Faxi - 15.12.2016, Side 20

Aldarminning
Hermann Jóhannes Eiríksson -11. ágúst 1916 - 6. maí 1974
Markaði djúp spor í sögu samfélagsins
Hermann Eiríksson fæddist að Hrauni
í Reyðarfirði og voru foreldrar hans
Eiríkur Jóhannesson og Þorbjörg Albína
Jónsdóttir en faðir hennar var bóndi að
Hrauni. Foreldrar hans bjuggu lengst af
á Esldfirði og þar ólst Hermann upp. Á
Eskifirði starfaði Eiríkur við almenna
verkamannavinnu en stundaði einnig sjó-
sjókn m.a. sem formaður. Árið 1908 gekk
Þorbjörg, ungum frænda sínum Gunnlaugi
Markússyni, í móðurstað. Hann var þá
tveggja ára og var yngstur níu systkina. Þor-
björg giftist síðar Eiríki og eignuðust þau
fimm börn. Hermann var elstur, síðan komu
systurnar fjórar: Dagbjört (1918-1989),
Jónína Sigurbjörg (1921-2016), Gunnhildur
(1922-2005) og Ólöf Ingibjörg (1926-2006).
Gunnlaugur leit ávallt á þau sem systkini sín
og voru sterk tengsl á milli þeirra. Þorbjörg
lést 1941 en Eiríkur fluttist skömmu síðar til
Keflavíkur og bjó á heimili Hermanns sonar
síns síðustu æviárin en hann lést árið 1960.
Eftir að Hermann lauk sínu námi í Barna-
skóla Eskifjarðar stundaði hann ýmis störf,
var m.a. á síld nokkrar vertíðir og lagði
hann þá áherslu á að safna fyrir komandi
framhaldsnámi því hann var ákveðinn í að
afla sér menntunar. Einnig starfaði hann við
múrverk og lengi vel greip hann til múr-
verksins meðfram öðrum störfum sínum.
Það er áhugavert að skyggnast um í sögu
byggðarinnar á Eskifirði á þeim tíma sem
Hermann var að alast þar upp. Staðurinn
á í raun merkilega sögu en hann er einn af
þremur elstu verslunarstöðum á Austur-
landi sem enn gegna því hlutverki. Mikill
uppgangur var í bænum á þeim tíma er
Hermann var að slíta barnsskónum sem
sést best á því að íbúafjöldinn fór úr 228
manns árið 1902 í 759 árið 1930. Þennan
uppgang má fyrst og fremst rekja til þess
að vélbátaútgerð hófst á Eskifirði árið 1905
og á næstu áratugum fylgdu stærri bátar og
togarar í kjölfarið.
Heimskreppan lét á sér kræla
Eins og svo víða um landið tók að halla
undan fæti þegar leið undir lok þriðja
áratugarins og heimskreppan lét á sér kræla.
Það dró úr afla og verðfall varð á mörk-
uðum erlendis. Útgerðamenn voru alls ekki
undir þetta búnir og skuldir jukust. Einnig
áttu kaupmenn erfitt um vik vegna mikilla
lánaviðskipta. Lánastofnanir tóku að ganga
að skuldunautum sínum sem urðu að sjá
að baki eigum sínum fyrir brot af fyrra
virði þeirra. Eðlilega fylgdi atvinnuleysi í
kjölfarið með sínum fylgifiskum - fátækt
og húsnæðisvandræðum. Á heimili for-
eldra Hermanns bættust síðan við veikindi
þannig að ástandið var langt frá því að vera
gott. Þau hjónin nutu þess þó að eiga góða
að og tvær systur hans voru teknar í fóstur
hjá frændfólki þeirra.
Hleypir heimdraganum
Hermann var tvítugur þegar hann hleypir
heimdraganum og flyst til Reykjavíkur.
Fyrsta heimili hans í höfuðstaðnum var
að Egilsgötu 10 þar sem hann leigði með
Friðriki Jónssyni frænda sínum og jafn-
aldra. Árið eftir leigði hann risherbergi að
Óðinsgötu 4 og þá með félaga sínum og vini
Einari Þórðarsyni frá Bolungarvík og eru
þeir þá báðir skráðir í manntal Reykjavíkur
sem sjómenn. Einar, sem var fimm árum
eldri, var starfandi háseti en Hermann vann
við ýmis störf auk sjómennskunnar, s.s.
múrverk og hreingerningar svo eitthvað sé
nefnt. Fyrstu tvö árin í Reykjavík snérust þó
fyrst og fremst um að undirbúa fyrirhugaða
Ingigerður Þorsteina Sigmundsdóttir og Hermann Jóhannes Eiríksson.
20 FAXI