Morgunblaðið - 12.07.2019, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 2019
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Lélegur árgangur er grunnskýring
lítillar laxveiði á landinu, ekki síst á
Vestur- og Suðvesturlandi. Ofan á
það bætast óhagstæðar aðstæður í
umhverfinu. Kalt var á síðasta sumri
þegar seiðin gengu til sjávar og
þurrkarnir í sumar valda því að árn-
ar eru vatnslitlar og laxagöngur því
hægar. Við allt þetta bætist að sífellt
lægra hlutfall þeirra seiða sem
ganga til sjávar skila sér til baka.
Veiðitölur sem Landssamband
veiðifélaga birti í gær á vef sínum
angling.is sýna að veiðin er lítið farin
að taka við sér þótt undantekningar
séu á því. Í þeim 75 ám sem upplýs-
ingar eru um höfðu veiðst um 3.200
laxar 10. júlí. Eru það innan við 10%
af veiðinni í þessum ám allt árið í
fyrra og enn lægra hlutfall þegar lit-
ið er til þess að 45 þúsund laxar
veiddust á stöng á síðasta sumri.
Ekki er þó öll nótt úti enn enda lax-
veiðitímabilinu ekki nærri lokið.
Vonast er eftir smálaxagöngum á
næstu dögum.
Áberandi er hvað borgfirsku stór-
árnar eru lélegar, það sem af er. Til
dæmis höfðu aðeins veiðst 83 laxar í
Norðurá um miðja vikuna, 140 í
Þverá/Kjarará. Veitt er á 14-15
stangir í þessum ám og veiðin í fyrra
var um 1.700 laxar í Norðurá og
2.500 í Þverá/Kjarará. Aðeins lifnaði
yfir veiðinni í Rangánum.
„Það eru komnar ákveðnar vís-
bendingar um að ekki séu líkur á
stórveislu framundan. Það verða
engin veiðimet slegin í sumar. Menn
verða alltaf að gera sér grein fyrir
því að óvissa er í veiði. Þetta er
bjartsýnissport. Yfirleitt kaupa
menn og selja meðalveiðina, stund-
um gengur vel og stundum ekki eins
vel,“ segir Guðni Guðbergsson,
sviðsstjóri ferskvatnslífríkis á Haf-
rannsóknastofnun. Hann segir að
málið skýrist mikið fram til 20. júlí,
smálaxagöngur gætu komið næstu
daga.
Seiðaárgangurinn lítill
Guðni bendir á að hrygningar-
árgangur 2014 sem gaf klakið 2015
hafi verið mjög lítill og seiðaárgang-
urinn alltaf mælst lítill. Þessi lax á
að ganga sem smálax í sumar. Meg-
inhluti þess lax sem veiðist á Vest-
urlandi er smálax þótt stórlaxi hafi
verið að fjölga. Fiskifræðingar eru
með þá tilgátu að stórlaxi fjölgi
vegna þess lax sem veiðimenn
sleppa.
Vatnið í ánum var kalt í fyrra þeg-
ar seiðin gengu til sjávar. Við þetta
bætist, að sögn Guðna, að lítið vatn
er í ánum. Laxinn gangi því hægt í
árnar og bíði við ósana.
Hann segir að mælingar á stofn-
inum sem nú á að bera uppi veiðina á
Vesturlandi hafi aldrei gefið tilefni
til bjartsýni með veiðina í ár. Veiðin
á Vestur- og Suðurlandi sé svo stór
hluti laxveiðinnar að það bitni á út-
komu landsins í heild.
Lélegur árgang-
ur skilar sér illa
 Veiðimet verða ekki slegin í sumar
Morgunblaðið/Einar Falur
Stangveiði Lítið hefur veiðst í Norðurá, eins og mörgum helstu veiðiám.
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Óvissa er um áhrif nýs lagaákvæðis
á samkeppni í póstþjónustu. Túlkun
þess gæti haft mikil áhrif á sam-
keppnisumhverfi póstþjónustu til
framtíðar.
Ísland verð-
ur um næstu ára-
mót meðal síð-
ustu Evrópuríkja
til að afnema
einkarétt á bréfa-
pósti undir 50
grömmum. Ís-
landspóstur fer
nú með einkarétt-
inn. Málið varðar
aðra málsgrein 17. greinar nýrra
póstlaga. Segir þar að gjaldskrá
fyrir alþjónustu skuli vera sú sama
um allt land. Í nýju lögunum er al-
þjónusta skilgreind sem sú lág-
marksþjónusta sem notendum póst-
þjónustu skal standa til boða á
jafnræðisgrundvelli. Stjórnvöld feli
alþjónustuveitanda að sinna henni.
Samkvæmt 9. grein nýju lag-
anna skal alþjónusta meðal annars
ná „til bæði póstsendinga innan
lands og milli landa, þar á meðal
ábyrgðarsendinga og tryggðra
sendinga. Í henni felst póstþjónusta
vegna bréfa allt að 2 kg, pakka allt
að 10 kg innan lands en 20 kg milli
landa og sendinga fyrir blinda og
sjónskerta allt að 2 kg“. Ákvæðið
um sama verð mun því ná til stórs
hluta póstsendinga. Krafan gæti því
haft áhrif á svigrúm póst- og vöru-
flutningafyrirtækja til að eiga í sam-
keppni við Íslandspóst.
Óljós áhrif á samkeppnina
Spurningin sem viðmælendur
blaðsins spyrja sig er hvað það þýði
að eitt verð skuli vera fyrir
alþjónustu.
„Hvað þýðir sama verð um allt
land? Það er ekki einu sinni ljóst.
Þýðir það að reiknað verði út vegið
meðaltal miðað við póstmagn og
þannig fengið út meðalverð fyrir allt
landið? Þetta er hrein pólitísk
ákvörðun. Þarna hefur gríðarleg
breyting farið í gegnum þingið án
samtals við markaðsaðila,“ sagði
einn viðmælandinn.
Birgir Jónsson, forstjóri Ís-
landspósts, segir þessa breytingu á
lögunum hafa verið gerða á síðustu
metrunum í þinginu.
„Hana var ekki að finna í drög-
unum sem voru til meðferðar hjá
nefndunum. Þetta er ákvörðun lög-
gjafans. Þetta kom öllum sem hafa
komið að þessum lögum á óvart. Það
er óljóst hvaða áhrif þetta hefur,“
sagði Birgir.
Íslandspóstur (ÍSP) er í eigu
ríkisins. Hann dreifir pósti innan
einkaréttar og í alþjónustu, innan og
utan samkeppni. Einkaréttur Ís-
landspósts á dreifingu bréfa undir
50 grömmum verður sem áður segir
afnuminn um næstu áramót. Við það
öðlast nýr þjónustusamningur rík-
isins við fyrirtækið gildi. Starfs-
hópur á vegum ÍSP, Póst- og fjar-
skiptastofnunar og ráðuneyta hóf í
síðustu viku vinnu við gerð hans. Á
hann að skýra útfærslu lögbund-
innar póstþjónustu um land allt.
Tap getur myndast
Birgir segir aðspurður að með
því að hafa eitt verð fyrir alþjón-
ustuna geti myndast tap á vissum
svæðum sem þurfi að bæta Íslands-
pósti upp. Kostnaður við póstdreif-
ingu sé meiri í dreifbýli og óvíst
hvernig og hvort einkaaðilar munu
sinna þeim markaði.
„Ef Íslandspóstur á að vera á
samkeppnismarkaði í þéttbýli og
gera þjónustusamning vegna ann-
arra svæða sem bera sig ekki sam-
keppnislega eru tveir möguleikar í
stöðunni. Annaðhvort að hækka
verðið á samkeppnismarkaðnum, og
verðleggja félagið þar með af mark-
aðnum, eða lækka verðið á mark-
aðnum sem ber sig ekki, svo hægt
sé að vera með eitt verð. Með því
verður til tap. Annaðhvort verð-
leggjum við okkur út af samkeppn-
ismarkaði eða það myndast tap.
Þetta þarf að skýra betur en von-
andi mun þetta skýrast í meðförum
starfshópsins.“
Spurður hvort krafan um sama
verð muni leiða til þess að enginn
breytileiki verði í verðskrá sam-
keppnisaðila vegna alþjónustu, hvar
á landi sem er, segir Birgir menn
einmitt brjóta heilann um þetta at-
riði. „Sú hugmyndafræði er góð að
allir eigi að borga sama verð fyrir
grunnþjónustu en útfærslan á eftir
að koma í ljós. Það er ekki vitað
hvernig þjónustusamningurinn
kemur til með að líta út.“
Óvissa uppi um áhrif nýrra póstlaga
 Nýtt ákvæði um að gjaldskrá fyrir alþjónustu skuli vera sú sama um land allt  Bætt við í lokin
 Einkaréttur ÍSP afnuminn um áramótin  Forstjóri Íslandspósts segir margt í lögunum óskýrt
Morgunblaðið/Rósa Braga
Breytingar Einkaréttur ÍSP verður afnuminn um áramótin.
Birgir Jónsson
Jóreykur stóð til himins þegar Jóhannes Ólafsson,
bóndi í Álftagerði í Skagafirði, og hans menn ráku
hrossin fram Tungusveitina á dögunum. Í stóðinu voru
um fjörutíu hross sem sprettu vel úr spori, þar sem á
eftir þeim fóru hóandi knapar á gæðingum góðum.
„Hrossunum þarf að halda í góðri þjálfun. Við fórum
því góðan sprett hér um sveitina og liðkuðum klárana
svolítið til,“ segir Jóhannes sem á allmörg hross – en
hestamenningin á þessu svæði er afar sterk.
Í Skagafirði búnast fólki vel um þessar mundir. Hey-
skapur er kominn nokkuð á veg. Því er þó ekki að leyna
að þurrkar og kuldi setja strik í reikninginn hjá sumum
bændum á svæðinu sem kalla eftir rigningu, hlýindum
og sólskini svo heyja megi. sbs@mbl.is
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Í jóreyknum norður í Skagafirði
Hrossastóðið tók á rás undan hóandi knöpum í Tungusveitinni
Ármann Kr. Ólafsson, bæjarstjóri
Kópavogsbæjar, ítrekar í samtali
við Morgunblaðið vilja bæjaryfir-
valda til að fjarlægja sumarhús í
niðurníðslu í námunda við Elliða-
vatn, steinsnar frá Vatnsendahverfi
í Kópavogi. Um er að ræða sum-
arhús í eigu dánarbús Þorsteins
Hjaltested landeiganda en í
Morgunblaðinu í gær var fjallað um
húsin í máli og myndum.
Spurður um sína skoðun segir
Ármann: „Mín skoðun er sú að þetta sé algjörlega
óviðunandi. Ég hef sagt það að Kópavogsbær sé tilbú-
inn að fjarlægja þessi hús eigendum að kostnaðar-
lausu. Við erum tilbúin til að fara í það á morgun ef
því er að skipta.“
Þá bætir hann við að það sem flókið sé í málinu sé
að hér sé einfaldlega um að ræða hús inni á jörð í
landi Kópavogs. „Bara rétt eins og aðrar jarðir í landi
annarra sveitarfélaga. Og það eru svona deildar mein-
ingar um hversu langt sveitarfélög geta gengið. Við
höfum lýst þessu yfir og við höfum verið í miklum
samskiptum við Heilbrigðiseftirlit [Hafnarfjarðar- og
Kópavogssvæðis]. Ég myndi vilja sjá þessi hús
hverfa, bara sem allra fyrst.“
Gætu fjarlægt húsin strax á morgun
Ármann Kr.
Ólafsson