Fréttablaðið - 26.06.2019, Síða 26

Mikilvægt er að
náttúruauðlindir
landsins muni áfram gefa
atvinnulífinu samkeppnis-
forskot og móta þannig
sérhæfingu hagkerfisins.
Nú þegar hagkerfið siglir inn í samdrátt er það áleitin spur ning á hver ju v ið
byggjum næsta hagvaxtarskeið.
Með réttum aðgerðum má milda
niðursveifluna og tryggja að næsta
uppsveifla verði gjöful. Með sterkri
samkeppnishæfni atvinnulífsins
má auka velferð og bæta lífsgæði. Í
því sambandi þarf skýra framtíðar­
sýn. Við viljum að verðmætasköp­
unin verði drifin áfram af sjálfbærri
nýtingu auðlinda, mikilli nýsköp­
un, vel menntuðu og hæfileikaríku
vinnuafli, traustum innviðum sem
uppfylla þarfir samfélagsins og skil­
virku, hagkvæmu og stöðugu starfs­
umhverfi.
Ísland er mjög háð erlendum
viðskiptum. Nýliðin efnahagsupp­
sveif la var í því sambandi, líkt og
flestar aðrar uppsveiflur í íslenskri
efnahagssögu, drifin áfram af aukn­
um gjaldeyristekjum. Sagan kennir
að ef við viljum skara fram úr litið
til framtíðar verðum við að skapa og
nýta viðskiptatækifærin til að auka
útflutningstekjur.
Hugmyndum breytt í verðmæti
Samsetning gjaldeyristekna skiptir
hér sköpum en árangursríkast
er að skapa þær gjaldeyristekjur
sem auka innlenda verðmæta­
sköpun hvað mest. Þannig aukum
við efnahagsleg lífsgæði í landinu.
Nýsköpun sem felst í að breyta
hugmyndum í verðmæti er lykill­
inn að auknum gjaldeyristekjum
og hagvexti í framtíðinni, hvort
heldur sem er í nýjum sprotum eða
í rótgróinni starfsemi.
Gjaldeyristekjur þjóðarbúsins
grundvallast nú að stórum hluta á
nýtingu náttúruauðlinda. Vegna
takmarkaðs umfangs og mikillar
nýtingar þessara auðlinda lands­
ins verður hagvöxtur framtíðar­
innar að byggja í auknum mæli á
hátækniframleiðslu og ­þjónustu
til útflutnings. Mikilvægt er að nátt­
úruauðlindir landsins muni áfram
gefa atvinnulífinu samkeppnis­
forskot og móta þannig sérhæfingu
hagkerfisins. Framþróun efna­
hagslífsins ræðst af því hversu vel
okkur tekst að nýta það forskot til
aukinnar verðmætasköpunar.
Talsverður viðnámsþróttur
Þrátt fyrir merki um samdrátt
stendur íslenska hagkerfið á marg­
an máta vel um þessar mundir.
Efnahagsleg lífsgæði hér á landi
eru með því sem best gerist í heim­
inum. Mikilvægt er að byggja á
þeim styrkleikum sem hafa skapað
okkur þessa stöðu þegar litið er
til framtíðar. Þjóðarbúið er ríkt
af náttúru auðlindum, með tals­
vert sterka innviði og vel menntað
vinnuafl sem býr yfir miklu frum­
kvæði og krafti. Hagkerfið er opið
og sveigjanlegt sem hefur meðal
annars hjálpað við að takast á við
miklar efnahagssveiflur í fortíð.
Viðnámsþróttur efnahagslífs­
ins er talsverður nú þegar tekist er
á við niðursveif luna. Gjaldeyris­
forði Seðlabankans er öf lugur og
erlend staða þjóðarbúsins jákvæð.
Þá hefur eiginfjárstaða heimilanna
styrkst mikið í nýliðinni uppsveiflu
og skuldastaða þeirra hefur að
sama skapi batnað. Einnig er fjár­
hagsstaða ríkissjóðs nokkuð sterk í
alþjóðlegum samanburði sem gefur
svigrúm til að milda efnahagsleg
áhrif þess samdráttar sem vofir yfir
með hagstjórnaraðgerðum á sviði
opinberra fjármála í samspili við
stjórn peningamála.
Viðamiklar áskoranir
Þó staðan sé á margan máta sterk
stendur íslenska hagkerfið frammi
fyrir viðamiklum áskorunum á
sviði efnahagsmála. Veikleikar
hagkerfisins eru í því sambandi
bæði áskoranir og tækifæri til fram­
þróunar. Þannig er starfsumhverfið
óstöðugt og á margan hátt bæði
óhagkvæmt og óskilvirkt. Verkefnið
nú er að nýta hagstjórnartækin til
að tryggja mjúka lendingu hag­
kerfisins og undirbyggja hagvöxt til
lengri tíma. Með öflugri verðmæta­
sköpun á mörgum sviðum má einn­
ig tryggja aukinn stöðugleika.
Þá má nefna að menntakerfið
er ekki að mæta nægjanlega vel
þörfum atvinnulífs og heimila.
Leiða þarf saman færni mannauðs­
ins og þarfir atvinnulífsins með
skilvirkum og hagkvæmum hætti.
Uppbyggingu og viðhaldi innviða
hefur ekki verið sinnt sem skyldi
og hvatar til nýsköpunar eru ekki
nægjanlegir. Hagkvæmir, skilvirkir
og áreiðanlegir innviðir sem þjóna
þörfum atvinnulífs og heimila skila
sér í aukinni velmegun og betri lífs­
gæðum fyrir íbúa. Við getum gert
betur og byggt þannig undir hag­
vöxt framtíðarinnar.
Undirbúum næsta hagvaxtarskeið 
Ingólfur Bender
aðalhagfræð-
ingur Samtaka
iðnaðarins
Róbótar ráða í dulmál seðlabanka
Starfsfólk við vinnu á skrifstofu Nordea Bank í Stokkhólmi. Bankinn hefur innleitt algrímið Frojd sem greinir útgefið efni frá seðlabönkum Evr-
ópu, Englands, Svíþjóðar og annarra landa. Nordea notar algrímið til þess að ráða í yfirlýsingar frá seðlabönkunum. NORDICPHOTOS/GETTY
Skotsilfur
Ragnar Þór Ingólfsson, for­maður VR, á það til að snögg­reiðast eins og er háttur
margra öflugra og litríkra baráttu­
manna. Stundum tekst honum þó
ekki að beina reiðinni í rétta átt, á
réttum tíma, í réttum mæli, fyrir
réttar sakir og á réttan máta, svo
gripið sé í siðfræði Aristótelesar.
Það geta allir látið skapið hlaupa
með sig í gönur í hita leiksins. Það er
mannlegt. Þegar reiðin sjatnar þarf
að hafa hugrekki til að líta í eigin
barm.
Því miður hefur Ragnar Þór ekki
axlað ábyrgð á framferði sínu gagn­
vart stjórn Lífeyrissjóðs verzlunar­
manna. Viðurkennt að hann hafi
brugðist of harkalega við þegar
sjóðurinn hækkaði húsnæðislána­
vexti á tilteknu láni – því stjórnin
gætti hagsmuna sjóðfélaga – og
einfaldlega beðist afsökunar á því
að hafa róið að því öllum árum
að draga til baka umboð fjögurra
stjórnarmanna sem VR skipar í
sjóðinn.
Þarna hafði Ragnar Þór ekki hags­
muni sjóðfélaga í fyrirrúmi. Það má
einfaldlega ekki líta á sjö hundruð
milljarða lífeyrissjóð sem vopn í
pólitískri stéttabaráttu. Hlutverk
hans er að greiða launþegum elli­
lífeyri og þarf hann því að skila
ásættanlegri ávöxtun. Flestir gera
sér grein fyrir því. Þetta er ekki
eilífðar gullkista.
Jafnvel þótt íslenska lífeyrissjóða­
kerfið sé í fremstu röð glímir það
við tvenns konar áskoranir. Ann­
ars vegar fer vaxtastig lækkandi á
heimsvísu. Það verður því æ erfið­
ara að ná ásættanlegri ávöxtun.
Hins vegar er óvíst hve lengi unga
fólkið í dag mun lifa en gera má ráð
fyrir að margt verði það enn eldra
en fyrri kynslóðir. Langlífið krefst
hærri lífeyrisgreiðslna.
Það er hættulegt að Ragnar Þór og
samstarfsmenn geti skipt út hálfri
stjórn lífeyrissjóðsins þegar þeim
hentar. Stjórnarmenn eiga einungis
að fara eftir eigin samvisku og hafa
hagsmuni sjóðfélaga að leiðarljósi.
Rétt er að bera ekki fullt trausts til
þeirra stjórnarmanna sem VR hefur
skipað í LIVE. Þeir sitja einungis
í stjórninni svo lengi sem Ragnar
Þór og samstarfsmenn eru ánægðir
með þeirra störf. Og VR virðist ekki
leggja höfuðáherslu á arðsemi.
Fulltrúi launþegahreyfingarinn­
ar verður stjórnarformaður LIVE
næstu þrjú árin. Hann fékk 340
þúsund krónur á mánuði í laun og
stjórnarmenn 170 þúsund krónur
árið 2018. Það borgar sig að halda
VR­félögum sáttum.
Það er því rökrétt að sjóðfélagar
LIVE hafi þungar áhyggjur af stöð­
unni. Byltingin hefur hreiðrað um
sig í ellilífeyri þeirra. Það er hættu­
spil.
Byltingin olnbogar sig inn í lífeyrissjóð
Helgi Vífill
Júlíusson
SKOÐUN
Ný stjórn
HS Orku
Breytingar hafa
orðið á stjórn HS
Orku eftir að
Jarðvarmi, félag
í eigu lífeyris-
sjóða, og breska
fyrirtækið Ancala
Partners eignuðust
hvort um sig helmingshlut í félag-
inu. Gylfi Árnason verkfræðingur
hefur verið kjörinn stjórnarfor-
maður og þá hafa þau Heike
Bermann, sem starfar fyrir Voith
Hydro Holding, og Kurt Hakans-
son, stjórnarformaður Coromatic
Group, tekið sæti sem fulltrúar
Ancala. Anna Skúladóttur endur-
skoðandi situr enn í stjórninni en
hún hefur verið þar frá 2012.
Sigþór til GEG
Sigþór Jónsson, sem starfaði síð-
ast hjá dótturfélagi Kviku banka
í Bretlandi, hefur verið ráðinn
framkvæmdastjóri Green Energy
Iceland. Kanadíska
fjárfestingar-
félagið Energy
Co-Invest
Global keypti
í haust helstu
eignir orkufyrir-
tækisins Green
Energy Geothermal
(GEG), þar á meðal Green Energy
Iceland. Sameina á starfsemi
GEG á heimsvísu í nýjum höfuð-
stöðvum í Reykjavík. GEG, sem
var stofnað af íslenskum verk-
fræðingum í samvinnu við norska
fjárfesta, sérhæfir sig í framleiðslu
lítilla og meðalstórra jarðvarma-
virkjana. Sigþór var áður fram-
kvæmdastjóri Íslenskra verðbréfa.
Viðskiptasnilld
Dagur B. Eggertsson borgarstjóri
er í stöðu sem flesta forstjóra á
einkamarkaði dreymir um að vera
í. Reykjavíkurborg fjárfestir í inn-
viðum fyrir almannafé í gegnum
dótturfyrirtækið ON til þess að
greiða götuna
fyrir rafbílavæð-
ingu borgar-
innar en ON bæði
framleiðir og
selur rafmagn. Á
sama tíma ætlar
borgin að beita
handafli til að ryðja sem flestum
bensínstöðvum úr vegi á sem
stystum tíma. Það er þægilegt við-
skiptamódel að geta skapað meiri
eftirspurn eftir sinni eigin vöru
með því að beita skipulagsvaldinu
til að eyða samkeppninni.
2 6 . J Ú N Í 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R10 MARKAÐURINN
2
6
-0
6
-2
0
1
9
0
5
:1
6
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
3
4
9
-7
B
F
0
2
3
4
9
-7
A
B
4
2
3
4
9
-7
9
7
8
2
3
4
9
-7
8
3
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
0
4
0
s
_
2
5
_
6
_
2
0
1
9
C
M
Y
K