Morgunblaðið - 28.09.2019, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. SEPTEMBER 2019
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Blaðvespum hefur fjölgað hérlendis á síðustu
árum og sumir nýliðanna skemma garða-
gróður. Lirfurnar nærast á laufi plantna og
geta valdið umtalsverðum skemmdum. Á
Facebook-síðu sinni, Heimur smádýranna,
fjallar Erling Ólafsson, skordýrafræðingur,
um tvær þessara tegunda; rifsþélu og hind-
berjaþélu. Hann segir að báðar séu átvögl mik-
il sem vaxi hratt og þroskist.
Rifsþéla er mjög nýlegur landnemi hér á
landi, segir á pödduvef Náttúrufræðistofn-
unar, og fyrstu fullorðnu eintökin í safni stofn-
unarinnar eru frá sumrinu 2010. Rifsþélu virð-
ist fara fjölgandi í görðum og á hún sennilega
eftir að verða meiriháttar skaðvaldur á fæðu-
plöntum sínum og ganga afar hart að þeim,
segir á vefnum.
Hindberjaþéla kom fyrst fram í veiði í ljós-
gildru í Fljótshlíð í september 2014 en varð
ekki greind til tegundar fyrr en síðar. Hún hef-
ur aðeins fundist á fáeinum stöðum frá 2014.
Hvað varð af runnanum?
Erling segir að með innflutningi á plöntum
sé einnig verið að flytja inn skordýr, sem virð-
ist mörg hver dafna vel í gróskumiklum görð-
um. Þetta virðist eiga við tvær fyrrnefndar
frænkur. „Ég frétti af fólki sem brá sér af bæ í
vikutíma og þegar það kom heim aftur spurði
það hvað annað hvað orðið hefði af rifs-
runnanum. Þetta eru ekki miklar ýkjur. Þær
eru fljótar þessar blaðvespur, fjölmargar og
geta verið að allan sólarhringinn,“ segir Er-
ling.
Í Evrópu eru um 1.080 tegundir blaðvespa
skráðar í 92 ættkvíslum. Hérlendis var ættin
tegundafá til skamms tíma, en smám saman
hefur bæst í ættbogann. Erling áætlar að teg-
undirnar hér geti nú verið í kringum 20 og
hafi oft fjölgað um eina á ári.
Hvenær á birkið að ljóstillífa?
Birkiþéla er einnig af ætt blaðvespa, en hún
leggst á blöð birkis frá miðju sumri og fram
eftir ágúst. Tekur hún oft við af birkikemb-
unni, sem er fiðrildi. Lirfur kembunnar
smjúga inn í laufblöðin, koma sér þar fyrir og
éta innvefi þeirra og eftir því sem lirfurnar
dafna taka blöðin að sölna.
„Birkikemban er skaðvaldur fyrri hluta
sumars, en birkið jafnaði sig þegar leið á júní
og var fallegt síðsumars. Síðustu ár hefur
þetta kvikindi, birkiþélan, hins vegar tekið við
og étið nýju blöðin fram eftir ágúst. Hvenær á
birkið þá að ljóstillífa og búa sig undir vetur
og hvenær á birkið að framleiða fræ? Ég held
að það sé full ástæða til að kalla til neyð-
arfundar hjá birkiættinni og ræða málin,“
segir Erling.
Átvöglum fjölgar í görðum og vaxa hratt
 Með innflutningi á plöntum koma einnig skordýr  Ástæða fyrir birkið að halda neyðarfund
Ljósmynd/Erling Ólafsson
Lirfa rifsþélu Hún leggst á rifstegundir, einkum rauðrifs, og étur laufblöð þeirra.
Stokkseyri | Hjólastígur með fjör-
unni milli Stokkseyrar og Eyrar-
bakka hefur verið á dagskrá bæjar-
yfirvalda frá því um aldamótin, eða
fljótlega eftir sameiningu sveitarfé-
laga í vestanverðum Flóa. En góðir
hlutir gerast hægt.
Fyrsta skóflustungan að stígnum
var tekin 7. september árið 2012 af
Ástu Stefánsdóttur, þáverandi bæj-
arstjóra. Og nú sjö árum síðar er
stígurinn tilbúinn, lokið var við að
malbika hann í lok ágúst.
Nokkur heilabrot voru um stað-
setningu stígsins. Hann liggur með-
fram sjóvarnargarðinum frá Stokks-
eyri og að brú á Hraunsá, sem var
smíðuð fyrir stíginn. Síðan beygir
hann inn í land og sneiðir framhjá
landi Gamla-Hrauns.
Liggur hann um skemmtilegt vot-
lendi þar sem skiptast á mýrar, dæl-
ir og flóð, svo og tún. Stígurinn end-
ar á Litla-Hraunsflötum sunnan við
Litla-Hraun og tengist þar gatna-
kerfi Eyrarbakka.
Efnt var til samkeppni um nafn á
stíginn og varð Fjörustígur hlut-
skarpastur. Stígurinn hefur talsvert
verið notaður, þó að hann væri ekki
tilbúinn. Nú sjá hjólreiðamenn og
göngufólk á Eyrum sæng sína upp
reidda.
Unnið er að gerð stígs milli Sel-
foss og Eyra og verða þá allir þétt-
býlisstaðir Sveitarfélagsins Árborg-
ar tengdir með malbikuðum stígum.
Enda er flatneskjan í Flóanum kjör-
in til hjólreiða.
Lokið við hjólastíg á Eyrum
 Langþráðum áfanga náð fyrir hjólreiða- og göngufólk
Morgunblaðið/Jóhann Óli Hilmarsson
Hjólastígur Nýi stígurinn frá Stóra-Hrauni í átt að Eyrarbakka. Hann liggur þarna um lífríkt og fallegt votlendi.
Árvekniátakinu Plastlaus septem-
ber er að ljúka, eðli málsins sam-
kvæmt. Um helgina verður haldið
svonefnt Plastaþon, í samstarfi við
Umhverfisstofnun. Um er að ræða
tveggja daga hugmyndasmiðju þar
sem þátttakendur mynda teymi og
vinna saman að lausnum við þeim
áskorunum sem heimurinn stendur
frammi fyrir varðandi ofnotkun á
plasti, að því er fram kemur í til-
kynningu.
Þá eru aðstandendur verkefn-
isins í samstarfi við Brim, sem er
ókeypis kvikmyndahátíð á Eyrar-
bakka í dag, laugardag. Loka-
viðburður hjá Plastlausum sept-
ember er næstkomandi mánudag
kl. 17 í Borgarbókasafninu við
Tryggvagötu. Þar verður boðið upp
á ókeypis fræðslu um plast og hvað
sé hægt að nota í staðinn. Eru allir
boðnir velkomnir á þann viðburð.
Plastlaus september er nú hald-
inn í þriðja sinn. Heiður Magný
Herbertsdóttir, formaður samtak-
anna Plastlaus september, segir
viðtökurnar hafa farið fram úr
björtustu vonum. Átakið hafi náð
enn meiri útbreiðslu í ár. Það eigi
ekki síst við úti á landi þar sem
haldnir hafa verið viðburðir í
tengslum við átakið m.a. á Akur-
eyri, Ísafirði, Sauðárkróki, Egils-
stöðum og í Reykjanesbæ.
Plastaþon haldið um helgina
 Átakinu Plastlausum september hefur verið vel tekið
Morgunblaðið/Eggert
Plastlaus Frá kynningu átaksins í
Ráðhúsi Reykjavíkur nýverið.
H
a
u
ku
r
0
1
.1
6
Viðskiptatækifæri á www.kontakt.is
• Falleg lífstíls- og heimilisvöruverslun í Kringlunni með virkilega flottar
vörur. Verslunin er ung að árum og þannig gefst tækifæri fyrir nýjan
eiganda að móta hana eftir sínum hugmyndum. Hagstæður
leigusamningur í boði.
• Framleiðslufyrirtæki á matvælasviði. Fyrirtækið fullvinnur ákveðnar
fiskafurðir og selur innanlands sem og erlendis. Það er í leiguhúsnæði og
býr við góðan tækjakost. Velta 200-300 kr. og afkoma með ágætum.
• Heildverslun sem flytur inn ýmsan tæknibúnað til hitunar, kælingar og
loftræstingar. Velta yfir 200 mkr. og góð afkoma.
• Bílaþjónustufyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu sem sér um minni háttar
viðgerðir og viðhald. Velta 90 mkr. Góður hagnaður.
• Rótgróin heildsala með sérhæfðar vörur fyrir byggingariðnað. Velta
100mkr. Góður hagnaður.
• Trésmiðja með 40 ára rekstrarsögu sem sérhæfir sig í innréttingasmíði
fyrir heimili, fyrirtæki og stofnanir. Fyrirtækið er vel tækjum búið og í
eigin húsnæði. Velta 130 mkr.
• Fyrirtæki sem framleiðir ákveðnar tegundir einfaldra matvæla fyrir aðra
aðila á markaði. Töluverð sjálfvirkni þannig að kostnaði er mjög stillt í
hóf. Velta 100 mkr. og afkoman sérlega góð.
• Lítið ferðaþjónustufyrirtæki í góðum vexti sem býður fjölbreyttar ferðir á
Suðurlandi. Eigið húsnæði og góður búnaður. Velta 50mkr. Góður vöxtur.
• Þjónustufyrirtæki á mjög sérhæfðu sviði sem hefur eftirlit mað hreinlæti á
vinnustöðum, gerir tillögur að kerfum og sér um úttektir. Velta 100 mkr.
og góð afkoma.
Guðni Halldórsson
lögfræðingur,
gudni@kontakt.is
Þórarinn Arnar Sævarsson
fasteignaráðgjafi,
thorarinn@kontakt.is
Gunnar Svavarsson
viðskiptafræðingur,
gunnar@kontakt.is
Brynhildur Bergþórsdóttir
rekstrarhagfræðingur,
brynhildur@kontakt.is
Sigurður A. Þóroddsson
hæstaréttarlögmaður,
sigurdur@kontakt.is