Skessuhorn - 06.11.2002, Blaðsíða 13

..rwiihi..
MIÐVTKUDAGUR 6. NÓVEMBER 2002
13
Kaupfélag Borgfirðinga opnaði útibú á Bifröst í haust.
unni opnað þar útibú íirá Sparisjóði
Mýrasýslu. Allt er þetta staðsett við
nýtt aðaltorg staðarins, sem rammað
er snyrtilega inna af nýju aðalbygg-
ingunni, kaffihúsinu og gömlu
skólahúsunum.
Skilningsskortur
„Það sem við erum að horfa á hér
í dag er framsækið þekkingar og há-
skólaþorp þar sem var fyrir nokkrum
árum lítill heimavistarháskóli. Þetta
er módel sem er eftirsóknarvert og
það má nefna sem dæmi að sveitar-
félög á höfuðborgarsvæðinu, Kópa-
vogur og Garðabær, hafa mikið
skoðað hvemig þau geti byggt upp
þekldngarþorp á sínu svæði. Þetta
höfum við hinsvegar gert hér án þess
að opinberir aðilar hafi komið mjög
að því. Það er hinsvegar athyglisvert
og jákvætt að opinberir aðilar skuli
vera að opna augun íyrir þessum
möguleikum og þeirri viðskiptahug-
mynd sem felst í mennmn og rann-
sóknum." Með þessum orðum á
Runólfur ekki síst við viðhorf sveit-
arstjórnarmanna bæði í Borgar-
byggð og annars staðar á landinu.
„Mitt fyrsta verk eftir að ég var
kjörinn rektor fyrir tæpum fjómm
ámm var að bjóða þáverandi bæjar-
stjórn Borgarbyggðar hingað og
kynna mínar hugmyndir um fram-
tíðaruppbyggingu hér á Bifröst. Það
sem ég sýndi þeim var fimm ára plan
um stækkun skólans og uppbygg-
ingu aðstöðu sem við höfum unnið
eftir síðan. Þessir ágæm bæjarfull-
trúar tóku þessu ekki af mikilli al-
vöm, það verður að segjast eins og
er. Menn kímdu út í annað og héldu
greinilega að mig og okkur hér vant-
aði alla tengingu við raunvemleik-
ann. Fólk hafði enga trú á því að hér
„úti á landi“ væri hægt að halda úti
annarri starfsemi en framfram-
leiðslu. Það sem hefur háð okkur og
ýmsum fleiram er að sveitarstjómar-
menn og stjórnmálamenn almennt
hafa ekki litið á menntun sem at-
vinnurekstur sem skapað gæti arð
fyrir sveitarfélagið á nákvæmlega
hátt og slátrun svína. I því þekking-
arsamfélagi sem við búum við í dag
munu afdrif einstakra svæða ráðast
af menntunarstigi. Við eram heldur
ekki eingöngu að tala um þau störf
sem skapast beint vegna námsins,
það er að segja fyrir kennara og aðra
starfsemi. Staðreyndin er sú að
margfeldisáhrifin af háskólastarf-
semi er síst minni en af stóriðju.
Margir halda því fram að slík áhrif
séu ekki meiri af nokkurri annarri
starfsemi en menntun. Við eram að
tala um 500 manna samfélag hér á
Bifröst sem er hrein viðbót við það
sem fýrir var í sveitarfélaginu og
nýtir sér alla mögulega þjónustu hér
á svæðinu. Meirihluti fjöskyldufólks-
ins býr hér allt árið og meirihluti
starfsfólksins er með lögheimili hér.
Við eram að greiða hæstu meðal-
launin í sveitarfélaginu og þeir út-
reikningar sem gerðir hafa verið
sýna að bein áhrif á sveitarsjóð era
þannig að miðað við mesm svartsýni
kemur hann út á sléttu þegar bomar
era saman tekjur vegna þessarar
starfsemi og kostnaður sem sveitar-
félagið þarf að leggja úti varðandi
opinbera starfsemi hér. Beinar tekjur
sveitarfélagins umffam gjöld gætu
hins vegar orðið nokkrir tugir millj-
óna á ári ef rétt er á spilunum hald-
ið. Það hefur sem betur fer orðið
viðhorfsbreyting hjá sveitarstjómar-
mönnum ffá þessum fyrsta fundi
okkar og við eigum í dag mjög gott
samstarf enda er sú uppbygging sem
á sér stað hér einhver besta fjárfest-
ing sem sveitarfélagið getur lagt í.
Borgarbyggð hefur nú nýlega byggt
við leikskólann og einnig lögðu- þeir
nokkurt fé til veituframkvæmda.
Þetta metum við. Menn verða þó
að átta sig á því að í Borgarbyggð
era tveir þéttbýlisistaðir í dag, Borg-
ames og Bifföst, sem hafa báðir sína
styrkleika og veikleika, ógnanir og
tækifæri. Hlutverk sveitarstjómar-
innar er að styrkja báða staðina útffá
þeim tækifærum sem til staðar era.
Bifröst og Borgarbyggð þurfa að
ljúka samningum sín á milli á þá leið
að sveitarfélagið komi hér að þjón-
ustu með sambærilegum hætti og í
Borgamesi. Þessi samfélög era hins
vegar mismunandi og með mismun-
andi þarfir sem auðvitað þarf að taka
tillit til .“
Háskólasamfélagið
Mismunurinn sem Runólfur vísar
til felst ekki síst í því sem áður hefur
komið fram að daglegt líf allra þeirra
sem búa á Bifröst snýst í raun um
það sama og tilvera staðarins grand-
vallast á einu fyrirtæki á meðan sam-
félagið í Borgamesi er mun marg-
brotnara. „Það er þessi Kampushug-
mjmd sem er okkar helsta sérstaða
og er þrautreynd um hinn vestræna
heimi eins og ég nefhdi áðan dæmi
um. Fólk flytur í háskólann og býr
þar en það er hluti af hugmyndinni.“
Runólfur segir hinsvegar að þótt
samfélagið á Bifröst sé byggt að stór-
um hluta á erlendri fyrirmynd þá sé
ekki verið að tala um beina eftiröp-
un. „Við byggjum á sömu hugmynd
eins og ég sagði og fjöldi annarra há-
skóla en menn geta samt ekki horff á
bandaríska háskólakvikmynd og séð
þar allt það sama og menn sjá á Bif-
röst. Við höfum engar bræðra-
lagsklíkur eða róðrarlið, ekki ennþá
allavega,“ segir Runólfur og glottir.
„Við höfum hinsvegar okkar eigin
skylmingaklúbb og nýstofnað ung-
mennafélag sem er reyndar öragg-
lega ekki til í bandarískum háskól-
um. Félagslífið var aðall gamla Sam-
vinnuskólans og það eymir eftir af
því enn þótt það sé ekki hluti af
náminu eins og var áður. Við leggj-
um mikla vinnu á okkar nemendur
og það tekur sinn toll en háskóla-
nemendur hafa alltaf fundið leiðir til
að tvinna saman nám og skemmtun
og það á við um okkar nemendur
líka. Félagslíf og mannleg samskipti
era mikilvægur hluti af samfélaginu
hér og sem dæmi þá er að mínu mati
nauðsynlegt að hafa hér kaffihús og
háskólakrá þar sem menn geta rætt
heimsmálin og rifist um pólitík.“
Lítill skóli
Háskólinn á Bifröst hefur frá upp-
hafi verið markaðssettur á þeim for-
sendum að hann sé lítill og góður
skóli með persónulega þjónusm við
nemendur. Það liggur því beint við
með þá sérstöðu og eini skólinn sem
hefur hafnað hugmyndum um
massanám. Við erum í raun með
nánast einstaklingsbundna kennslu.
Þetta er vissulega dýrt form en að-
sóknin hér undirstrikar að það er
markaður fyrir nám í þessum gæða-
flokki.“
Lokað samfélag
Eins og fram hefur komið hefur
samfélagið á Bifröst ákveðna sér-
stöðu en það hefur einnig hafit það
orð á sér að vera lokað og jafnvel
einangrað frá sínu umhverfi. Run-
ólfur samþykkir það og segir mark-
miðið vera að breyta því. „Við telj-
um okkur hafa upp á margt að bjóða
sem aðrir íbúar svæðisins ædu að
geta nýtt sér. Við eram til dæmis
með vikulegar málstofur og fáum
þangað mjög hæfa og skemmtilega
fyrirlesara til að ræða um mál sem
era ofarlega á baugi. Við höfúm aug-
lýst þessar málstofur vel á svæðinu
með fjöldapósti en því miður þá
mætir utanaðkomandi fólk mjög lít-
ið. Það er ljóst að við þurfum að efla
samgang á milli Bifrastar og okkar
sveitunga enda eram við hluti af
Borgarfirðinum og þurfúm að taka
tillit til þess. Við höfúm líka ákveðn-
ar skyldur gagnvart okkar nærum-
hverfi og sú þekking sem hér er til
staðar á að geta nýst öllu kjördæm-
inu. Við ætlum okkur meðal annars
stórt hlutverk í byggðatengdum
rannsóknum og væntum þar góðs
samstarfs við ríkisvaldið og trúum að
sú starfssemi muni styrkja nýsköpun
og frumkvöðlastarf í kjördæminu
öllu. Við eram hér með hátt í tutt-
ugu háskólamenntaða kennara á
flestum sviðum rekstrar og viðskipta
og án efa mesta þekkingu á því sviði
á einum stað í Norðvesturkjör-
dæmi.“
Sameining
borgfirskra háskóla?
„Möguleikamir era jafnffamt gíf-
urlegir til ffekari uppbyggingar á
mennta- og þekkingarstarfsemi hér í
Borgarfirði. Borgfirðingar eiga sín
stóra ffamtíðartækifæri og mögu-
Hrifla, hinn nýi og gUsilegi kennslusalur Viðskiptaháskólans.
að spyrja rektorinn hvort ekki sé
verið að kasta þeirri sérstöðu á glæ
með þeirri miklu þenslu sem átt hef-
ur sér stað á Bifföst. „Nei, það er al-
veg ljóst. Við eigum eftir að stækka
enn ffekar en það breytir því ekki að
við verðum áffam einn minnsti há-
skóli í heimil. Við höfum tekið þá
stefnu að byggja upp litlar og fá-
mennar deildir og viðhalda þannig
þessum gamla Biffastaranda innan
deildanna. Eg viðurkenni það að
vísu að ég er enn að mæta fólki hér á
gangi sem ég hef ekki séð áður þótt
komið sé ffam í nóvember. Við eram
hinsvegar enn lítill og góður skóli og
ætlum ekki að breyta því. Við eram
með gæðastaðla sem takmarka fjölda
nemenda í fyrirlestrum og verkefna-
hópum og erum eini háskóli landsins
leika á sviði menntunar og hefðin er
líka sterk. Ef sagan er skoðuð þá
kemur í ljós að í gegnum dðina hef-
ur Borgarfjörðurinn verið miklu
ffekar mennta- og menningarsamfé-
lag en landbúnaðarhérað. Egill og
Snorri voru ekki ffægir fyrir kjöt-
ffamleiðslu eða hvað? Hér hafa vax-
ið upp skáld og rithöfundar og
Borgfirðingar hafa alltaf í eðli sínu
verið miklir menntamenn. Þetta er
grunnur sem hægt er að byggja á
enn ffekar og á því sviði era okkur
allir vegir færir.
Eg held að við ættum til dæmis að
skoða þann möguleika að stofna
stóran borgfirskan háskóla þar sem
tengjast saman Viðskiptaháskólinn á
Bifröst, Landbúnaðarháskólinn á
Hvanneyri og Snorrastofa í Reyk-
holti, þessar þrjár háskólastofnanir
okkar. Samvinna og jafnvel samein-
ing þessara sterku mennta- og
menningarfyrirtækja er mál sem þarf
að skoða í alvöra. Hér á Bifföst gæt-
um við þannig sérhæft okkur í við-
skiptum, lögum og félagsvísindum,
Hvanneyringar gætu séð um raun-
og náttúravísindi auk landbúnaðar-
kennslunnar og í Reykhotil yrði
kennsla á sviði sagnffæði, norrænu
og bókmennta. Sl£k öflug eining sem
legði áherslu á framúrskarandi gæði
í kennslu og rannsóknum gæti vald-
ið mestum straumhvörfum í at-
vinnulífi og búsetu hér í Borgarfirði
ffá því hann fyrst byggðist. Við eig-
um að hta á menntun sem stóriðju
okkar Borgfirðinga. Það er hún og
ekkert annað!
Ekld allt búið
Hvað Biff öst varðar sérstaklega þá
erum við um þessar mundir að setj-
ast niður og horfa ffam á veginn. Við
erum búin að ffamkvæma eftir fimm
ára áætlun sem var í gildi og það tók
okkur ekld nema rúm þrjú ár að
ljúka því. Framundan er þróun
meistaranáms í báðum háskóladeild-
trnurn og mikil efling rannsókna á
vegum skólans. Einnig er í bígerð
bygging 12 íbúða fyrir nemendur og
átta íbúða fyrir starfsmenn. Þær
ffamkvæmdir heijast væntanlega í
byrjun desember. Einnig er verið að
skoða möguleika á allt að áttatíu ein-
staklingsíbúða húsi fyrir nemendur
en þar kreppir skóinn hvað mest. Nú
þegar era hátt í 40 nemendur utan
garðs sem vilja búa hér. Þeir era í
leiguhúsnæði á Varmalandi og bú-
stöðum í Stóra skógum. Við þennan
hóp bætast aðrir 40 næsta haust á-
samt fyrirséðri fjölgun nema í meist-
aranámi. Þannig að það er allavega
ljóst að verkefnin á næstu árum era
næg. Við erum væntanlega að horfa
til ffamkvæmda fyrir um 700 millj-
ónir á næstu tveimur til þremur
áram og að þeim loknum munu
væntanlega búa hér um 750 manns.
Þá má ekki gleyma því að hingað til
höfum við eingöngu verið að horfa á
uppbyggingu vegna skólastarfsern-
innar sjálfrar. Síðan er það bara
tímaspursmál hvenær fer að hlaðast
utan á þetta. Við höfum fengið fyrir-
spumir um lóðir frá nemendum sem
vilja eignast hús hér og selja þá hugs-
anlega aftur að námi loknu og eins
ffá stafsmönnum og jafúvel fólki
sem er háskólanum óviðkomandi en
vill búa í sérstöku, litlu og hátækni-
væddu háskólaþorpi í magnaðri feg-
urð Norðurárdalsins, en í raun þó
aðeins steinsnar frá Reykjavík. Þess-
ari eftirspum höfum við ekki getað
annað. Það er einnig forgagnsatriði
að skapa skilyrði fyrir uppbyggingu
á vegum annarra aðila ekki síst þar
sem fyrirtæki í þekkingarsækinni
starfsemi gætu séð sér hag í að koma
hingað og eiga hér aðgang að þekk-
ingu og vinnuafli. Næsta hús sem
skólinn myndi byggja, annað en í-
búðarhúsnæði, gæti orðið þekking-
arhús til að taka við þeim vexti sem
við væntum að verði í rannsóknum
og þar gætu sprota- og þekkingar-
fyrirtæki einnig fengið aðstöðu. Við
sjáum það að allstaðar erlendis hafa
háskólaþorp sem þetta vaxið og
dafnað umffam það sem skólarinir
hafa stækkað og starfsemi sem þessi
hefur hlaðið utan á sig eins og snjó-
boltar sem velta ffam með vaxandi
hraða >-
Við erum að hefja vinnu við
deiliskipulag fyrir næstu 20 ár og við
gerum ráð fyrir að á þeim tíma verði
til á Bifföst um 1500 - 2000 manna
bær þannig að hér ætla menn ekki að
leggja ffá sér hamarinn í bráð. „ You
aint seen nothin’ yet!,“ segir Runólf-
ur að lokum.
Texti og myndir: GE