
Eskifjörður liggur djúpt inni í firð-
inum og hentu þeim útbyrðis,“ segir
hann.
Hann bendir líka á þá tilviljun að
flöskuskeytið hafi fundist á laugar-
dag, á fyrsta degi átaksins Plastlaus
september. Flaskan sem skeytið var í
er úr plasti og er ástand hennar
merkilega gott miðað við að hafa ver-
ið í sjónum í hátt í þrjátíu ár.
Fann 28 ára íslenskt flöskuskeyti
 Þýsk kona fann skeytið á strönd við smábæinn Sönke-Nissen-Koog
Ljósmynd/Björn Ívar Hauksson
Takk! Skeytið skrifaði Björn þegar
hann var 9 ára, búsettur á Eskifirði.
Lilja Rannveig
Sigurgeirsdóttir
var kjörin for-
maður Sam-
bands ungra
framsóknar-
manna um
helgina. Hlaut
hún 82,1%
greiddra at-
kvæða. Lilja
Rannveig er 22
ára og leggur stund á nám í
grunnskólafræðum auk þess að
starfa sem skólaliði í Grunnskóla
Borgarbyggðar. Undanfarin ár
hefur Lilja Rannveig setið í stjórn
SUF ásamt því að vera annar
varaþingmaður flokksins í Norð-
vesturkjördæmi.
Lilja Rannveig kjörin
nýr formaður SUF
Lilja Rannveig
Sigurgeirsdóttir
Þorgrímur Kári Snævarr
thorgrimur@mbl.is
Verulegur samdráttur hefur orðið á
árinu í innflutningi notaðra bíla til Ís-
lands. Innflutningurinn var í sögu-
legu hámarki í fyrra og fjöldi inn-
fluttra notaðra fólksbíla til landsins
nam 3.467 bifreiðum.
Í ár hafa verið fluttir inn 2.446 slík-
ir bílar og er þar um að ræða 28 pró-
senta fækkun. Enn er fjöldi bílanna
þó langt yfir því sem var flutt inn árið
2016, en þá voru aðeins 1.484 notaðir
fólksbílar fluttir til Íslands.
Þessi fækkun innfluttra bíla birtist
þó ekki með sambærilegum hætti í
fjölda seldra notaðra bíla, en sam-
dráttur í sölu notaðra bíla hefur verið
lítill sem enginn.
Bjartsýni í bílasölunni
„Við erum að bera saman við árið í
fyrra sem var hið stærsta í sögunni
þannig að það mátti náttúrlega búast
við einhverri minnkun,“ sagði María
Jóna Magnúsdóttir, framkvæmda-
stjóri Bílgreinasambandsins, í viðtali
við Morgunblaðið. Hún segist ekki
hafa áhyggjur af því að offramboð
hægi á sölu. „Það eru margir sem
vilja ná sér í góðan og lítið ekinn bíla-
leigubíl. Það má alveg búast við þótt
fleiri komi inn á markaðinn að salan
taki kipp. Einnig eru líka að koma
betri skýringar á því hvað verður
gert í þessu vörugjaldamáli í breyt-
ingu á útblæstri. Við teljum að það
muni líka setja kipp í söluna því þá
verður þessi óvissa farin.“
Marinó Björnsson, bílasali hjá MB
bílum, sagðist bjartsýnn um áfram-
haldandi gósentíð í bílasölu þrátt fyr-
ir yfirvofandi hækkun á útblásturs-
tollum. „Ég hef enga trú á að við
eigum eftir að sjá einhverja stórfellda
verðhækkun.“
Færri notaðir
bílar fluttir inn
 Sala á notuðum bílum þó enn mikil
Bílasala Sala á notuðum bílum
dafnar þótt innflutningur sé minni.
11,8% samdráttur
í nýskráningum
» Sala nýrra bíla hefur verið
mjög góð í ár. Alls hafa verið
skráðir 1.465 nýir fólksbílar í
ágústmánuði.
» Fjölda nýskráðra bíla í ágúst
í fyrra nam 1.522. Alls hafa ver-
ið nýskráðir 15.033 fólksbílar á
fyrstu átta mánuðum ársins.
» Sala á nýjum bílum hefur
dregist saman um 3,7% miðað
við sama tíma í fyrra.