Morgunblaðið - 06.11.2018, Qupperneq 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 2018
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Tæplega 2.200 fleiri erlendir ríkis-
borgarar fluttu til landsins á þriðja
fjórðungi en fluttu þá frá landinu.
Hins vegar fluttu tæplega 300 fleiri ís-
lenskir ríkisborgarar frá landinu en
fluttu til landsins.
Þetta má lesa úr nýjum mann-
fjöldatölum Hagstofunnar.
Alls fluttu 3.610 erlendir ríkisborg-
arar til landsins á fjórðungnum en
1.000 íslenskir ríkisborgarar. Á móti
kom að 1.440 erlendir ríkisborgarar
og 1.280 íslenskir ríkisborgarar fluttu
frá landinu. Með þessum búferla-
flutningum er árið 2018 í öðru sæti í
sögunni hvað varðar aðflutta erlenda
ríkisborgara. Samtals hafa 5.630 fleiri
erlendir ríkisborgarar flutt til lands-
ins á fyrstu níu mánuðum ársins en
fluttu þá frá landinu. Með því er árið
2018 komið fram úr þensluárunum
2006 og 2007. Hins vegar gæti staðan
breyst á síðasta fjórðungi í ár.
Hvað varðar íslenska ríkisborgara
hafa 70 fleiri flutt frá landinu en til
þess á fyrstu níu mánuðum ársins.
Flytja út af skólunum
Karl Sigurðsson, sérfræðingur hjá
Vinnumálastofnun, segir brottflutn-
ing íslenskra ríkisborgara alltaf tölu-
verðan á þriðja fjórðungi út af námi
erlendis á haustönn.
„Sé mynstrið í búferlaflutningnum
skoðað yfir árið bendir líkan mitt til
að heldur fleiri Íslendingar muni
flytjast hingað en flytja burt. Brott-
flutningur vegna náms á haustönn
jafnast út á síðasta fjórðungi,“ segir
Karl sem telur ekki rétt að gera mikið
úr brottflutningi Íslendinga. Rétt sé
að bíða þess að árstölur liggi fyrir.
Karl hefur spáð því að fjölskyldur
erlendra ríkisborgara sem hafa komið
hingað vegna vinnu myndu síðar
flytja til landsins og sameinast.
Hann segir aðspurður tölur yfir bú-
ferlaflutninga á þriðja fjórðungi
benda til að þetta sé að ganga eftir.
Persónuleg tengsl eigi eflaust þátt í
aðflutningi margra erlendra ríkis-
borgara. Það hafi spurst út að á Ís-
landi sé næga vinnu að fá og laun oft
hærri en í heimalandi. Þótt farið sé að
hægja á hagkerfinu séu mörg vinnu-
aflsfrek verkefni að fara af stað í
byggingariðnaði. Kólnunin í hagkerf-
inu hafi ekki birst í þessum tölum.
Það sé eflaust tímatöf í því efni.
„Fyrirtækin sækja þá vinnuaflið í
einhverjum tilvikum frá útlöndum
frekar en að nýta þá sem eru þegar
komnir hingað,“ segir Karl.
Með þessum aðflutningi á fyrstu
níu mánuðum ársins hafa rúmlega 43
þúsund fleiri erlendir ríkisborgarar
flutt til landsins en frá því á öldinni.
Fram hefur komið að stór hluti þeirra
sem fluttu hingað þensluárin 2005-8
settist að á Íslandi til frambúðar.
Karl telur aðspurður mega leiða að
því líkur að sama muni eiga við stóran
hluta þeirra sem flutt hafa til landsins
í þessari uppsveiflu. Gangi það eftir
mun það hafa áhrif á samsetningu
þjóðarinnar og hraða íbúafjölgun.
Mikil og hröð íbúafjölgun
Alls bjuggu 355.620 manns á land-
inu í lok þriðja fjórðungs, borið saman
við 319.575 í ársbyrjun 2012. Lands-
mönnum hefur því fjölgað um 36 þús-
und manns í uppsveiflunni.
Ásgeir Jónsson, forseti hagfræði-
deildar Háskóla Íslands, rifjar upp að
árið 2011 voru 162 þúsund manns
starfandi á íslenskum vinnumarkaði
að meðaltali. Samkvæmt tölum Hag-
stofu Íslands í júní síðastliðnum hafi
þeir þá verið um 200 þúsund.
„Á þessum tíma hefur því starfandi
fólki fjölgað um nærri 40 þúsund, eða
um 25%. Þessi aukning skiptist nokk-
urn veginn til helminga á milli Íslend-
inga og erlendra ríkisborgara. Árið
2011 voru um 15,5 þúsund erlendir
ríkisborgarar starfandi en nú hefur
þeim fjölgað um 20 þúsund og eru nú
alls 36 þúsund, eða um 18% af heildar-
fjölda starfandi á vinnumarkaði. Það
er gríðarleg fjölgun,“ segir Ásgeir og
bendir á að fá dæmi séu um slíkan
vöxt mannaflans á jafn stuttum tíma í
Íslandssögunni. Hagkerfið hafi vaxið
um þriðjung frá árinu 2011 eða 3,7% á
ári að meðaltali.
„Núverandi uppsveifla hefur nú
staðið í 7½ ár og er ein sú lengsta sem
um getur. Án efa hefur innflutningur
erlends vinnuafls gert þennan mikla
vöxt mögulegan án þess að efnahags-
kerfið ofhitnaði – og líklega bætt 1-2%
við vaxtarhraðann,“ segir Ásgeir.
Nú sé farið að hægja á hagkerfinu
og fram undan minni vöxtur þjóðar-
tekna á mann. Engu að síður sé útlit
fyrir mikla eftirspurn erlends vinnu-
afls eftir íslenskum störfum. Laun
séu há hér á landi í alþjóðlegu sam-
hengi. Jafnframt muni íslensk fyrir-
tæki í einhverjum tilvikum kjósa er-
lent vinnuafl umfram innlent. Það
geti aftur skapað spennu á vinnu-
markaði ef hægir á hagkerfinu og at-
vinnumöguleikum fækkar. Þannig
verði fleiri um færri störf sem kann að
leiða til þess að ákveðnir hópar kunni
að detta út af vinnumarkaði.
Launin ein þau hæstu
Samkvæmt samantekt Efnahags-
og framfarastofnunarinnar (OECD) í
París voru laun á Íslandi þau þriðju
hæstu í aðildarríkjum samtakanna í
fyrra. Launin voru aðeins hærri í
Sviss og Lúxemborg, sem er á toppn-
um. Á eftir Íslandi voru Bandaríkin í
fjórða sæti. Þessi fjögur ríki voru þau
einu þar sem meðallaun á mann voru
yfir 60 þúsund bandaríkjadalir á ári.
Holland var í fimmta sæti en þar
voru tekjurnar um 53 þúsund dalir.
Danir voru í sjötta sæti með 51.500
dali og Norðmenn í því sjöunda með
51.200 dali. Meðalgengi bandaríkja-
dals var 106,8 krónur í fyrra. Til sam-
anburðar var miðgengið um 121
króna í gær. Laun á Íslandi umreikn-
uð í dollara hafa því lækkað töluvert.
Straumurinn heldur áfram
 Rúmlega 3.600 erlendir ríkisborgarar fluttu til landsins á þriðja fjórðungi í ár
 Samtals hafa 5.600 fleiri erlendir ríkisborgarar flutt til landsins en frá því í ár
Búferlaflutningar frá Íslandi 2000 til 2018*
Aðfluttir umfram brottflutta
Heimild: Hagstofa Íslands
Íslenskir Erlendir
2000 62 1.652
2001 -472 1.440
2002 -1.020 745
2003 -613 480
2004 -438 968
2005 118 3.742
2006 -280 5.535
2007 -167 5.299
2008 -477 1.621
2009 -2.466 -2.369
2010 -1.703 -431
2011 -1.311 -93
2012 -936 617
2013 -36 1.634
2014 -760 1.873
2015 -1.265 2.716
2016 -146 4.215
2017 352 7.888
2018* -70 5.630
+6
+5
+4
+3
+2
+1
0
-1
-2
-3
-4
.000
’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14 ’15 ’16 ’17 ’18*
Samtals Íslenskir Erlendir
2000-2018* -11.628 43.162
2005-2008 -806 16.197
2009-2011 -5.480 -2.893
2012-2018 -2.861 24.573
Íslenskir ríkisborgarar
Erlendir ríkisborgarar
8.240
*Til og með 30. september 2018 (fyrstu 9 mánuðir ársins)
Fyrstu 9 mán.
2018
Meðallaun á mánuði
OECD lönd 2017 (bandaríkjadalir)
Lúxemborg
Sviss
Ísland
Bandaríkin
Holland
Danmörk
Noregur
Austurríki
Belgía
Ástralía
Írland
Kanada
Þýskaland
Frakkland
Bretland
Finnland
Svíþjóð
Japan
Nýja-Sjáland
Spánn
Ítalía
Kórea
Ísrael
Slóvenía
Pólland
Grikkland
Síle
Tékkland
Portúgal
Eistland
Slóvakía
Litháen
Lettland
Ungverjaland
Mexíkó
63.062
62.283
61.787
60.558
52.877
51.466
51.212
50.349
49.675
49.126
47.653
47.622
47.585
43.755
43.732
42.964
42.393
40.863
40.043
38.507
36.658
35.191
35.067
34.933
27.046
26.064
25.879
25.372
25.367
24.336
24.328
24.287
23.683
22.576
15.314 Heimild: OECD
Karl
Sigurðsson
Ásgeir
Jónsson
Ekki verður orðið við ósk hátt á ann-
að hundrað manna um að boðað verði
til félagsfundar í Sjómannafélagi Ís-
lands. Þetta kemur fram í tilkynn-
ingu frá félaginu.
Á föstudag barst félaginu áskorun
um að félagsfundur yrði haldinn í
ljósi alvarlegrar stöðu sem komin er
upp í félaginu og var þar vísað til
brottreksturs Heiðveigar Maríu
Einarsdóttur, sem boðið hefur sig
fram til formanns félagsins, en henni
var vikið úr félaginu vegna ásakana á
hendur stjórn félagsins.
Undir áskorunina skrifuðu 163, en
lög félagsins kveða á um að stjórn-
inni beri að boða til slíks fundar ef
100 félagsmenn eða fleiri fari fram á
það. Í tilkynningunni, sem Jónas
Garðarsson, formaður Sjómanna-
félags Íslands, skrifar undir, segir að
þessar undir-
skriftir hafi verið
bornar saman við
félagaskrána.
Innan við þriðj-
ungur þeirra sem
hafi skrifað undir
séu félagsmenn.
Þar segir enn
fremur að ítrekað
hafi ærumeiðandi
ásakanir verið
bornar fram. Ekki verði boðað til fé-
lagsfundar á grundvelli undirskrift-
anna, en hins vegar verður trúnaðar-
mannaráð félagsins sem tók
ákvörðun um brottvikningu Heið-
veigar Maríu kallað saman. „Félagið
verður ekki yfirtekið með baktjalda-
makki og áhlaupi utanaðkomandi
fólks,“ segir í tilkynningunni.
Ætla ekki að
halda félagsfund
Jónas
Garðarsson
Tveir stærstu líf-
eyrissjóðir lands-
ins, Lífeyrissjóður
verslunarmanna
og Lífeyrissjóður
starfsmanna ríkis-
ins, óskuðu í gær
eftir því við
stjórnarformann
tryggingafélags-
ins VÍS að haldinn
yrði hluthafa-
fundur í félaginu. Sjóðirnir fara
samanlagt með 14,89% hlut í félaginu.
Beiðni sjóðanna er fram komin í kjöl-
far þess að tveir stjórnarmenn í félag-
inu, þau Helga Hlín Hákonardóttir og
Jón Sigurðsson, sögðu sig frá stjórn-
inni í kjölfar þess að meirihluti stjórn-
ar skákaði Helgu Hlín úr stóli
stjórnarformanns og setti í hennar
stað Valdimar Svavarsson. Sú ráð-
stöfun er aðeins eitt dæmi af mörgum
um áralanga togstreitu á vettvangi
stjórnarinnar, en þar hafa einka-
fjárfestarnir og hjónin Svanhildur
Nanna Vigfúsdóttir og Guðmundur
Örn Þórðarson eldað grátt silfur við
fulltrúa lífeyrissjóðanna.
Í erindi sjóðanna til stjórnarfor-
manns VÍS er þess farið á leit að
stjórnarkjör verði sett á dagskrá.
Samkvæmt lögum hefur stjórn fé-
lagsins tvær vikur, 14 daga, til þess að
bregðast við og senda út fundarboð.
Heimildir Morgunblaðsins herma að
hart verði bitist á komandi fundi og
líkur taldar á að hluthafahópurinn
muni skiptast í tvær fylkingar þegar
kemur að stjórnarkjörinu.
Hluthafar
krefjast
fundar
 Vilja stjórnarkjör
Valdimar
Svavarsson
Gæsluvarðhald yfir hjónum, sem eru
grunuð um gróf kynferðisbrot gegn
dóttur sinni og stjúpdóttur, hefur
verið framlengt um fjórar vikur, til
28. nóvember.
Fyrirtaka í málinu fór fram í Hér-
aðsdómi Reykjaness í gærmorgun.
Kolbrún Benediktsdóttir vara-
héraðssaksóknari sagði í samtali við
mbl.is í gær að þar hefði verið ákveð-
ið að fresta málinu til 4. desember.
Hjónin áfram í
gæsluvarðhaldi
Elvar Dreki
Í viðtali við Guðmund Ragnar
Magnússon, stýri- og sigmann hjá
Landhelgisgæslunni, í blaðinu í gær
var ranglega farið með nafn sonar
hans. Hann heitir Elvar Dreki Guð-
mundsson. Beðist er velvirðingar á
þessu.
LEIÐRÉTT