Skessuhorn - 19.06.2003, Blaðsíða 8

FIMMTUDAGUR 19. JUNI 2003

Bréftil Möggu
Kæra pennavinkona.
Smekkur hvers og eins er
hans einkamál og að mörgu
leyti gott að hann sé nokkuð
breytilegur, það væri til
dæmis óheppilegt ef allir
væru ástfangnir af sömu kon-
unni!
Eg get heldur ekki haft
nein áhrif á hvað þér finnst
ljótt eða þú á hvað mér finnst
fallegt. Mér virðist það
standa uppúr af skrifum þín-
| um að hvíti liturinn á
rúlluplastinu fari í taugarnar
I á þér. Sumum verður líka ó-
glatt af ákveðnum blæbrigð-
um af bleikum lit en ég hef
engan heyrt hafa það á orði
að það ætti að banna öðrum
að nota hann. Það er einfald-
lega þannig með þetta
rúlluplast að til landsins eru
I nánast eingöngu fluttir tveir
Iitir, hvítt og Ijósgrænt.
I Dökkgrænt mun eitthvað
hafa verið prófað, mér er
ekki kunnugt um reynslu af
því en svart var flutt inn fyr-
ir nokkrum árum og reyndist
ekki vel. Ég geri hér með að
tillögu minni að þú gangist
fyrir því við einhvern plast-
innflytjanda að hann flytji
inn aðra liti eða jafnvel að þú
stofnaðir sjálf innflutnings-
fyrirtæki. Eg efa ekki að
bændur myndu versla við þig
ef þú værir samkeppnishæf í
verði og gæðum. Satt að
segja hef ég aldrei heyrt get-
ið um glært rúlluplast,mér
sýnist það nokkuð athyglis-
vert ef það þolir hitasveiflur
svo viðunandi sé. En ég er nú
ekki sigldur maður og þar af
I leiðandi þér ófróðari um er-
lendan landbúnað nema ég
er ekki sannfærður um að
alla hluti megi færa gagnrýn-
islaust á milli og mér finnst
ótrúlegt að hvítt rúlluplast sé
sérframleitt fyrir Islendinga.
Þér finnst það frábært hjá
mér að vera að græða upp
melana. Veistu það, svo ein-
kennilega sem það kann að
I hljóma, að mér finnst það
alls ekkert frábært. Mér
finnst það bara eðlilegt og
sjálfsagt. Frábært er sam-
kvæmt mínum málskilningi
eitthvað sem víkur verulega
til bóta frá því eðlilega og
vanalega en þetta er einfald-
lega eðli landbúnaðar að
reyna að skila jörð og búfé
aðeins betri til næstu kyn-
slóðar. Það tel ég að allir
bændur séu í raun og veru að
gera þó þeir hafi innan þess
ramma mismunandi áherslur
og áhugasvið rétt eins og það
liggur betur fyrir sumum
kennurum að kenna eitt fag
en annað.
Það er þetta með stóru
sumarbústaðahverfin. Þar
sem þau eiga við eru þau af
hinu góða þó sjálfum finnist
mér æskilegra að slík hverfi
séu minni og dreifðari. Eg
var fyrst og fremst að tala um
þá staði þar sem mér finnst
birkiskógur skemmdur til að
koma fyrir sumarhúsabyggð
og þó hlýlegt geti verið að
dvelja í slíkum sumarhúsum
finnast mér slík hverfi sjald-
an falleg tilsýndar.
Eg fer heldur ekki ofan af
þeirri skoðun minni að
reglustikugróðursett barrtré
séu óæskileg á stöðum sem
telja má náttúruperlur. Eg er
ekki að tala um barrtrjáaakra
til viðarframleiðslu á því sem
mætti kalla „venjulegt land“
en ég er svo mikill villimaður
í mér að beinar línur fara í
taugarnar á mér í landslagi
þar sem þær eru ekki nauð-
synlegar. Til smá skýringar
læt ég þess getið að barrtrén
á Þingvöllum eru í mínum
huga ekkert annað en um-
hverfisslys hvað sem aðrir
kunna að segja um það mál.
Þú segir að beinu línurn-
ar hverfi með árunum (færast
trén þá til?) en síðastliðið vor
stóð ég og horfði á eina af
eldri gróðursetningum hér í
héraði, að vísu frá svolítið ó-
vanalegu sjónarhorni og lín-
urnar voru satt að segja alveg
óhugnanlega skýrar. Sömu-
leiðis sé ég ekki tilganginn
með því að eyðileggja falleg-
an birkiskóg til að koma þar
fyrir barrtrjám en það dæmi
sem ég hafði í huga var að
vísu ekki mjög stórt þó mér
finnist það of stórt og alls
ekki um heila jörð að ræða.
Það er umtalsmál hvort
jarðir eins og þær sem þú ert
að lýsa þar sem tún eru nytj-
uð og hús nýtt til sumarveru
og jafnvel helgarveru að
vetrinum eru í raun eyðijarð-
ir en það sem ég var að tala
urn eru jarðir þar sem nýt-
ingin er alls engin og saga
kynslóðanna, vonir, bjart-
sýni, barátta, sigrar, sorgir
og loks uppgjöf verður lesið
úr sinuflóka túnanna, hálf
eða alföllnum girðingum, ó-
nýtum búvélum, uppgrónum
skurðum og yfirgefnum hús-
um sem stara á vegfarendur
tómum gluggatóftum. Alla-
vega fyllist ég alltaf hálfgerð-
um óhug við þá sjón og ekki
síst þegar persónulegir vinir
mínir hafa búið á staðnum.
A tímabili voru á íslensk-
um landbúnaðarafurðum
töluverðar niðurgreiðslur
sem voru settar á að frum-
kvæði verkalýðsfélaganna.
Síðan hafa þessir peningar
alltaf verið einhversstaðar í
ferlinu frá framleiðanda til
neytanda, á mismunandi
stigum og heitið mismun-
andi nöfnum. Núna heita
þeir beingreiðslur og eru
greiddir beint til bænda en
það kjöt sem ekki selst á inn-
anlandsmarkaði er flutt út og
engar greiðslur á þann hluta
framleiðslunnar.
Mér heyrist þú vera mér
mun fróðari um styrkjakerfi
landbúnaðarins, allavega
nefnirðu til sögu styrki sem
ég hef aldrei heyrt nefnda,
en þó get ég frætt þig um
það að þó einhversstaðar sé í
lögum eða reglugerðum tal-
að um styrki er ekki þar með
sagt að veittir séu peningar
af fjárveitingarvaldinu til að
hægt sé að greiða þá, nenta
helst til skógræktar sem virð-
ist vera „in“ á þessum tím-
um.
Aldraður maður kom
einu sinni til læknis og er
hann spurði doktorinn um
sitt líkamlega ástand svaraði
læknirinn: „Ef þú steinhætt-
ir að reykja og drekka og lít-
ur ekki á kvenfólk hefurðu
alla möguleika á að verða
hundrað ára“. Sá gamli svar-
aði steinhissa: „Já en til
hvers á ég þá að verða hund-
rað ára“?
Þannig getur oft verið
hollt og gott að velta fyrir
sér tilgangi og afleiðingum
gerða sinna og gagnrýna
með sjálfum sér hinar al-
mennu og viðteknu skoðan-
ir. Til dæmis getur verið
gott fyrir skógræktarfólk að
velta fyrir sér hvað eiga að
vera mörg tré á hektara þeg-
ar bara er verið að gróður-
setja gróðursetningarinnar
vegna. Væri betra að hafa
lundina fleiri og smærri eða
stærra svæði með dreifðari
trjám?
Gróðursetningar má
flokka gróflega í fjóra flokka,
til skrauts, til skjóls, til land-
bóta og dl viðarframleiðslu.
Einhver styrkur er veittur út
á skjólbelti á lögbýlum en
væntanlega til þess að ein-
hver geti notið skjólsins.
Skjólbeltakerfi eins og í
Eyjafirði eru vafalaust mjög
æskileg en krefjast samstarfs
margra aðila svo vel fari og
Margrét Jónsdóttir
varla framkvæmanleg án
styrkja.
Eg sé í fljótu bragði ekki
annað en að þú ættir að geta
fengið framlag tíl nytjaskóg-
ræktar rétt eins og hver ann-
ar ef þú hefur aðgang að
landi sem uppfyllir öll skil-
yrði en það er ekki styrkur
heldur greiðist það til baka
þegar skógurinn fer að skila
arði. Garðar heima við hús
og litlir skógarlundir sem
margir hafa komið upp eru
ekki svo ég viti styrktir hver
sem í hlut á.
Það er þetta með land-
bæturnar, hvernig viljum við
að landið líti út? Persónu-
lega tel ég að land sem væri
vaxið 20 til 40% birkikjarri
væri æskilegt ef það væri
hæfilega beitt. Slíkt land gef-
ur gróðri, fólki og búfénaði
gott skjól og er greiðfært
umferðar auk þess sem það
einfaldlega er afkastameira
en einhæfara gróðurlendi.
Eg hef átt þess kost að
fylgjast með skóglendi sem
ég sé og fer um alltaf öðru
hvoru síðan 1956. Fyrst kom
ég þar í fjárleit og var þá
svæðið allt smalað ríðandi.
Síðar var fjárbúskapur lagður
af og eftir ca. 10 - 15 ár var
orðið gjörsamlega óreitt uin
skóginn og illgengt á köfl-
um. Fé undi hinsvegar vel
hag sínum ef það komst
þangað en þótti stundum ó-
dælt viðureignar og kostaði
marga svitadropa og mörg ó-
prenthæf orð að ná því það-
an. A síðustu árum veit ég
ekki til að hafi sést þar kind
þó þær eigi þangað frekar
greiða leið því skógurinn er
einfaldlega orðinn of þéttur
til að fé kunni við sig þar og
raunar of þéttur til að venju-
Iegt fólk hafi gaman af að
fara um hann. Eg veit ekki
hvort þetta eru landbætur,
það er allavega afstætt.
Þar sem þéttur barrskóg-
ur vex án grisjunar verður
skógarbotninn að gróður-
vana moldarflagi. Er það
gróðureyðing af völdum
skógræktar?
Sjálfum finnst mér fyrst og
frentst aðkallandi að loka
landinu, græða upp mela og
stöðva uppblástur. Sem sagt
að þétta, stækka og styrkja
gróðurþekjuna frekar en að
færa hluta hennar nær himn-
inum.
Mér heyrist þú ekki vera
mjög hrifin af byggðastyrkj-
um hverju nafni sem þeir
nefnast og vissulega eru þeir
vandmeðfarnir en það getur
líka verið gott að setja sig í
spor annara og reyna að
horfa á heiminn þaðan.
Hvort hefur til dæmis meiri
þýðingu á sínu svæði, 40
störf á Raufarhöfn eða sam
dráttur í herstöðinni á Kefla-
víkurflugvelli?
I hugum sumra er allt
„Uti á Iandi“ sem er fyrir
ofan Artúnsbrekkuna og
sunnan við Fossvogslæk og
allir peningar sem eytt er á
því svæði dreifbýlisstyrkir. I
augum sumra mið Evrópu
búa erum við Islendingar
vafalaust nokkuð utan við
hinn byggilega heim. Það er
hægt að reikna sig hvert sem
er ef menn gefa sér bara rétt
ar forsendur og enginn vandi
að reikna það út að það væri
hagkvæmara að flytja okkur
Islendinga til mið Evrópu í
svosem eitt sveitaþorp þar þó
ég ætli ekki að gera það að
tillögu minni. Heldurðu að
okkur liði ekki vel þar, sínu í
hvorri blokkaríbúðinni?
Svona er margt sem má
skoða frá ýmsum sjónar-
hornum en ég ætla samt að
kveðja þig að sinni.
Þú sérð ástæðu til að
þakka mér fyrir að tala við
þig eins og manneskju. Mér
hefur nú satt að segja aldrei
dottið í hug að það væri sér-
staklega þakkarvert en
kannske væri þó gott að fleiri
töluðu til fólks á þann veg.
Það er langt síðan ég gerði
mér grein fyrir þeim sann-
indum að réttur fólks til að
vera ósammála hlýtur alltaf
að vera gagnvirkur og þeir
sem haga sínum málflutningi
með það í huga eru bæði lík-
legri til að vinna sínum mál-
stað fylgi og eru síður ásak-
aðir um ,,árásir“ og ,,einelti“
en þó svo að smekkur okkar
og skoðanir fari ekki saman
vona ég að við getum að
minnsta kosti verið ósam-
mála á réttum forsendum.
Með góðri kveðju
Dagbjartur Dagbjartsson
Refsstöðum
dd@binet.is
ps. Refsstaðir eru í Hálsa-
sveit en ekki í Hvítársíðu. (Eg
sem hélt að kennarar v<eru svo
góðir í landafræði)