Hlynur - 15.06.1995, Qupperneq 6

yfr allan þann tíma sem þið unnuð að
því erfiða verkefni?
„Það hvarflaði stundum að mér að
einhver af litlu þúfunum myndu
verða til þess að veita hinu þunga
hlassi Sambandsins, en til þess kom
þó ekki. Á fimm ára tímabilinu frá
1989 og fram á árið 1994 borgaði
Sambandið niður skuldir að fjárhæð
13,5 til 14 milljarðar króna. Þetta
reyndist mögulegt með meiri eigna-
sölu en áður eru dæmi til í íslenskri
verslunarsögu. Þegar óskað var
heimildar til nauðasamnings við
lánardrottna á miðju ári 1994, voru
skuldir um 360 milljónir króna eða
2,6% af því sem þær höfðu verið
fimm árum fyrr. Af þessum 360
milljónum greiddi Sambandið 90 en
270 voru felldar niður. Með réttu
geta menn bent á að ekki megi
gleyma gjaldþroti Miklagarðs hf,
sem Sambandið átti að 9/10 hlut-
um, þegar þessi saga er tíunduð. En
þá ber einnig að hafa í huga að Sam-
bandið færði miklar fjárhagslegar
fórnir í tilraunum sínum til björg-
unar Miklagarði. Þannig lét Sam-
bandið 900 milljónir króna af nýju
hlutafé í Miklagarð á árunum 1990
til 1992. Man ég ekki til þess að
nokkurt fyrirtæki í einka- eða sam-
vinnugeiranum hafi fært aðra eins
fórn til þess að bjarga dótturfyrir-
tæki frá þroti."
* Bandalag fyrirtækja
Kom þér á óvart að rekstrargrundvöllur
Sambandsins, eins og hann hafði verið í
áraraðir, skyldi bresta?
„Út á við var Sambandið að sjálf-
sögðu eitt fyrirtæki, en inn á við var
það eins og bandalag margra fyrir-
tækja sem mörg hver voru með
þeim stærstu í landinu hvert á sínu
sviði. Þessi innri „fyrirtæki" sem ég
nefni svo voru aðaldeildir Sam-
bandsins. Löngum var það svo að
ákveðnar deildir voru reknar með
hagnaði, aðrar nálægt núllinu og
enn aðrar með tapi. Meðan deildir,
sem reknar voru með hagnaði, náðu
að standa undir tapi hinna, svo og
kostnaði við sameiginlega yfirstjórn,
sýndist ekki vera mikill vandi á ferð-
inni að minnsta kosti ekki út á við.
Ég segi „sýndist", því að sjálfsögðu
var þarna um mikinn og djúpstæð-
an vanda að ræða. Þegar hinir hefð-
bundnu burðarásar í rekstrinum
náðu ekki lengur að standa undir
tapinu, hlaut okkur öllum að vera
ljóst að mikill vandi var á ferðum."
• Hrikalegt tap
Áttu rekstrarörðugleikar Sambandsins
sér langan aðdraganda eða gerðist hin
óheillavœnlega þróun mála á tiltölulega
skömmum tíma?
„Rekstrarörðugleikar Sambandsins
áttu sér langan aðdraganda í þeim
skilningi að ýmsar deildir höfðu
lengi verið reknar með tapi eða þá
með mjög litlum eða engum hagn-
aði. Innflutningsdeildin hafði löng-
um verið einn af burðarásunum í
rekstrinum, en á síðustu árum ára-
tugarins 80 til 90 snerist afkoma
hennar yfir í hrikalegt tap. Ég tel að
þessi sveifla hafi orðið Sambandinu
þyngri í skauti en nokkurt annað
áfall sem það varð fyrir."
• Byrjunarörðugleikar
Mörg fyrirtceki, sem áður voru hluti af
rekstri Sambandsins, eru nú rekin sem
hlutafélög. Telurðu að þau muni eiga sér
langa og bjarta framtíð?
„Ég er bjartsýnn á framtíðargengi
þeirra félaga sem nú eru að hasla sér
völl og rekja ættir sínar til hinna
gömlu aðaldeilda Sambandsins. Hjá
sumum þeirra hafa umskiptin úr
einu félagsformi yfir í annað valdið
byrjunarörðugleikum, en þessir örð-
ugleikar sýnast nú vera að baki."
* Kjarni kaupfélaganna
Kaupfélögunum hefur fœkkað síðustu
áratugina, en engu að síður eru mörg
þeirra öfug og ómissandi í byggðarlög-
um sínum og rekstur þeirra fer batnandi.
Telurðu að þau muni standast þá hörðu
samkeppni sem nú ríkir í verslun lands-
manna?
„Ég hef fulla trú á því að kaupfé-
lögin muni standa sig í samkeppn-
inni. Af orðum og gerðum einstakra
kaupfélagsstjóra má ráða að þeir
gera sér æ betur grein fyrir því að
dagvöruverslunin er sá kjarni í starfi
félaganna sem hafa verður forgang.
Ég sé fyrir mér að margs konar hlið-
arstarfsemi, sem fram til þessa hefur
þótt sjálfsögð, muni víkja, og þá
muni skapast aðstæður til að ein-
beita kröftunum að verslunarmál-
unum."
Um leið og við hvetjum íslendinga til að ferðast um eigið land sendum við iandsmönnum öllum bestu sumarkveðjur Vinnumálasambandið sendir samvinnumönnum og öðrum landsmönnum sumarkveðjur
Kaupfélag Hrútfirðinga
Borðeyri Sími 451 1130 í)
(°5 • Hlynur