Fréttablaðið - 26.06.2019, Qupperneq 25

Rannsóknir sýna að fyrirtæki sem taka tillit til umhverfis-legra þátta, félagslegra þátta
og stjórnarhátta (UFS) í rekstri
sínum draga úr áhættu og eru þar
með líklegri til að ná árangri til
lengri tíma litið. Slík fyrirtæki
ættu því að vera verðmætari í
augum fjárfesta. Vandinn er sá að
til skamms tíma hefur verið erfitt
að meta þessa UFS-þætti til fjár. Það
er þó óðum að breytast og í þessari
grein er fjallað um helstu aðferðir
sem þróaðar hafa verið við mat á
UFS-þáttum við greiningu á fjár-
festingarkostum.
Neikvæð skimun algengust
Samkvæmt nýjustu rannsókn Euro-
sif, samtaka um ábyrgar fjárfest-
ingar í Evrópu, er neikvæð skimun
enn algengasta aðferðin sem fjár-
festar beita. Neikvæð skimun
gengur út á að útiloka lánveitingar
til eða fjárfestingar í fyrirtækjum
sem stunda starfsemi sem metin
er óæskileg, s.s. áfengis- og tóbaks-
framleiðslu, veðmálastarfsemi,
vopnaframleiðslu og klámiðnað.
Fjárfestar útfæra neikvæða skimun
með ýmsum hætti. Mismunandi er
hversu langt er horft eftir virðis-
keðjunni, allt frá því að útiloka
eingöngu fyrirtæki sem stundar
þessa starfsemi allt til þess að úti-
loka tengda aðila svo sem móður-
og dótturfélög, eða jafnvel birgja
og dreifingaraðila. Norski olíu-
sjóðurinn beitir neikvæðri skimun
og horfir langt eftir virðiskeðjunni
og birtir jafnframt lista á vef sínum
yfir þau fyrirtæki sem hann hefur
útilokað.
Vinsældir jákvæðrar
skimunar aukast
Jákvæð skimun er aðferð sem hægt
er að beita einni og sér eða með
öðrum aðferðum og þá oftast með
virku eignarhaldi eða útilokun. Ef
fyrirtæki í eignasafni fjárfesta upp-
fylla ekki UFS-þættina geta fjárfest-
ar átt samtal við fyrirtækið. Í kjöl-
farið er ákveðið hvaða aðgerða er
rétt að grípa til og hvort t.d. nauð-
synlegt sé að selja hluti í viðkom-
andi fyrirtæki. Vinsældir þessarar
aðferðar hafa aukist mikið á síðustu
árum, sérstaklega á Norðurlöndum
en henni er einnig mikið beitt í
Frakklandi og Hollandi. Algengast
er að viðmið UN Global Compact
um jákvæða skimun sé notað við
greiningu á fyrirtækjum.
Sjálfbærar þemafjárfestingar
Sjálf bær þemaf jár festing sem
byggir á því að horfa sérstaklega á
ákveðnar tegundir fjárfestinga sem
hafa sjálf bærni að leiðarljósi t.d.
varðandi loftslagsbreytingar, fæðu,
vatn, endurnýjanlega og hreina
orkugjafa og landbúnað. Heims-
markmið Sameinuðu þjóðanna
falla vel að þessari aðferðafræði
þar sem áhersla í fjárfestingum er
á tiltekin málefni. Mikil aukning
hefur verið í fjárfestingum sem er
ætlað að draga úr áhrifum loftslags-
breytinga og bæta aðgengi að vatni.
Beita áhrifum með
virku eignarhaldi
Þegar búið er að fjárfesta í fyrirtæki
hafa fjárfestar þann möguleika að
hafa skoðun og áhrif á stefnu fyrir-
tækja hvað varðar UFS-þætti. Með
því geta fjárfestar haft meiri áhrif á
rekstur fyrirtækisins heldur en með
því að selja einfaldlega hluti sína
sem leiðir til þess að fjárfestirinn
hefur takmarkað vald til að beina
fyrirtækinu á rétta braut. Lífeyris-
sjóðir eiga nú um 40 prósent af
skráðum félögum í íslensku kaup-
höllinni. Það er ljóst að lífeyris-
sjóðir geta haft veruleg áhrif með
virku eignarhaldi.
UFS fléttað inn í
virðismatið frá upphafi
Ef UFS-þættir eru frá upphafi teknir
með í reikninginn við greiningu
fyrirtækja geta þeir haft bein áhrif
á verðmat. Töluverð þróun hefur
orðið við framsetningu á mæli-
kvörðum UFS-þátta og má í því
sambandi benda á viðmið Nas-
daq-kauphallarinnar og Heims-
markmið SÞ. Til skamms tíma hafa
fjárhagslegar greiningar og mat á
UFS-þáttum verið aðskilið í hefð-
bundnum greiningum og aðeins
verið hugað að UFS-þáttum eftir
að ákvörðun um fjárfestingu hefur
verið tekin. Þetta er þó að breytast
og UFS-þættir eru í auknum mæli
taldir hafa fjárhagslega þýðingu
og þeir f léttaðir inn í greiningu frá
upphafi.
Sitja eftir ef ekkert er gert
Skýrar vísbendingar eru um að ungt
fólk horfi í mun meiri mæli til UFS-
þátta og vilji hafa áhrif með fjárfest-
ingum. Í rannsókn Morgan Stanley
um fjárfestingar og sjálf bærni frá
árinu 2017 kom meðal annars fram
að mikill meirihluti fjárfesta af
aldamótakynslóðinni telur að fjár-
festing þeirra geti haft áhrif á lofts-
lagsbreytingar af mannavöldum.
Ein af niðurstöðum þessarar rann-
sóknar var að fyrirtæki verða að líta
til sjálf bærni í starfsemi sinni til að
lenda ekki utan fjárfestamengis
aldamótakynslóðarinnar.
Í rannsókn Morgan
Stanley um fjár-
festingar og sjálfbærni frá
árinu 2017 kom meðal
annars fram að mikill
meirihluti fjárfesta af
aldamótakynslóðinni telur
að fjárfesting þeirra geti haft
áhrif á loftslagsbreytingar af
mannavöldum.
Alltaf til taks
Nánar á vodafone.is/fyrirtaeki
Algjörlega
hnökralaust
Vodafone hentar mínum rekstri
best. Þau hafa þjónustað okkur
með allt sem þarf, algjörlega
hnökralaust.
Ábyrgð er hægt að meta til fjár
Vigdís Sif
Hrafnkelsdóttir
viðskiptastjóri í
fagfjárfestaþjón-
ustu Landsbank-
ans, og meðlimur
í fræðsluhóp
IcelandSIF
Kristín Jóna
Kristjánsdóttir
fjárfestinga-
stjóri hjá
Íslandssjóðum
og meðlimur
í fræðsluhóp
IcelandSIF
9M I Ð V I K U D A G U R 2 6 . J Ú N Í 2 0 1 9 MARKAÐURINN
2
6
-0
6
-2
0
1
9

0
5
:1
6
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
4
9
-8
0
E
0
2
3
4
9
-7
F
A
4
2
3
4
9
-7
E
6
8
2
3
4
9
-7
D
2
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
B

F
B
0
4
0
s
_
2
5
_
6
_
2
0
1
9
C
M
Y
K