Morgunblaðið - 31.08.2019, Side 27

UMRÆÐAN 27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. ÁGÚST 2019
Kringlan 4-12 | s. 577-7040 | www.loccitane.is
VELKOMIN Á NÝJU VEFSÍÐUNA OKKAR
Uppgötvaðu vörurnar okkar og kosti þess að versla á netinuað númer fjögur og fimm séu upp-
færsla á OP3.
Ögmundur Jónasson og Arnar
Þór Jónsson hafa sett sig vel inn í
málin eins og kemur fram í greina-
skrifum þeirra. Í nýlegum greinum
kemur Arnar Þór beint að kjarna
málsins og útskýrir á auðskiljan-
legan hátt hverju við megum eiga
von á verði OP3 samþykktur.
Greinar Arnars eru svo rökfastar
og skýrar að þeir sem vilja sam-
þykkja OP3 eiga ekkert svar ann-
að en reyna að þagga niður í hon-
um. Arnar megi ekki tjá sig sig
um málið stöðu sinnar vegna.
Væri ekki nær að kanna og birta
hverjir hafi hagsmuni af samþykki
OP3?
Verði OP3 samþykktur þá mun-
um við í framtíðinni sjá einkaaðila
braska með orkuauðlindina líkt og
með fiskiauðlindina og kvótann.
Þeir munu selja hver öðrum hluta-
bréf og greiða sér háar arð-
greiðslur, eins og fiskvinnslu- og
útgerðarfyrirtæki hafa gert.
Með því að gefa ESB yfirráð yf-
ir orkuauðlind þjóðarinnar afsölum
við okkur að ráða hverjum við selj-
um okkar orku, sem þá væri græn
og ekki eins og nú stendur á
greiðsluseðlunum, og ekki þörf á
aflátsbréfum. Við gætum valið um-
hverfisvæn fyrirtæki sem geta og
vilja kaupa græna orku á hærra
verði.
Að afsala sér þessu og taka í
staðinn áhættuna á afleiðingum
þess að samþykkja pakkann. Við
höfum reynsluna af fyrirvörunum
sem áttu að tryggja að innflutt
kjöt væri frosið. Ljóst er að engin
miskunn er hjá EES og ESB, sem
nú hefur kært Belgíu. Sektirnar
fyrir að hindra innflutning á
ófrosnu kjöti eru smáaurar miðað
við sektirnar sem við gætum feng-
ið fyrir t.d. að skipta Landsvirkjun
ekki upp.
Lesi þingmenn greinar Arnars
Þórs og láti samviskuna ráða
hljóta þeir að hafna OP3 strax.
Það er óþarfi að eyða tíma og pen-
ingum í þjóðaratkvæðagreiðslu.
Höfundur er verkfræðingur og eldri
borgari.
náð árangri og staðið uppi góðir í
langhlaupum og lestri, jafnvel sem
sigurvegarar!
Aðallestrarþjálfari barns er oft-
ast foreldri, eða sá sem aðstoðar
barnið flesta daga og getur veitt því
óskipta athygli. Kennari barns er
yfirþjálfari, sá sem er ábyrgur fyrir
æfingaáætluninni, smíðar hana og
breytir eftir þörfum til að viðhalda
áhuga og búa til nýjar áskoranir.
Yfirþjálfarinn getur hins vegar
aldrei verið aðal-þjálfari allra, því
hann hefur einfaldlega ekki tíma til
að sinna þjálfun allra einstaklinga
alla daga. Sjálf æfingaáætlunin er
ekki sú sama fyrir alla: Hlauparar
hafa hlaupið mislengi, eru í misgóðu
formi og aðstæður þeirra eru ólík-
ar. Þess vegna þarf að laga æfinga-
áætlunina að hverjum og einum.
Þar er mikilvægast af öllu að við-
halda áhuga á verkefninu og skapa
réttu stemninguna. Að kveikja
neista í brjósti og fylla fólk eldmóði.
Sumir þeirra sem hlupu í Reykja-
víkurmaraþoni á dögunum byrjuðu
að æfa sig með hálfum hug, en fyllt-
ust eldmóði á leiðinni samhliða því
að formið varð betra og árangurinn
meiri. Það sama á við um lestur,
þar sem lesari velur sér lesefni sem
höfðar til hans; ævintýri, spennu-
sögur, myndasögur, dagblöð eða
annað. Áhugavert lesefni kveikir
meiri áhuga, skapar ánægju, eykur
þroska og ýtir undir frekari lestur.
Hvatningin frá klappliðinu á hlið-
arlínunni skiptir sköpum, hvort sem
þú arkar í gegnum maraþonbraut
eða ert að þjálfa lestrarfærni og
skilning sem skapa þér tækifæri í
lífinu. Við erum öll í klappliði ungra
lesara og það þarf ekki mikið til að
kveikja neistann. Sameinumst á
hliðarlínunni og hvetjum börn til
lestrar.
Höfundar eru sérfræðingar hjá
Menntamálastofnun.
heidrun.scheving.ingvars-
dottir@mms.is,
katrin.osk.thrainsdottir@mms.is
Nú um nokkra hríð
hefur staðið almenn
umræða um innleiðingu
orkupakka 3 í íslenska
löggjöf og sitt sýnist
hverjum. Af um-
ræðunni má ætla að
ríkisstjórninni sé um-
hugað um að pakkinn
verði samþykktur og
verði hann ekki sam-
þykktur mundum við
hafa af illt verra og yrði okkur spark-
að út úr Evrópska efnahagssvæðinu.
Undirrituðum finnst að á ríkisstjórn-
inni hvíli sú skylda að útskýra annars
vegar með skýrum hætti að höfnun
leiði til brottvikningar úr sambandinu
og hins vegar að ábatagreining á inn-
leiðingunni sýni það svart á hvítu að
skynsamlegt sé vegna þjóðarhags-
muna að samþykkja orkupakkann.
Ábatagreiningin innihéldi að sjálf-
sögðu áhrif sagðra áhrifa útskúfunar
úr sambandinu kæmi til höfnunar á
pakka 3. Nú kunna talsmenn samn-
ingsins og einkum og sér í lagi ríkis-
stjórnin að halda því fram að bæði
ofangreindra atriði hafi þegar verið
kynnt alþjóð, ef svo er þá verður að
viðurkennast að kynningin hefur farið
fram hjá neðangreindum og mögu-
lega öðrum. Það ætti því að vera ríkis-
stjórninni hægt um vik að opinbera
rökin og sýna fram á að afstaða þeirra
byggist á einhverju haldbæru en ekki
af því bara.
Nú er viðbúið að flestir séu þeirrar
skoðunar að helsta skylda og réttur
ríkisins sé að gæta hags-
muna þegnanna, um-
hverfisins og hagkerf-
isins. Á þeim grunni er
það skylda ríkisvaldsins
að taka sjálfstæða af-
stöðu til hvernig af-
greiða eigi orkupakk-
ann, samþykkja eða
hafna en ekki vera tagl-
hnýtingar erlendrar for-
skriftar.
Því er fleygt að þau
lög og reglugerðir sem
ná til framleiðslu og sölu
raforku á Íslandi verði að eiga rætur
sínar utan lands, þar eð það sé okkur
ofviða að ráða þessum málum sjálf.
Slík afstaða er alveg út í hött, það er
ekkert sjálfsagðara en að við mótum
umhverfi raforkumála sjálf og eftir at-
vikum breytum því, auðviðað að bestu
manna yfirsýn sem kunna skil á stað-
háttum og leggja á ráðin með þá meg-
inforsendu að leiðarljósi að hagur Ís-
lendinga sé hafður í fyrirrúmi og alla
tíð sem mestur.
Það er okkar gæfa að verðlagning á
raforku og heitu vatni til húshitunar
er í ráðandi höndum hins opinbera
(ríkis og sveitarfélaga) sem hafa það
að leiðarljósi að hvort tveggja sé
landsmönnum til nota á því sem næst
kostnaðarverði, þ.e. hagnaðarsjónar-
mið eru ekki ráðandi. Slíkt sjónarmið
leiðir til lægra verðs að því gefnu að
ýtrustu hagkvæmni sé gætt og
minnkar líkur á að almenningur verði
leiksoppur afla sem hugsa um eigin
hagi fremur en þjóðarhag. Núverandi
rekstrar- og eignarhaldskerfi á raf-
orkumarkaðinum skilar auðlinda-
rentunni til almennings í meira mæli
en fyrirhuguð tenging við Evrópu í
gegnum þriðja orkupakkann.
Átök um lagatæknileg flækjustig
eiga ekki að ráða hvort við sam-
þykkjum þriðja orkupakkann heldur
á samþykki eða synjun hans að
byggjast á eins vel unnu hag-
kvæmnismati og kostur er þar sem
fyrst og fremst er horft til þjóðhags-
legrar niðurstöðu. Það getur aldrei
verið að samþykkið hangi á því frem-
ur öllu öðru að í orkupökkunum, sem
samþykktir hafa verið af Íslendingum
og nú í framhaldinu þriðji pakkinn,
tryggi einvörðungu erlend forskrift
að skilið sé á milli framleiðslu og
dreifingar. Þar sem framleiðslan sé á
svokölluðum samkeppnismarkaði og
samkeppnisaðilar hafi allir jafnan að-
gang að dreifikerfinu sem af hag-
kvæmisástæðum sé að einokunar-
fyrirkomulagi. Þetta fyrirkomulag er
talið tryggja neytendum afurðina
(rafmagnið) á sem hagkvæmastan
hátt og hagkvæmustu verði. (Svo-
kölluð neytendavernd).
Okkur er í lófa lagið að skipa mál-
um með ofangreindum hætti hvort
sem við fylgjum fyrirskipunum frá
meginlandinu eða finnum upp á því
sjálfir og því ekki nauðsyn á er-
lendum fyrirskipunum til að koma á
æskilegu framleiðslu- og dreifingar-
kerfi.
Hvort og hvenær sæstrengur verð-
ur lagður milli meginlandsins og Ís-
lands ræðst annars vegar af því að
verð á kílóvattstund í Evrópu mínus
rekstrarkostnaður sæstrengsins, þar
með talið orkutap við flutning mínus
arðsemiskrafa fjárfestingarinnar,
hvort tveggja umreiknað á kílóvatt-
stund, skili ásættanlegu verði til
framleiðenda raforkunnar á Íslandi
og því hins vegar hvort tilskilin leyfi
frá hinu opinbera fáist. Hvort tveggja
tengist ekki samþykki eða höfnun
þriðja orkupakkans. Það er jafn aug-
ljóst að sæstrengur verður ekki lagð-
ur nema þeir sem standa að þeirri
framkvæmd nái að dekka allan
rekstrarkostnað og ásættanlegan af-
rakstur (hagnað) af fjárfestingunni
miðað við líklegt framboð af raforku
um strenginn.
Samþykkið virðist þá grundvallast
á þeirri forsendu einni að við verðum
að fylgja erlendum fyrirmælum hvort
sem okkur geðjast þau eða ekki, þ.e.
án tillits til hagsmuna þjóðarinnar.
Nefndur réttur og skylda ríkisins eru
látin fyrir róða vegna einhverrar er-
lendrar lagalegrar garnaflækju.
Svona í lokin má láta það koma
fram að verð á rafmagni til almenn-
ings á Íslandi á öðrum ársfjórðungi
2018 var 0,1457 evrur/kwst, meðaltal
ESB (28 þjóðir) 0,213, Danmörk
0,3123, Þýskaland 0,31, Svíþjóð 0,199,
Noregur 0,197 og Finnland 0,1698
(heimild Eurostat Electricity Price
Statistics). Sem sagt meðalverð til al-
mennings 46% hærra í Evrópusam-
bandinu en á Íslandi.
Eftir Þorbjörn
Guðjónsson » Það er óskiljanlegt
að nauðsyn sé að
samþykkja orkupakka 3
sé það rétt að samþykki
hans breyti engu á
Íslandi.
Þorbjörn Guðjónsson
Höfundur er cand oecon.
maggysvavars@gmail.com
Enn um orkupakka 3