Gistiskýrslur - 01.08.1995, Blaðsíða 9

Inngangur
Introduction
1. Gistináttatalning Hagstofu íslands
1. Statistics on overnight stays
Gistiskýrslur eru nú gefnar út í annað sinn. Gistiskýrslur
1984-1993 komu út árið 1994. í því riti eru birtar gistitölur
frá árinu 1984, en þá hófst gistináttatalning Hagstofunnar. I
inngangi þessa rits eru yfirlitstöflur fyrir árin 1984-1994 en
í töfluhlutanum eru dýpri sundurliðanir áranna 1992-1994.
Upplýsingaöflun Hagstofunnar fer þannig fram að gisti-
stöðum og öllum þeim er selja gistiþjónustu eru send
skýrslueyðublöð til útfyllingar en á þau skal færa fjölda
gistinátta skipt eftir ríkisfangi gesta. Auk ákvæða í lögum
um Hagstofu íslands nr. 24/1913 er réttur Hagstofu til að
krefja seljendur gistiþjónustu upplýsinga byggður á 10 gr.
laga um veitinga- og gististaði, nr. 67/1985. Þar segir:
“Rekstraraðilar, er undir þessi lög falla, skulu veita stjóm-
völdum upplýsingar skv. nánari fyrirmælum Hagstofu
fslands. Slíkar upplýsingar skulu einungis notaðar til
könnunar og skipulagningar á ferðaþjónustunni almennt og/
eða rekstri veitinga- og gistihúsa sérstaklega sem atvinnu-
greinar.” I samræmi við þessa lagagrein og venjur skuld-
bindur Hagstofan sig til að fara með allar upplýsingar um
starfsemi einstakra gististaða sem trúnaðarmál og lætur að-
eins í té upplýsingar í töflum eins og fram kemur í þessu
riti.
Skýrslueyðublöðin, sem Hagstofan sendir seljendum
gistiþjónustu til útfyllingar, eru tvenns konar, eyðublað sem
ætlað er öllum gististöðum öðrum en farfuglaheimilum í
Bandalagi íslenskra farfugla, BÍF, og sérstakt eyðublað fyrir
farfuglaheimili. Astæðan fyrir tveim tegundum eyðublaða
er sú að BÍF er hluti af alþjóðlegum samtökum sem gera
kröfu um ítarlegri upplýsingar um ríkisfang gesta en Hag-
stofan fer fram á. A eyðublöðin skal skráfjölda gistinátta
í hverjum mánuði eftir ríkisfangi næturgesta. A fyrrtalda
eyðublaðinu eru fyrst, ásamt Islandi, talin þau 10 lönd í
Evrópu sem flestir ferðamenn koma frá, síðan önnur Evrópu-
lönd, þá Bandaríkin og loks öll önnur lönd. Gistinætur skal
færa inn samkvæmt þessari sundurliðun. Þá er einnig beðið
um upplýsingar um fjölda útleigðra herbergja í mánuðinum
og gistirými.
2. Flokkun gististaða
2. Classification of tourist accommodation
Gistiþjónusta í landinu er fjölbreytt. I úrvinnslu Hagstof-
unnar er henni skipt í sjö meginflokka.
Fyrsti flokkur er hótel og gistiheimili. Hann telur hótel,
hótelíbúðir og gistiheimili starfandi allt árið, Edduhótel,
önnur sumarhótel og sumargistiheimili. I þessum flokki
eru öll hótel og gististaðir (lítil hótel eru oft kölluð gisti-
heimili) án tillits til stærðar en að því tilskildu að á staðnum
sé sérstök gestamóttaka. Þessi flokkur tekur til stærsta hluta
allrar gistiþjónustu í landinu. Tveir þriðju hlutar þeirra
gistinátta sem Hagstofan hefur upplýsingar um eru á
gististöðum í þessum flokki.
Annar flokkur gististaða eru bœndagististaðir. Flestir
þeirra eru innan Ferðaþjónustu bænda. Þar er oftast um að
ræða sveitaheimili sem selja gistingu heima á bæjum
(almenn gisting) eða í sumarhúsum. Sú þjónusta er flokkuð
sem starfsemi bændagististaða en önnur gistiþjónusta, sem
auglýst er á vegum ferðaþjónustunnar, er flokkuð eftir því
hvernig gistingu er um að ræða. Þannig eru tjaldstæði á
vegum bænda talin með öðrum tjaldstæðum í þessari
skýrslu. Sama gildir um farfuglaheimili og stærri gististaði
sem auglýst hafa í bæklingum Ferðaþjónustunnar, þeir eru
flokkaðir með gistiheimilum eða stöðum með svefnpoka-
gistingu eftir því sem við á.
Þriðji flokkur gististaða eru farfuglaheimili. Farfugla-
heimili bjóða upp á gistingu í rúmum með sæng og kodda en
gestir þurfa að hafa með sér sængurföt eða leigja þau á
staðnum. Gestir geta einnig notað eigin svefnpoka. Öll
farfuglaheimili eru í Bandalagi íslenskra farfugla sem er aðili
að alþjóðasamtökum farfugla (IYHF).
Fjórði flokkur gististaða eru svefiipokagististaðir. Hér
er um að ræða sumarhótel, félagsheimili og skóla sem selja
gistingu í svefnpokum á gólfdýnum í stærri vistarverum.
Ymsir gististaðir hjóða upp á svefnpokagistingu í rúmum
en sú gisting telst með gistingu í uppbúnum rúmum.
Fimmti flokkur gististaða eru tjaldsvœði og skálar. Til
þessa flokks teljast þau tjaldsvæði og gistiskálar á hálendi
þar sem er gjaldtaka. Þeim er skipt í tjaldsvæði í þéttbýli,
í dreifbýli og á hálendi og skála á hálendi.
Sjötti flokkur gististaða er heimagisting. Þar er um að
ræða misstórt gistirými á einkaheimilum í þéttbýli, mest á
höfuðborgarsvæðinu og á Akureyri. Þessi rekstur er oft í
tengslum við hótel sem vísa gestum í slíka gistingu um
háannatímann.
Upplýsingar um fjölda heimagististaða í Reykjavík eru
frá Lögreglustjóraembættinu en leyfi lögreglustjóra þarf til
reksturs gistiþjónustu. Gistiskýrslur hafa skilað sér illa frá
þessum gististöðum og er því einungis birtur áætlaður
heildarfjöldi gistinátta í heimagistingu í 13. yfirliti en engin
nánari sundurliðun.
Loks má nefna sjöundu tegund gistingar, leigu orlofs-
húsa. Sárafáar skýrslur hafa borist frá eigendum orlofshúsa
annarra en innan bændagistingarinnar. Ekki hefur enn verið
reynt að afla upplýsinga frá sumarbústaðasvæðum stéttar-
og starfsmannafélaga. Hér verður því hvorki gerð grein
fyrir gistirými né gistinóttum í orlofshúsum.
3. Helstu niðurstöður
3. Main results
Hér á eftir eru helstu niðurstöður gistináttatalningar Hag-
stofunnar settar fram í yfirlitstöflum fyrir hvern flokk gisti-
staða. Upplýsingar um fjölda gististaða og gistirými eru
birtar eftir árum. Gistinóttum og nýtingartölum er skipt eftir
mánuðum þar sem því verður við komið. Þá er landinu skipt
í níu hluta sem fylgja kjördæmum að öðru leyti en því að
Reykjavík og Reykjaneskjördæmi er skipt í Suðurnes og
höfuðborgarsvæði. Níundi landshlutinn er hálendið.