Skessuhorn - 25.03.1999, Side 4

4
FIMMTUDAGUR 25. MARS 1999

Atvinnulífskönnun í nýju sveitarfélagi
Mikil vinna framundan í Borgarfjarbarsveit
Segir Þórunn Gestsdóttir sveitarstjóri
Þórunn Gestsdóttir sveitarstjóri í Borgarfjar&arsveit.
í síðustu viku kom út skýrsla á veg-
um Atvinnuþróunarnefndar Borg-
arfjarðarsveitar um atvinnuástand
og framtíðarhorfur í atvinnumál-
um sveitarfélagsins. Skýrslan var
unnin af Magnúsi Magnússyni og
Olafi Sveinssyni hjá Atvinnuráð-
gjöf Vesturlands í samvinnu við at-
vinnuþróunarnefnd. Markmiðið
með verkefninu var að mæla þörf
fyrir viðbótaratvinnu fyrir íbúana,
greina styrideika og veikleika sveit-
arfélagisns, leggja fram tillögur til
úrbóta og kanna viðhorf til þjón-
ustu innan sveitarfélagsins.
Skýrslan byggist að stærstum hluta
á atvinnulífskönnun sem Atvinnuráð-
gjöfin gerði meðal íbúa Borgarfjarð-
arsveitar fyrr í vetur. Könnuninni var
beint til allra íbúa sveitarfélagsins og
var svarhlutfallið um 33%.
I skýrslunni kemur fram að íbúum
sveitarfélagsins hefur fækkað jafn og
þétt sfðustu 20 ár og síðustu 10 árin
er fækkunin 9,5% en ef fólksfækkun
fer yfir 10% á tíu ára tímabili fellur
viðkomandi svæði undir skilgrein-
inguna jaðarbyggð. Miðað við ald-
urssamsetningu íbúanna er gert ráð
fyrir áframhaldandi fækkun á kom-
andi árum að öllu óbreyttu.
I niðurstöðum könnunarinnar kem-
ur skýrt fram að dulið atvinnuleysi er
gífurlega mikið í sveitarfélaginu og á
30% þeirra heimila sem svöruðu eru
einstaklingar sem telja sig vanta við-
bótarvinnu. Það kemur einnig heim
og saman við að 95% svarenda töldu
að efla þyrfti atvinnulíf í Borgarfjarð-
arsveit. Þau atriði sem menn nefndu
oftast þegar spurt var um ný atvinnu-
tækifæri voru orkufrekur smáiðnaður
með nýtingu jarðvarma í huga, heim-
ilisiðnaður, verslun á Hvanneyri eða
nágrenni, þjónusta, nýting perlu-
steins, heilsustöð, þjónusta við hesta-
fólk ofl.
Þegar spurt var um kosti og galla
þess að búa í sveitarfélaginu nefndu
flestir sem kosti að gott væri að ala
upp böm á svæðinu og dagheimilin
fengu einnig góða einkunn. Þá var
veðurfarið nefnt og aðrir þættir í um-
hverfinu og náttúmnni og auk þess
lágur húshitunarkostnaður. Vegasam-
göngur vom taldar helsti gallinn og í
kjölfarið komu léleg fjarskipti, skort-
ur á framhaldsmennt-
un, skortur á ýmissi
þjónustu, s.s. verslun,
bensínafgreiðslu ofl.
Þá var töluvert
minnst á deilur meðal
íbúa, einhæft at-
vinnulíf, slæma stöðu
í landbúnaði og
fleira.
Ósamkomu-
lag íbúa
Við úrvinnslu
könnunarinnar var
notuð svokölluð
SVÓT greining þar
sem dregnir em sam-
an styrkleikar og
veikleikar sveitarfé-
lagsins í innra um-
hverfi og ógnanir og
tækifæri í ytra um-
hverfi. Til styrkleika
em talin atriði eins og ástand dagvist-
unarmála og skólamála, uppeldisskil-
yrði, umhverfismál, verðurfar, hófleg
fjarlægð frá Reykjavík og öflug
menntastofnun á æðri skólastigum.
Helstu veikleikar em taldir vega-
samgöngur, einhæft atvinnulíf, fækk-
un íbúa, lágar meðaltekjur, enginn
framhaldsskóli og ósamkomulag
meðal íbúa. Ógnanir em taldar lág
laun, slæmar samgöngur, póstdreif-
ing er sjaldnar en í þéttbýli, ungt fólk
er undir landsmeðaltali, dulið at-
vinnuleysi og ástand síma- og fjar-
skiptamála.
Meðal tækifæra er uppbygging
stofnvega framundan, stutt er á
markaði á höfuðborgarsvæðinu, ónýtt
tækifæri í ferðaþjónustu, saga og
bókmenntaarfur, möguleikar á efl-
ingu í iðnaði, verslun og þjónustu,
þekking í ylrækt og landbúnaði og
samstaða er um atvinnuuppbyggingu
á fjórum megin þéttbýliskjörnum
sem em Hvanneyri, Reykholt, Klepp-
jámsreykir og Bæjarsveit.
I lok skýrslunnar er sett fram að-
gerðaáætlun í þrjátíu liðum þar sem
skýrsluhöfundar leggja til aðgerðir í
atvinnu og búsetumálum. Þar er með-
al annars lögð áhersla á samgöngu-
mál, aukna menntun, fjölgun hluta-
starfa, menningarlíf, rækta tengsl við
unga fólkið, markaðsmál og ímynd-
arsköpun og fleira.
Frumkvæði
einstakiinga
„í lokaorðum skýrslunnar „Byggð
í sveit“ segir:
Styðja verður með öllum ráðum
fmmkvæði einstaklinga sem í sveit-
arfélaginu búa og lokka ný fyrirtæki
og einstaklinga til búsetu í Borgar-
firði. Þessi orð get ég gert að mín-
um,“ sagði Þómnn Gestsdóttir sveit-
arstjóri í Borgarfjarðarsveit, aðspurð
um skýrsluna.
„ Að fmmkvæði atvinnuþróunar-
nefndar sveitarfélagins er könnunin
gerð. Hún er gerð á réttum tíma fyrir
nýtt sameinað sveitarfélag, sem er í
mótun. Það kemur m.a. fram að sam-
staða er á meðal fbúanna um atvinnu-
uppbyggingu á fjómm megin þéttbýl-
iskjömum þ.e. í Reykholti, Klepp-
jámsreykjum, Hvanneyri og Bæjar-
sveit. Það em yfir 74% íbúanna sem
telja gott eða mjög gott að búa í sveit-
arfélaginu og að það telur meðal
kosta að búa hér með böm; dagvist-
unar- og skólamál fá góða umsögn
meirihluta þeirra er svömðu. Um-
hverfið, veðurfar og menningarlíf em
meðal já-
kvæðu þátt-
anna eða
styrkleika
sveitarinnar,
sem em góð-
ar niðurstöð-
ur. Veikleik-
ar og ógnanir
em vegamál-
in og fjar-
skipta- og
símaþj ón-
usta, skortur
á almennri
þjónustu og
dulið at-
vinnuleysi.
Það er nauð-
synlegt fyrir
þá sem vilja
vinna að upp-
byggingu hér
um slóðir að
skoða vel
þessa þætti og snúa vöm í sókn.
Ástand vega fær verstu einkunn í
könnuninni og jafnframt kemur þar
fram krafa um að menn - ljúki vega-
deilunni á forsendum efnis og raka-.
Krafan um möguleika á menntun er
einnig skýr og er tölvunám ofarlega í
hugum manna.
Það er ýmislegt þama að vinna úr.
Heimamenn og hreppsnefnd þurfa að
vera samstíga í uppbyggingunni sem
er framundan. Það er ýmislegt í far-
vatninu, vinna við aðalskipulagið
hefst vonandi innan tíðar en svæðis-
skipulag var lagt fram í desember
sem kunnugt er. Umhverfisátak eða
hreinsunarátak er fyrirhugað í vor,
var samþykkt af umhverfisnefndinni
nýlega og við emm þátttakendur í
Staðardagskrá 21 - eitt af þrjátíu og
einu sveitarfélagi á landinu. Sorp-
hirðurmálin eru í endurskoðun um
þessar mundir og ætti ákvörðun um
breytingar að liggja fyrir fljótlega,"
sagði Þórunn.“
Margt ab gerast
Þórunn sagði að framkvæmdir
væru að hefjast við Surtshelli,
Víðgelmi og Stefánshelli á vegum
Ferðamálaráðs og hugmyndir hefðu
verið lagðar fram um bætt aðgengi
ferðamanna að Deildartunguhver.
„Fjarskipta- og símaþjónustu þarf að
bæta til muna, en það stendur yfir út-
tekt á stöðu þessara mála því málinu
hefur verið hreyft. í Reykholti heldur
uppbyggingin áfram, komin árs-
reynsla á rekstur hótelsins sem mikl-
ar væntingar em bundnar við. Nýlega
var lögð fram álitsgerð þriggja manna
nefndar er vann á vegum mennta-
málaráðuneytisins. Nefndin átti „að
kanna og gera tillögur um hvemig
komið verði á laggimar í Reykholti
rannsóknarstarfsemi í íslenskum og
evrópskum miðaldafræðum“. Niður-
staða nefndarinnar er að árleg fjár-
þörf Snorrastofu til viðbótar því sem
stofan hefur nú þegar tryggt sér verð-
ur 8 milljónir króna. Verði niðurstað-
an sú að ríkið auki framlag sitt til
Snorrastofu er bent á að um það verði
gerður samningur til fimm ára, þar
sem verði að finna nákvæma lýsingu
á markmiði og leiðum. Teljist sá tími
prófraun á hugmyndina um setur í
miðaldafræðum í Reykholti. Unnið er
að því að koma á tengslum á milli
Háskóla íslands og Snorrastofu um
einstök rannsóknarverkefni.
Áfram halda fomleifarannsóknim-
ar í Reykholti í sumar og að því kem-
ur m.a. Þjóðminjasafnið en í gamla
skólahúsnæðinu er unnið að fram-
kvæmdum fyrir Þjóðarbókhlöðuna.
Bændaskólinn á Hvanneyri verður
frá og með 1. júlí nk. Landbúnaðar-
háskóli, og mun útskrifa fyrstu nem-
ana úr háskólanum í byijun júlí. Há-
skóli á Hvanneyri styrkir að sjálf-
sögðu sveitarfélagið sem heild.
Það er mikil vinna framundan í
Borgarfjarðarsveit því tækifærin
liggja víða m.a. í ferðaþjónustunni,
ylrækt, menningararfmum, landbún-
aði, fallegu umhverfi og veðurfari.
Viljinn til að byggja upp og samstaða
íbúanna er gmndvallaratriði. I því
sambandi má nefna að hreppsnefndin
hefur ákveðið að halda opna fundi á
næstunni til að kynna skýrsluna og
annað það er hæst hefur borið í störf-
um hennar,“ sagði Þómnn.
G.E.
Gallupkönnun á Akranesi
Matvöruverslanir halda sínu en fataverslun færist suöur
Atvinnumálanefnd og Akranesbær
fengu Gallup til að kanna hvar
Skagamenn stunda atvinnu og hvort
þeir kaupa matvöm, föt, bygginga-
vömr og heimilistæki í heimabyggð.
Könnunin fór fram í byrjun febrúar
og svömðu 436 af 600 manna úrtaki.
Bjöm S. Lámsson kynnti helstu nið-
urstöður könnunarinnar á fundi í síð-
ustu viku.
Atvinna og
matarinnkaup
Spurt var hvort viðkomandi stund-
aði launaða vinnu á Akranesi, í nær-
sveitum, á höfuðborgarsvæðinu eða
annars staðar og svörin gefa til kynna
skýra þróun í atvinnumálum Skaga-
manna. Ríflega 74 % stunda vinnu
sína á Akranesi en það er fækkun um
tæplega 14 prósentustig frá síðustu
könnun sem var gerð í október 1997.
8% Skagamanna stunda nú vinnu á
höfuðborgarsvæðinu sem þýðir ein-
faldlega að Skaginn er farinn að til-
heyra þessu stærsta atvinnusvæði
landsins. Áberandi er að hæst laun-
uðu störfm em sótt til höfuðborgar-
innar.
Matvömverslanir halda sínu ef tek-
ið er mið af könnuninni 1997. Rúm-
lega 65% aðspurðra sögðust versla
stærsta hluta matarinnkaupa í verslun
Einars Ólafssonar og rúmlega 20% í
Skagaveri. Rúmlega 5% versla síðan
í Gmndavali. Það vekur athygli að
einungis 4% segjast versla stærsta
hlutann í Bónus. Niðurstaðan er mjög
svipuð og í síðustu könnun. Helming-
ur aðspurðra nefnir lágt verð sem
helstu ástæðu þess hvar þeir kaupi
inn og er það fjölgun um rúmlega
fimm prósent síðan 1997. 28% til-
greinir þægilega aðstöðu og 16,5%
tilgreinir staðsetningu.
Færri kaupa föt
Utkoman í fataversluninni hlýtur
að valda kaupmönnum áhyggjum.
Meirihluti aðspurðra kaupa föt á
Akranesi eða rúmlega 56% sem er 7
prósenta fækkun síðan 1997. Á sama
tíma fjölgar þeim sem kaupa fatnað í
Reykjavík, það em 33% aðspurðra og
er það hækkun um 8 prósentustig frá
síðustu könnun.
Samkvæmt þessari könnun er það
aðallega yngra fólkið sem verslar
meira í Reykjavík. 7% verslar föt er-
lendis og er það það sama og lands-
hlutfallið. Þegar kemur að bygginga-
vörum og heimilistækjum er erfiðara
að meta niðurstöður könnunarinnar.
Miklar breytingar vom í bygginga-
vömverslun á ámnum 1998 - 1999
sem hafa áhrif á útkomuna.
Meirihluti þeirra sem tóku afstöðu,
eða tæplega 51% sagði fjölskylduna
kaupa byggingavömr og heimilistæki
oftast í tilgreindri verslun á Akranesi,
þó ekki í Metró en það er örlítið
lægra hlutfall en í október 1997.
Hlutfall þeirra sem nefndu Metró
lækkar vemlega, eða um 20 prósentu-
stig.
HVAR KAUPIR ÞÚ MEGINHLUTA FATNAÐAR?
mar.99 okt.97
Á Akranesi 56% 64%
(Reykjavík i 33% 25%
í útlöndum 7% 7%
Annars staðar 4% 4%
Hér koma fram umtalsver&ar breytingar á verslunarháttum. Fólk í yngstu
aldurshópunum sækir meira verslun til Reykjavíkur.
HVAR STUNDAR ÞÚ LAUNAÐA VINNU?
Á Akranesi mar.99 74% m okt.97 88%
1 nærsveitum 15% 11%
Á höfuðborgarsvæði 8% 1%
Annars staðar 3% 0%
Þeim sem vinna utan Akraness fjölgar. Hæst launu&u störfin eru sótt til höf-
u&borgarsvæ&is. Kariar eru í miklum meirihluta af þeim sem stunda vinnu
utan Akraness. Myndir: Björn S. Lárusson