Fréttablaðið - 09.04.2019, Síða 16

Með þessu er hægt
að lengja þann
tíma sem eldri einstakl-
ingar geta búið sjálfstætt
heima.
Starri Freyr
Jónsson
starri@frettabladid.is
Matarauður Íslands og Hótel- og matvælaskólinn hafa undanfarnar vikur
blásið til sóknar gegn matarsóun
og m.a. beðið almenning um að
senda inn hugmyndir að íslenskum
hráefnum sem eru vannýtt í matar-
gerð.
Í hádeginu í dag munu nemendur
við Hótel- og matvælaskólann
útfæra hugmyndirnar á viðburði
sem ber heitið Vannýtt hráefni –
nýtt hnossgæti, og bjóða gestum í
Mathöll Granda að smakka og velja
bestu útfærsluna. Í kjölfarið verður
netkosning á vefsíðu Matarauðs
Íslands, þar sem uppskriftir,
aðferðir og myndir af útfærslu
nemanna verða birtar segir Brynja
Laxdal, verkefnastjóri Matarauðs
Íslands. „Við tókum höndum
saman í fyrra og viljum vinna
að verkefnum sem vekja áhuga
og þekkingu á íslensku hráefni
og matarmenningu enda parast
markmið skólans og Matarauðs
Íslands saman þegar kemur að
málefnum um matargerð. Við
fundum fyrir miklum áhuga hjá
almenningi í fyrra þannig að í ár
vildum við að hvetja til vakningar
og meðvitundar um tækifærin sem
felast í vannýttu hráefni.“
Þriðjungur í ruslið
Sigurður Daði Friðriksson, fag-
sviðstjóri Hótel- og matvæla-
skólans, segir að með viðburðinum
séu þau að leggja hönd á plóg í
sókninni gegn matarsóun sem er
að verða kraftmikil vakning víða
um heim. „Það er svakalegt til þess
að hugsa að um þriðjungi fram-
leiddra matvæla sem eru hæf til
manneldis sé sóað. Á venjulegum
heimilum þýðir það um 60 kíló á
íbúa árlega. Markmiðið er líka að
auka fjölbreytileika í matargerð
og matarmenningu okkar og efla
þekkingu og notkun á hráefnum
sem oft eru ódýrari en þau sem
vinsælli eru.“
Þau eru sammála um að hvert og
eitt okkar geti á sinn máta unnið
gegn matarsóun en með átakinu
sé fyrst og fremst verið að leggja
áherslu á að nýta betur það hráefni
sem er til í kringum okkur hér á
landi til matargerðar, í stað þess að
því sé jafnvel fargað.
Frjálsar hendur
Nemendur skólans hafa fengið
lista yfir þær hugmyndir sem
bárust og fá frjálsar hendur við
að útfæra nýja rétti úr þeim. „Þeir
Kræsingar
úr vannýttu
hráefni
Í hádeginu í dag munu nemendur
Hótel- og matvælaskólans bjóða gest-
um í Mathöll Granda upp á rétti úr
vannýttu íslensku hráefni. Markmiðið
er m.a. að sporna við matarsóun.
Vinsældir rauð-
rófunnar fara
vaxandi.
Brauðsúpan er klassískur réttur sem gaman er að leika sér með.
Sigurður Daði Friðriksson, fagsviðsstjóri Hótel- og matvælaskólans, og Brynja Laxdal, verkefnastjóri Matarauðs Ís-
lands, skipuleggja viðburðinn Vannýtt hráefni – nýtt hnossgæti, sem haldinn er í hádeginu í dag. MYND/BÆNDABLAÐIÐ
Þetta kemur okkur öllum við hvort sem það er akk-úrat í dag eða eftir einhvern
tíma, við eldumst sjálf og eigum
kannski foreldra sem eldast hratt.
Við getum ekki bara setið með
hendur í skauti og beðið eftir
nýjum hjúkrunarrýmum. Eitt af
því sem við getum gert er að efla
heilsu og lífsgæði með reglulegri
hreyfingu.“
Sóltún Heima er heimaþjón-
ustufyrirtæki sem leggur mikla
áherslu á að efla, styrkja og styðja
aldraða í sjálfstæðri búsetu. Um er
að ræða heimahjúkrun, heima-
þjónustu, heilsuhópa og heima-
hreyfingu. „Þjónustan frá okkur
getur því verið almenn hjálp
við athafnir daglegs lífs sem og
heilsuefling í leiðinni sem er virki-
lega gagnleg nálgun, skjólstæð-
ingurinn fær aðstoð en styrkist í
leiðinni,“ segir Steinunn.
„Kerfið sem við vinnum með í
heimahreyfingunni er nettengd
velferðartæknilausn sem við
höfum umboð fyrir, og er hannað
af dönskum sjúkraþjálfurum og
kallast DigiRehab,“ segir Steinunn.
„Hugsunin á bak við kerfið er að
ná til þeirra sem af einhverjum
ástæðum geta ekki eða vilja ekki
sækja sér skipulagða þjálfun utan
heimilis en eru ef til vill veikburða
af veikindum eða kyrrsetu. Starfs-
maður kemur þá inn á heimilið
tvisvar sinnum í viku í 20 mínútur
í senn og leiðbeinir við þjálfun.
Æfingarnar eru í spjaldtölvu sem
Hraustari með aldrinum
Steinunn Leifsdóttir, íþróttafræðingur og forstöðumaður Heilsu og vellíðunar hjá Sóltúni Heima,
segir mikil og stór verkefni fram undan í heilsueflingu og bættum lífsgæðum eldri borgara.
Steinunn segir
að kerfið hafi
reynst vel hér á
landi en starfs-
maður kemur
inn á heimilið
og leiðbeinir
við þjálfun
tvisvar sinnum
í viku.
þurfa að skoða hráefnin, læra um
þau og meta nýtingarmöguleika
eftir árstíðum. Að lokum eru tólf
hugmyndir valdar til að keppa um
bestu útfærsluna meðal dóm-
nefndar og almennings. Þó að ekki
sé unnið úr öllum hugmyndum
hafa þær allar áhrif á hugmynda-
auðgi og áherslur í störfum nem-
endanna í framtíðinni.“
Gestir fá að smakka
Tólf réttir verða því í boði í Mathöll
Granda í hádeginu í dag. „Þar munu
nemendur m.a. reiða fram rétti
fyrir dómara, en þar á meðal verða
t.d. Elíza Reid forsetafrú og Gísli
Matthías Auðunsson matreiðslu-
meistari ásamt öðru góðu fólki.
Einnig munu þau útbúa smakk-
útgáfu af réttunum fyrir gesti og
gangandi sem fá líka tækifæri til að
kjósa uppáhaldsréttina sína.“
Myndefni af réttunum og upp-
skriftir birtast svo á vef Matarauðs
þar sem landsmenn geta valið
girnilegasta réttinn og auðvitað
prófað sjálfir að matreiða heima.
Nánari upplýsingar má finna á
mataraudur.is.
starfsmaðurinn hefur meðferðis
og eru þar allar upplýsingar um
hvaða æfingar viðkomandi á að
gera og framvindan skráð.“
Í fyrstu heimsókn fer skjól-
stæðingur í gegnum færnimat
sem kemur inn á athafnir daglegs
lífs og líkamlega getu. Eftir að
spurningum hefur verið svarað
og nokkrir líkamlegir þættir hafa
verið prófaðir útbýr kerfið sér-
sniðið æfingaprógramm fyrir við-
komandi skjólstæðing. „Eftir þessu
prógrammi er farið í sex vikur og
þá er aftur gert færnimat. Kerfið
gerir kröfu á að starfsmaður fram-
kvæmi slíkt mat á sex vikna fresti.
Þannig er hægt að sjá með auð-
veldum hætti virkni og framvindu
þjálfunar með tilliti til líkamlegrar
getu og færni í athöfnum daglegs
lífs,“ segir Steinunn.
„Það sem einkennir þetta kerfi
er einfaldleikinn í æfingunum,
markviss eftirfylgni og mannlegi
þátturinn sem skiptir svo miklu
máli,“ segir Steinunn. „Þegar þetta
tvennt fer saman eru miklar líkur
á að árangur náist í auknum styrk
og betri líðan. Með þessu er hægt
að lengja þann tíma sem eldri
einstaklingar geta búið sjálfstætt
heima. Aukinn styrkur minnkar
einnig líkur á ótímabærum
byltum sem geta haft mjög alvar-
legar afleiðingar.“
Nánari upplýsingar má finna á
soltunheima.is.
4 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 9 . A P R Í L 2 0 1 9 Þ R I ÐJ U DAG U R
0
9
-0
4
-2
0
1
9

0
8
:4
2
F
B
0
3
2
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
C
5
-1
F
1
C
2
2
C
5
-1
D
E
0
2
2
C
5
-1
C
A
4
2
2
C
5
-1
B
6
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
3
2
s
_
8
_
4
_
2
0
1
9
C
M
Y
K