Morgunblaðið - 18.09.2018, Qupperneq 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. SEPTEMBER 2018
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
Okkur er annt um þettasvæði og það fer fyrirbrjóstið á okkur virðing-arleysið sem felst í því að
hirða ekki um það. Virðingarleysi
fyrir þeim sem hvíla í kirkjugarð-
inum og fyrir þeim búsetuminjum
sem þarna eru og eiga samkvæmt
lögum að vera aðgengilegar fyrir al-
menning. Þarna er af mörgum talinn
fyrsti kirkjugarður borgarinnar sem
er friðlýstur og Laugarneshóllinn er
líka friðlýstur. Samkvæmt lögum á
landeigandinn, Reykjavíkurborg, að
sjá um að hirða Laugarnesið, en það
hefur ekki verið gert árum saman,“
segir Þuríður Sigurðardóttir, en
henni og Gunnþóri bróður hennar
var nóg boðið að horfa upp á óhirtar
æskustöðvar sínar, Laugarneshól-
inn, svo þau tóku sig til og slógu
hann og unnu á nærri mannhæðar
háum kerfli sem fengið hefur að vaxa
þar óáreittur.
„Kerfillinn sem er að drekkja
öllu þarna er öflugur spánarkerfill
sem er enn hærri en skógarkerfill.
Hann var farinn yfir allan hólinn og
líka að hluta yfir friðlýstar beðaslétt-
ur þar fyrir neðan. Það tók okkur
heilan mánuð að vinna á þessu með
annarri vinnu, en Hlíf Sigur-
jónsdóttir sem er alin þarna upp eins
og við hjálpaði okkur í byrjun og
maðurinn hennar Geirfinnur, en þau
þurftu frá að hverfa vegna utan-
landsferðar. Við fengum líka óvænta
aðstoð frá ungum manni, Martin
Cech, sem var að slá á næsta hól við
hliðina á okkur. Hann vann hjá verk-
takafyrirtæki á vegum borgarinnar
og við fengum leyfi til að fá hann til
að slá með okkur einn dag,“ segir
Þura sem er ekki óvön að standa upp
og verja land, því þegar hún var 12
ára fór hún í eins manns mótmæli
þegar byrjað var að grafa fyrir toll-
vörugeymslum í Laugarnesi.
„Ég kastaði hrossataði í mann-
inn sem var að grafa, ég lét hann
finna fyrir því að hann væri að eyði-
leggja þetta land,“ segir hún og hlær
að minningunni.
Borðtuskan fraus við glugga
Þuríður segir að Birgitta Spur
sem býr í Laugarnesinu, ekkja Sig-
urjóns Ólafssonar, hafi verið gæslu-
maður tangans árum saman og þær
hafi farið í það fyrir allmörgum ár-
um að hirða svæðið ásamt öðrum en
það hafi svo fallið niður.
„Ástæðan fyrir því að við Gunn-
þór fórum af stað í þetta núna, er sú
að við komumst að því að það var
ekki fært upp á Laugarneshólinn
fyrir mannhæðarháum kerfli og
njóla þegar við fórum í það að setja
þar upp hvatningarstöð í Reykjavík-
urmaraþoninu í ágúst. Við sungum
fyrir hlaupara og spiluðum tónlistina
hans pabba, en sá sem átti hug-
myndina var Þorsteinn H. Gunnars-
son sem hafði búið í Kampnum, 300
manna byggð úti á Laugarnestanga
á sínum tíma, en bróðir hans bjarg-
aði mér frá drukknun þegar ég var
fjögurra ára,“ segir Þuríður og bæt-
ir við að þegar þau voru búin að slá
fremst á hólnum og maraþoni lokið,
ákváðu þau Laugarnesvinirnir að
fara alla leið og slá hólinn allan.
„Við eigum engra hagsmuna að
gæta og gerum þetta af ástríðu, því
þarna eigum við dýrmætar æsku-
minningar, erum fædd þarna og
uppalin. Heimili okkar stóð uppi á
Laugarneshólnum og var bárujárns-
klætt timburhús, 57 fermetrar að
flatarmáli og var tvílyft. Þar bjuggu
tvær fjölskyldur og við vorum átta
manna fjölskylda á þessum gólffleti.
Jörðin Laugarnes var upphaflega
tekin út úr Reykjavík og því er þetta
elsta þekkta bæjarstæðið í borginni.
Þetta var sveit í borg í útjaðri
Reykjavíkur en foreldrar okkar
bjuggu þarna fram til ársins 1980 og
húsið var rifið sjö árum seinna.
Þegar ég var að alast upp var
þetta hús hitað upp með kolum og
kolakjallarinn var með moldargólfi.
Það gat verið ansi kalt í norðangarr-
anum á vetrum að fara út úr húsi til
að komast niður í kjallara ef það
drapst í miðstöðinni. Einfalt gler var
í húsinu og borðtuskan fraus ef hún
var við gluggann. Eitt vatnsklósett
var í húsinu, sameiginlegt fyrir allt
fólkið á báðum hæðum hússins. Og
það var opið klóak, engin rotþró. En
ég er þakklát fyrir að hafa alist upp
við þessar aðstæður, því ég kann
fyrir vikið gott að meta.“
Vinkonurnar þorðu ekki að
koma í heimsókn eftir myrkur
Þuríður segir að mikill gesta-
gangur hafi verið á æskuheimili
hennar, eldhúsið hafi alltaf verið
fullt af fólki.
„Allir hestamenn sem riðu út í
Reykjavík komu við hjá pabba og
mömmu í Laugarnesi, og ég þekkti
þá alla, sem segir allt um mannfæð-
ina í borginni. Við krakkarnir í
Laugarnesi lékum okkur í fjörunni
og á hólnum og fyrir vikið tengd-
umst við náttúrunni þarna mikið og
lærðum að lesa blómin og fuglana.
Við kynntumst líka bústörfum því
foreldrar mínir voru með kindur og
hesta, og bróðir minn Erling var
með endur, gæsir og dúfur. Ég náði
í skottið á gamla tímanum, sat
rakstrarvél í heyskapnum sem hesti
var beitt fyrir. Þetta var ríkur þátt-
ur í okkar uppeldi,“ segir Þuríður
og bætir við að þau krakkarnir hafi
líka lært að bera virðingu fyrir þeim
sem lágu í kirkjugarðinum.
„Við lékum okkur aldrei þar.
Síðasta jarðsetningin var þegar
franskir sjómenn létust úr bólusótt
á holdsveikraspítalanum 1871. Veir-
an var sögð lifa í jörðinni í hundrað
ár og við krakkarnir biðum því eftir
árinu 1971,“ segir Þuríður og hlær.
„Vinkonur mínar þorðu ekki að
heimsækja mig eftir að það var orð-
ið dimmt, því þær þurftu að fara
framhjá kirkjugarðinum til að kom-
ast í mitt hús,“ segir Þuríður og rifj-
ar upp að hún hafi ásælst höf-
uðskraut sem sagt er frá í Njálu að
Hallgerður langbrók hafi borið þeg-
ar hún var lögð til hinstu hvílu í
Laugarnesi. „Ég leitaði mikið að
þessu höfuðskrauti þegar ég var
barn.“
Erfiðið var til einhvers,
fundur með borgarfulltrúa
Nú horfir Þuríður björtum
augum til framtíðar Laugarneshóls-
ins, því öll þessi vinna við sláttinn
var til einhvers, fólk hefur tekið við
sér.
„Ég á bókaðan fund með borg-
arfulltrúa sem ég skrifaði erindi um
hólinn og hirðingu hans. Og borgin
sá um að fjarlægja yfir 20 stóra
ruslapoka af fræi sem við söfnuðum
saman til að koma í veg fyrir að ker-
fillinn sái sér,“ segir Þuríður sem
var með blöðrur á höndunum eftir
mánaðarvinnu við slátt.
„Við sjáum ekki eftir þessari
vinnu systkinin. Þetta snýst um
borgaralega skyldu, að verja þær
menjar sem þarna eru, því fólk hef-
ur ekki hugmynd um þessi verð-
mæti ef þau eru falin í illgresi og
ekki hægt að ganga um. Það á ekki
aðeins við um hólinn heldur Laug-
arnestangann allan. Norðurkots-
vörin í fjörunni fyrir neðan er til
dæmis líka stórmerkileg og þar eru
rústir af Norðurkoti, einni af fjórum
hjáleigum. Okkur finnst áhugavert
fyrir fólk sem elst upp í borg að
geta farið með börn sín um land-
svæði sem geyma sögu og leyft
þeim að leika sér frjálsum úti í nátt-
úrunni.
Við þurfum að vera meðvituð
um fortíðina til að halda áfram veg-
ferð okkar. Auk þess er þetta ger-
semi fyrir borgina að eiga og okkur
finnst að þurfi að hlúa að.“
Sumar 1976 Sigurður faðir Þuríðar að slá hólinn með nafna
sínum og syni hennar. Og auðvitað eru hestar í túninu.
Mikið verk Gunnþór, bróðir Þuríðar, glaðbeittur við sláttinn
í Laugarnesinu sem tók heilan mánuð, með annarri vinnu.
Feðgin og vel ríðandi Þuríður á hestbaki með föður sínum Sigurði Ólafs-
syni. Hún situr hér Gletting undan Litlu Glettu, en hann situr Völsung.
„Við gerum þetta af ástríðu“
Þau eiga engra hags-
muna að gæta en tóku sig
samt til og slógu Laugar-
neshólinn sem var kom-
inn á kaf í kerfil og njóla.
Hóllinn sá geymir dýr-
mætar æskuminningar
systkinanna Þuríðar og
Gunnþórs sem fæddust
þar og ólust upp.
Mannhæðar hár kerfill Þuríður á kafi í kerflinum á hólnum, hún safnar hér fræjum af honum svo hann sái sér ekki.
Bóndinn 1974 Sigurður slær bæjarhólinn með orfi og ljá. Að
baki heimilið, 57 fm að flatarmáli sem hýsti tvær fjölskyldur.