Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.12.1993, Blaðsíða 28

26
Sveitarsjóðareikningar 1990
beita sértækri reikningsskilaaðferð sbr. a. lið 9. gr. reglugerðar
nr. 280/189. Þar skipta eftirfarandi atriði mestu máli:
a. Skatttekjur, ráðstöfun þeirra og fjármagnshreyfingar
með samanburði við fjárhagsáætlun.
b. Peningaleg staða í upphafi og við lok tímabils.
c. Lykiltölur.
d. Skýringar.
Eftirfarandi yfirlit sýnir helstu frávik í reikningsyfirlitum
sem byggist á almennum reikningsskilum annars vegar og
þar sem beitt er sértækri reikningsskilaaðferð hins vegar.
Sveitarfélögin hafa smám saman verið að þróa uppgjörs-
aðferðir sínar í átt til sértækra reikningsskila og kemur hér
einnig fram hvenær helstu breytingar áttu sér stað.
Almennaðferð
Rekstrarreikningur
„Sjóðstreymi" (hét einnig fjár-
magnsyfirlit en var sjóðstreymi)
Efnahagsreikn. (eiginfjárstaða)
Sértœkaðferð
Rekstrar- og framkvæmdayfirlit
Fjármagnsyfirlit
Efnahagsreikn.(peningaleg staða)
Raunbreyting peningalegrar stöðu
Lykiltölur
Hvenœr breytt
Breyttistmeðársreikningi 1979
Breyttist með ársreikningi 1990
(nýtt fjármagnsyfirlit)
Breyttist með ársreikningi 1990
Yfirlittekiðuppíársreikn. 1990
Y firlit tekið upp í ársreikn. 1990
Framsetning rekstrar- og framkvæmdayfirlits var svipuð
bæði árin 1989 og 1990. Tvær breytingar er þó rétt að nefna.
Arið 1990 voru skatttekjur allar færðar undir liðinn
Sameiginlegar tekjur, en ýmsar tekjur sem voru áður færðar
á þennan lið bókfærast nú á viðkomandi málaflokka. Fram til
1989 var meðferð vaxta í reikningsskilum sveitarfélaga
mismunandi og hefur það gert samanburð milli þeirra erfiðari.
Frá 1990 er sveitarfélögum gert að færa allar vaxtatekjur,
vaxtagjöld og verðbætur á málaflokk 28 og þar er einnig gert
ráð fyrir möguleika á færslum reiknaðra fjármagnsliða.
Meginmarkmið efnahagsreiknings sveitarsjóðs og þeirra
fyrirtækja og stofnana sveitarfélaga, sem beita sértækum
reikningsskilaaðferðum, er að draga fram peningalega stöðu
í árslok. Því næst eru færðar langtímakröfur og
langtímaskuldir og kemur þá fram peningaleg staða.
Peningaleg staða er í raun sú fjárhæð í efnahagsreikningi
sveitarsjóðs sem mestu máli skiptir. Fastafjármunir, sem
færðir eru í efnahagsreikningi, eru sýndir í einni fjárhæð í
hinni nýju uppsetningu. Sundurliðun þeirra kemur fram í
sérstöku yfirliti sem Hagstofan óskar eftir frá
sveitarfélögunum. Gert er ráð fyrir að fjárfesting sveitarfélaga
verði í auknum mæli gjaldfærð á komandi árum. Hér kemur
einkum til að með nákvæmri skilgreiningu á peningalegri
stöðu skiptir færsla annarra eigna í efnahagsreikningi
sveitarsjóðs minna máli en áður. Einnig er mikilvægt skýrt
ákvæði í reglugerðinni nr. 20/1989 þess efnis að sveitarfélögin
eigi að halda nákvæma eignaskrá. Gert er ráð fyrir að í
efnahagsreikningi komi fram tilvísun í skýringar vegna
upplýsinga um eignir og skuldbindingar utan efnahags-
reiknings. Fram til 1989 miðaði úrvinnsla Hagstofu við að
„Hrein eign eigin fyritækja með sjálfstæðan fjárhag“ færðist
sem sjálfstæður liður undir eignum á efnahagsreikningi
sveitarsjóðs. Frá og með 1990 fellur þessi liður út af
efnahagsreikningi og er sú leiðrétting gerð með færslunni
„breyting á eigin fé í árbyrjun" á sundurliðun eiginfjár-
reikninga.
Frá árinu 1990 er reiknuð út raunbreyting á peningalegri
stöðu frá upphafi reikningsárs til ársloka miðað við byggingar-
vísitölu á sérstöku yfirliti í reikningum sveitarsjóða. Breyting
á peningalegri stöðu er afstemmanleg við heildarniðurstöður
af rekstrar- og framkvæmdayfirliti, þegar sú fjárhæð hefur
verið færð til árslokaverðlags.
Hinu nýja fj ármagnsy firliti er fyrst og fremst ætlað að sýna
ráðstöfun á skatttekjum sveitarfélagsins og aðrarpeningalegar
hreyfingar á því tímabili sem það tekur til.
Urvinnsla ársreikninga 1990. Bókhaldslykill sveitar-
félaga gerir meðal annars ráð fyrir að útgjöld tíl málaflokka
séu brúttófærð. Við það er einnig miðað á reikningseyðu-
blöðum Hagstofu. Fyrstu árin eftir að bókhaldslykillinn var
tekinn í notkun var þó algengt að sveitarfélög sendu inn
reikninga sem sýndu aðeins nettóútgjöld til rekstrar á
málaflokka. Þetta átti einkum við lítil og meðalstór sveitar-
félög. Ennfremur gætti nokkurrar ónákvæmni í gjaldfærslu
og eignfærslu fjárfestinga, þ.e. einhver tilhneiging var til að
eignfæra frekar en gjaldfæra fjárfestingu eða til að færa á
rekstur það sem réttara hefði verið að færa á gjaldfærða
fj árfestingu. Við úrvinnslu Hagstofunnar hefur verið reynt að
leiðrétta slíkt og samræma eins og kostur var. En eins og fyrr
segir, þá hafa upplýsingar sveitarfélaga farið batnandi ár frá
ári.
I þessari skýrslu eru sýndar þrjár megintöflur fyrir
sveitarfélögin og ein tafla fyrir fyrirtæki sveitarfélaga á árinu
1990. T afla I sýnir úrvinnslu á reikningum sveitarfélaga eftir
kjördæmum, kaupstöðum, sýslum og hreppum með yfir 400
íbúa. Tafla I hefst á að sýnd er heildarfj árhæð sameiginlegra
tekna og sundurliðun þeirra. Til sameiginlegra tekna
sveitarfélaga eru taldar almennar skatttekjur, þ.e. skattar sem
ekki eru markaðir til ákveðinna verkefna. Þá sýnir taflan
heildarfjárhæðir rekstrargjalda og rekstrartekna og
sundurliðun þeirra á 19 málaflokka með nokkurri greiningu
á deildir og starfsemisþætti innan málaflokka. í þriðja hluta
töflunnar kemur fram heildarskipting gjaldfœrðrar og
eignfœrðrar fjárfestingar ásamt framlögum þar á móti. Þá
fylgir sundurliðun fjárfestingar og framlaga þar á móti á
málaflokka og nokkur sundurliðun á deildir og starfsemisþætti
innan málaflokka. Fjórði hluti töflunnar sýnir raunbreytingu
peningalegrar stöðu milli ára. Fimmti hluti töflunnar sýnir
efnahagsreikning en framsetning hans undirstrikar
peningalega stöðu. Loks sýnir taflan fjármagnsyfirlit, þar
sem fram kemur ráðstöfun skatttekna sveitarfélaganna og
aðrar peningalegar hreyfingar á árinu. Tafla II sýnir fjár-
hæðir meginstærða í töflu I í krónum á hvern íbúa sveitar-
félaga eftir sömu skiptingu á kjördæmi, kaupstaði, sýslur og
hreppa og í töflu I. Þessi tafla einfaldar mjög innbyrðis