Morgunblaðið - 30.07.2019, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚLÍ 2019
Smiðjuvegi 76 • Kópavogi • Sími 414 1000 • tengi@tengi.is
Baldursnesi 6 • Akureyri • Sími 414 1050 • www.tengi.is
Opið virka daga frá kl. 8-18 og laugardaga kl. 10-15
Gæði, þjónusta, ábyrgð - það er Tengi
SÍGILD HÖNNUN Í 50 ÁR
Fyrir 50 árum hannaði danski hönnuðurinn Arne Jacobsen fyrsta kranann fyrir Vola.
Æ síðan hefur hönnun og framleiðsla Vola verið í fremstu röð.
Í ár fagnar Fríkirkj-
an í Reykjavík 120 ára
afmæli sínu.
Svonefndar fríkirkj-
ur komu fyrst fram á
sjónarsviðið fljótlega
eftir siðaskiptin. Um
var að ræða kirkju-
deildir sem stóðu utan
ríkiskirkjunnar. Hér
voru á ferðinni frjáls
trúfélög og félagsmenn
ákváðu sjálfir að vera
meðlimir. Þessar kirkju-
deildir og trúarhópar
urðu til bæði í Bandaríkj-
unum og Evrópu en áttu
hins vegar lítið sameig-
inlegt með þeirri frí-
kirkju sem var stofnuð á
Íslandi um aldamótin
1900. Hjá henni var eng-
inn ágreiningur við þjóð-
kirkjuna um kirkjusiði,
túlkanir á sakramentum
eða Bíblíunni en sá
ágreiningur var til staðar
í evrópskum og banda-
rískum fríkirkjudeildum.
Erlend áhrif komu hreyfingu á
myndun frjálsra söfnuða. Fyrst við
komu mormóna til Íslands 1851 og síð-
an með stofnun kaþólsks safnaðar
1857 myndaðist rof í þjóðkirkjunni.
Trúfrelsi sem var ítrekað í stjórn-
arskrá Íslands frá 1874 og áherslan á
mannréttindi juku síðan kröfuna um
sérstök lög sem viðurkenndu trúfrelsi
og þar með stofnun kirkjudeilda og
trúfélaga utan þjóðkirkjunnar.
Ágreiningur um val presta varð svo
það mál sem olli straumhvörfum í
stofnun sjálfstæðra frjálsra söfnuða.
Krafan um aðskilnað ríkis og kirkju
var einnig liður í auknu sjálfstæði frá
Dönum en kirkjan yrði þá fyrst sönn
þjóðkirkja. Við þetta bættust svo
frjálslynd sjónarmið um að ríkisvaldið
væri veraldlegt vald og að trú manna
væri þeirra einkamál. Stofnun frí-
kirkjusafnaða bar því að skoða í ljósi
þessa tíðaranda en stofnun þeirra var
hluti af sjálfstæðisbaráttunni. Frí-
kirkjur voru stofnaðar sem eigin
kirkja alþýðunnar gegn yfirstéttinni
sem drottnaði yfir þjóðkirkjunni en
hér var Dómkirkjan eina kirkjan í
Reykjavík fram til aldamóta 1900.
Um aldamótin 1900 hafði fjórð-
ungur bæjarbúa skráð sig í Fríkirkju-
söfnuðinn i Reykjavík sem stofnaður
var 1899 og 1903 var Fríkirkjan við
tjörnina vígð og stendur hún enn
glæsileg og hefur henni verið haldið
vel við. Er talið að upphaf Fríkirkju-
safnaðarins í Reykjavík sé einn merki-
legasti atburður í kirkjusögu Íslands á
20. öldinni.
Hugsjónir um lýðræði, jafnræði og
frelsi í samfélagslegu ljósi og víðsýni,
umburðarlyndi og frjálslyndi í trúar-
legu ljósi voru gildi stofnenda Frí-
kirkjunnar. Þessi gildi eru leiðarljós
safnaðarins enn í dag. Markmið Frí-
kirkjunnar er ekki það að hún vaxi
sem mest og verði sjálfri sér til dýrðar
heldur að stuðla að lýðræðislegu
jafnræðisfyrirkomulagi lífsskoðana og
trúmála á Íslandi.
Áhersla safnaðarins í upphafi á að-
skilnað ríkis og kirkju dofnaði þegar
Ísland varð sjálfstætt ríki og þjóð-
kirkjuskipulagið festist í sessi. Á síðari
árum hefur þetta baráttumál aftur
komið upp og þá með vísan í þá ósann-
girni sem ríkir gagnvart frjálsum trú-
félögum þegar kemur að fjárveit-
ingum til safnaða og launagreiðslum til
presta.
Bent er á að í stjórnarskrá lýðveld-
isins segir m.a. „Hin evangelíska lút-
erska kirkja skal vera þjóðkirkja á Ís-
landi, og skal ríkisvaldið að því leyti
styðja hana og vernda.“ Fríkirkjan í
Reykjavík skilgreinir sig sem evang-
elíska lúterska kirkju og á því heima í
sama hópi og þjóðkirkjan hvað ábyrgð
ríkisvaldsins áhrærir. Söfnuðurinn ber
hins vegar einn ábyrgð á rekstr-
arkostnaði eins og launagreiðslum,
viðhaldi og öðrum kostnaði við rekstur
safnaðarins.
Ör vöxtur safnaðarins hin síðari ár
hefur vakið athygli, en fjöldi safn-
aðarmeðlima árið 1998 var 4.850
manns en sá fjöldi er 10.874 í árs-
byrjun 2019 að meðtöldum þeim sem
búa erlendis. Þessi vöxtur á sér stað á
sama tíma og kristni og kirkja eiga
erfitt uppdráttar í Evrópu.
Kristni og kristin trú á undir högg
að sækja í nútímanum. Því er það
skylda allra kristinna söfnuða að taka
höndum saman til varnar kristinni trú.
Bæta þarf samskipti þeirra á milli í
samkirkjulegum anda.
Fríkirkjan í Reykjavík hefur aðlag-
ast vel nútímasamfélagi með því að
vera trú sínum gildum um víðsýni,
frjálslyndi og umburðarlyndi. Mann-
réttindi eru æðri öllum trúarkreddum
og hefur þessi afstaða skapað söfn-
uðinum ákveðna sérstöðu. Tónlistarlíf
hefur blómstrað í Fríkirkjunni frá
upphafi þar sem ungir og ómótaðir
tónlistarmenn jafnt sem færustu snill-
ingar hafa flutt þar tónlist sína.
Stefna Fríkirkjunnar í Reykjavík
markast af víðsýni í málefnum ólíkra
hópa en Fríkirkjan var fyrst til að
bjóða samkynhneigða velkomna og
Félagi múslima hefur verið boðið að
nota safnaðarheimili kirkjunnar.
Helstu baráttumál framtíðar eru
umhverfismál og náttúruvernd. Kirkj-
an á að tala gegn rányrkju auðlinda og
beita sköpunarguðfræðinni í röksemd-
um sínum. Hlýnun loftslags, mengun
sjávar og hækkandi sjávarborð ógnar
tilveru milljóna manna. Við fáum jörð-
ina lánaða frá börnunum okkar sem
erfa hana og við þurfum því að skila
henni af okkur með sóma. Kirkjan á
þannig að skipta sér af pólitískum
átakamálum samtímans á sinn hátt
með því að benda á sköpun Guðs sem
við höfum að láni.
Fríkirkjusöfnuðurinn í Reykjavík á
sér bjarta framtíð og fagnar öllum sem
óska að ganga í hans raðir og taka þar
með undir þau gildi sem söfnuðurinn
stendur fyrir.
Sérstök hátíðardagskrá er fyrir-
huguð með haustinu í tilefni af afmæl-
inu.
Fríkirkja í 120 ár
Eftir Árna
Gunnarsson
Árni
Gunnarsson
»Fríkirkjusöfnuðurinn
í Reykjavík var
stofnaður 1899 og fagnar
því 120 ára afmæli í ár.
Verður þeirra tímamóta
minnst á árinu með
margvíslegum hætti.
Höfundur á sæti í safnaðarstjórn
Fríkirkjunnar í Reykjavík.
Morgunblaðið/Sverrir
Reykjavík
Fríkirkjan.
Á hverjum einasta degi er sagt frá ým-
iskonar harmleikjum í fjölmiðlum.
Grunntónninn í þeim frásögnum er að
það vantar mannlega handleiðslu, fé-
lagsskap og vernd. Fólk er einmana og
dapurt. Margir missa fótanna í þeim
darraðardansi sem hér er í gangi
kringum gullkálfinn. Síðasti söludagur
og best fyrir er einn af grunntónum
samfélagsins. Henda svo.
Og við þurfum að byggja, byggja og
byggja þótt við eigum nóg af húsum
um allt land. Feikinóg. Því meira af
tölvum og símum, þess fleiri hús. Það
þarf að bæta við Stjórnarráðshúsið.
Vitanlega. Nokkrir milljarðar þar.
Forgangsröðun hjá ráðamönnum er
sífellt sú sama: Það sem mölur og ryð
fá grandað. En alltaf þarf að berjast af
hörku fyrir sjálfsögðum hlutum sem
snúa að hinu mannlega: Að hjálpa fólki
til sjálfshjálpar. Byggingar, drasl,
bílar, utanlandsferðir og snobb ganga
fyrir. Einhvern tíma var sagt: Skóli er
ekki bara hús. En er stjórnsýslan bara
hús? Viðbót við Stjórnarráðshúsið: Til
hvers eiginlega?
Auðun vestfirski.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Er stjórnsýslan bara hús?
Stjórnarráðshúsið Þarf nauðsyn-
lega að byggja við það?