Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.11.1995, Blaðsíða 40

38
Sveitarsjóðareikningar 1994
almennar reikningsskilaaðferðir atvinnufyrirtækja. Sveitar-
sjóðum ber því að beita sértækri reikningsskilaaðferð sbr. a.
lið 9. gr. reglugerðar nr. 280/1989. Þar skipta eftirfarandi
atriði mestu máli:
a. Skatttekjur, ráðstöfun þeirra og fjármagnshreyfingar með
samanburði við fjárhagsáætlun.
b. Peningaleg staða í upphafi og við lok tímabils.
c. Lykiltölur.
d. Skýringar.
Eftirfarandi yfirlit sýnir helstu frávik í reikningsyfirlitum
sem byggjast á almennum reikningsskilum annars vegar og
þar sem beitt er sértækri reikningsskilaaðferð hins vegar.
Sveitarfélögin hafa smám saman verið að þróa uppgjörsað-
ferðir sínar í átt til sértækra reikningsskila og kemur hér
einnig fram hvenær helstu breytingar áttu sér stað.
Almenn aðferð
Rekstrarreikningur
„Sjóðstreymi“ (hét einnig
fjármagnsyfirlit en var í raun
sjóðstreymi)
Efnahagsreikningur (eiginfjárstaða)
Sértæk aðferð
Rekstrar- og framkvæmdayfirlit
Fjármagnsyfirlit
Hvenær breytt
Með ársreikningi 1979
Með ársreikningi 1990
(nýtt fjármagnsyfrrlit)
Efnahagsreikningur (peningaleg staða)
Raunbreyting peningalegrar stöðu
Lykiltölur
Með ársreikningi 1990
Með ársreikningi 1990
Með ársreikningi 1990
Uppsetning rekstrar- og framkvæmdayfirlits var svipuð
bæði árin 1989 og 1990. Þó er rétt að nefna tvær breytingar.
Arið 1990 voru allar skatttekjur færðar undir liðinn sam-
eiginlegar tekjur en ýmsar tekjur, sem voru áður færðar á
þennan lið, bókfærast nú í viðkomandi málaflokka. Fram til
ársins 1989 voru færslur vaxta í reikningsskilum sveitarfél-
aga mismunandi og hefur það gert samanburð á reikningum
þeirra erfiðari. Frá 1990 er sveitarfélögum gert að færa allar
vaxtatekjur, vaxtagj öld og verðbætur í málaflokk 28 og þar er
einnig gert ráð fyrir möguleika á færslum reiknaðra fjár-
magnsliða.
Meginmarkmið efnahagsreiknings sveitarsjóðs og þeirra
fyrirtækja og stofnana sveitarfélaga sem beita sértækum
reikningsskilaaðferðum er að draga fram peningalega stöðu
þeirra í árslok. Peningaleg staða er í raun sú fjárhæð í
efnahagsreikningi sveitarsjóðs sem mestu máli skiptir. Fasta-
fjármunir eru sýndir ósundurliðaðir í hinni nýju uppsetningu
efnahagsreikningsins. Sundurliðun þeirra kemur fram í sér-
stöku yfirliti sem Hagstofan óskar eftir frá sveitarfélögunum.
Gert er ráð fyrir að fjárfesting sveitarfélaga verði í auknum
mæli gjaldfærð á komandi árum. Astæðan er sú að með
nákvæmri skilgreiningu á peningalegri stöðu skiptir færsla
annarra eigna í efnahagsreikningi sveitarsjóðs minna máli en
áður. Einnig er mikilvægt ákvæði í reglugerð nr. 280/1989
þess efnis að sveitarfélög eigi að halda nákvæma eignaskrá.
Gert er ráð fyrir að í efnahagsreikningi komi fram tilvísun í
skýringar á eignum og skuldbindingum utan efnahags-
reiknings. Fram til ársins 1989 miðaði úrvinnsla Hagstofu
við að „hrein eign eigin fyrirtækja með sjálfstæðan fjárhag“
færðist sem sjálfstæður liður í eignahlið efnahagsreiknings
sveitarsjóðs. Frá ársbyrjun 1990 var þessi liður felldur úr
efnahagsreikningnum.
Frá árinu 1990 er raunbreyting á peningalegri stöðu frá
upphafi reikningsárs til ársloka miðuð við vísitölu byggingar-
kostnaðar reiknuð út á sérstöku yfirliti í reikningum sveitar-
sjóða. Breytingu á peningalegri stöðu má stemma af við
heildarniðurstöður á rekstrar- og framkvæmdayfirliti þegar
sú fjárhæð hefur verið færð til verðlags í árslok.
Hinu nýja fjármagnsyfirliti er fyrst og fremst ætlað að sýna
ráðstöfun á skatttekjum sveitarfélagsins og aðrar peninga-
legar hreyfingar á því tímabili sem það tekur til.
Urvinnsla ársreikninga 1994
Bókhaldslykill sveitarfélaga gerir meðal annars ráð fyrir að
útgjöld til málaflokka séu brúttófærð. Við það er einnig
miðað á eyðublöðum Hagstofu. I þessari skýrslu eru sýndar
þrjár megintöflur fyrir fjármál sveitarfélaga á árinu 1994, ein
tafla fyrir fjármál fyrirtækja sveitarfélaga, tvær töflur um
fjármál þeirra eftir kjördæmum og loks eru níu töflur um
félagsþjónustu sveitarfélaga.
Tafla I sýnir úrvinnslú á reikningum sveitarfélaga eftir
kjördæmum, kaupstöðum, sýslum og hreppum með fleiri en
400 íbúa. Tafla I hefst á því að sýnd er heildarfjárhæð
sameiginlegra tekna og sundurliðun þeirra. Til sameigin-
legra tekna sveitarfélaga eru taldar almennar skatttekjur, þ.e.
skattar sem ekki eru markaðir til ákveðinna verkefna. Þá
sýnir taflan heildarfjárhæðir rekstrargjalda og rekstrar-
tekna og sundurliðun þeirra á 21 málaflokk með nokkurri
greiningu á deildir og starfsemisþætti innan málaflokka. I
þriðja hluta töflunnar kemur fram svipuð skipting gjald-
fœrðrar og eignfœrðrar fjárfestingar á málaflokka. Fjórði
hluti töflunnar sýnir raunbreytingu peningalegrar stöðu
milli ára. Fimmti hluti töflunnar sýnir efnahagsreikning en
framsetning hans dregur fram peningalega stöðu. Loks sýnir
taflan fjármagnsyfirlit þar sem fram kemur ráðstöfun skatt-
tekna sveitarfélaganna og aðrar peningalegar hreyfingar á
árinu.
Tafla II sýnir fjárhæðir meginstærða í töflu I í krónum á
hvern íbúa sveitarfélaga eftir sömu skiptingu á kjördæmi,
kaupstaði, sýslur og hreppa og í töflu I. Þessi tafla einfaldar
mjög innbyrðis samanburð milli sveitarfélaga.
Tafla III sýnir sundurliðun á gjöldum, tekjum, eignum og
skuldum sveitarfélaga með færri en 400 íbúa, þ.e. þeirra
sveitarfélaga sem ekki eru sýnd sérstaklega í töflum I og II
heldur koma þar aðeins fram í samtölum.
Tafla IV sýnir sundurliðun á rekstrargjöldum, rekstrar-