Fréttablaðið - 15.10.2019, Side 1

— M E S T L E S N A DAG B L A Ð Á Í S L A N D I * —2 4 0 . T Ö L U B L A Ð 1 9 . Á R G A N G U R Þ R I Ð J U D A G U R 1 5 . O K T Ó B E R 2 0 1 9
+PLÚS
Faxafeni 11 • Sími 534 0534
Finndu okkur á
FERSKUR FISKUR
í verslunum Nettó
FISKELDI Sleppifiskur úr laxeldi,
laxalús og sýkingar sem tengjast
laxeldi eru stærstu ógnir af manna-
völdum við norskan villtan lax.
Núverandi mótvægisaðgerðir í
Noregi eru ekki nægjanlegar til að
draga úr þessum ógnum. Þetta er
mat þrettán vísindamanna við sjö
vísindastofnanir í Noregi.
Fjöldi villtra laxa sem skilar sér
úr hafi í norskar ár á hverju ári er
nú innan við helmingur þess sem
var á níunda áratug síðustu aldar.
Ástæður fækkunar eru að mati vís-
indamanna af mannavöldum ásamt
minni lífmassa í sjó.
Minnkandi stofnstærð vegna
laxa lúsar mun gera það erfitt að við-
halda sjálfbærum veiðum, sér í lagi í
Vestur-Noregi frá Rogalandi í suðri
til Mæris og Raumsdals í norðri.
Vísindaráð þessara þrettán vís-
indamanna er stofnað af umhverf-
isstofnun Norðmanna. Í því sitja
aðeins óháðir vísindamenn. Það
metur stöðu villta laxastofnsins og
mögulegar ógnir og veitir stjórn-
völdum ráðgjöf varðandi laxeldi.
Einar K. Guðfinnsson, formaður
stjórnar Landssambands fiskeldis-
stöðva, hafði ekki lesið skýrsluna er
Fréttablaðið ræddi við hann. Hins
vegar sagði hann ekki ástæðu til að
óttast að það sama gerist á Íslandi.
„Tölur um sleppifisk á Íslandi eru
lágar og sama má segja um lús og
sýkingar,“ sagði Einar. „Aðstæður
í Noregi og á Íslandi eru að mörgu
leyti ólíkar. Búið er að búa svo um
hnútana með reglugerð að fisk-
eldi fer fram fjarri okkar helstu ám
þannig að aðstæðurnar eru í saman-
burði mjög ólíkar.“
Jón Helgi Björnsson, formaður
Landssambands veiðifélaga, segir
sömu hættur vera hér og í Noregi.
„Hér er talsvert um nýrnaveiki og
laxalús þar sem menn eru að baða
fyrir lúsinni. Einnig sést það á sjó-
birtingi og silungi í kringum eldið
að miklu meiri sýkingar er að finna
í þeim fiski en annars staðar,“ segir
Björn.
„Þá eru litlu stofnarnir á suður-
fjörðum Vestfjarða farnir að sýna
merki erfðamengunar. Búið er svo
að tilkynna um tvö sleppislys af
fiski í sumar sem mun sjást líkast
til á næsta ári í ám hér við land.“ – sa
Laxeldi í sjó helsta ógn við villtan lax
Óháðir vísindamenn á vegum norskra yfirvalda segja laxeldi við strendur Noregs stærstu manngerðu ógnina við villtan lax. For-
maður Landssambands veiðifélaga segir sama gilda hér. Forsvarsmaður laxeldis hér segir norskt og íslenskt laxeldi ósambærilegt.
EFNAHAGSMÁL „Þetta ætti að örva
hagkerfið og fjármálakerfið,“ segir
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri
um breytingu sem kynnt var í gær og
felur í sér fækkun aðila sem geta átt
viðskiptareikninga í bankanum.
Ásgeir segir í fyrsta lagi um
samkeppnismál að ræða. „Það
er óeðlilegt að Seðlabankinn
sé í samkeppni við viðskipta-
bankana. Erlendis tíðkast
yfirleitt ekki að aðrir en við-
skiptabankar séu með innláns-
reikninga hjá seðlabanka,“
segir hann.
Þá segir Ásgeir breyt-
inguna leið til þess
að vaxtabreytingar
Seðlabankans skili
sér hraðar út í
kerfið.
„Þeir peningar
sem eru lagðir
inn í Seðlabankann fara úr umferð.
Þannig að ef við fækkum þeim sem
geta verið með innlán í Seðlabank-
anum þá erum við að auka lausafé í
umferð. Við höfum verið að lækka
vexti og við viljum að því sé
miðlað út í efnahagslífið með
lánum á lægri vöxtum,“ segir
Ásgeir.
Þannig segir seðlabanka-
stjóri að þótt megintil-
gangurinn sé að færa pen-
ingastefnuna í nútímahorf
séu áhrifin þau núna
að auka lausafé í
umferð. „Það er
mjög kærkomið
eins og efnahags-
aðstæður eru hjá
okkur í dag.“
Breytingin tekur
gildi 1. apríl á næsta
ári. – gar
Lausafé í umferð aukið
Ásgeir Jónsson,
seðlabankastjóri
Núverandi mótvægisað-
gerðir duga ekki til að draga
úr ógnum við villta laxinn.
Þótt íslenska karlalandsliðið næði að sigra Andorra í Laugardal í gærkvöldi með tveimur mörkum gegn engu veiktist vonin um þátttöku í úrslitakeppni EM því Tyrkir náðu
jafntef li gegn Frökkum. Möguleikar Íslands á að komast beint í lokakeppnina velta nú á því á að Tyrkir nái ekki að sigra Andorra á útivelli. sjá síðu 10 FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
1
5
-1
0
-2
0
1
9
0
5
:3
6
F
B
0
3
2
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
4
0
4
-1
0
1
4
2
4
0
4
-0
E
D
8
2
4
0
4
-0
D
9
C
2
4
0
4
-0
C
6
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
0
3
2
s
_
1
4
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K