Morgunblaðið - 24.10.2019, Blaðsíða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 2019
Matarkista Smáfuglarnir eru sólgnir í alls kyns ber, einkum reyniber, á haustin en í ár hefur verið gnægð af þessari gómsætu fæðu fuglanna í görðum landsmanna.
Hari
Íbúum í efri
byggðum borg-
arinnar finnst borg-
aryfirvöld sinna
þeim síður. Fram-
kvæmdir og upp-
bygging sé meiri í
vesturhlutanum,
auk þess sem dreg-
ið er úr uppbygg-
ingu í austurhluta
Reykjavíkur. Tölur
sýna að mun færri hafa kost á
tónlistarnámi í efri byggðum, en
yfir þrefaldur munur er á þessu
milli hverfa. Í þessu felst mis-
rétti sem þarf að bæta. Lokun
Korpuskóla nú í vikunni er áfall
fyrir Grafarvoginn og er sú
ákvörðun að loka skólanum
þvert á fyrri fyrirheit. Í stað
þess að efla skólann var dregið
úr honum með aðgerðum borg-
aryfirvalda. Fækkað í skólanum
markvisst af hálfu borgarinnar í
stað þess að efla hann. Fækk-
unin er síðan notuð sem rök til
að loka skólanum. Þetta er ljót-
ur leikur. Það að loka hverf-
isskóla stríðir gegn skipulagi
borgarinnar þar sem gert er ráð
fyrir að Korpuskóli sé hluti
hverfisins. Foreldrasamfélagið
er algerlega hunsað í þessu máli
og ákvörðun tekin á grundvelli
hagræðingar sem er ekki í
hendi. Þá liggur fyrir að 60
milljarða vantar til að standa
straum af fram-
kvæmdum við sam-
gönguverkefni,
borgarlínu og stokk
fyrir Miklubraut.
Þessa fjármuni á að
innheimta með veg-
gjöldum innan höf-
uðborgarsvæðisins
og mun að óbreyttu
bitna mest á þeim
hverfum sem eru í
efri byggðum borg-
arinnar. Þar þurfa
flestir bíl til að komast leiðar
sinnar og jafnframt þurfa marg-
ir að sækja vinnu og nám til
vesturhluta Reykjavíkur. Þessir
þættir allir eru í raun árás á lífs-
gæði þeirra sem búa í efri
byggðum borgarinnar. Íbúar
Grafarvogs, Grafarholts, Úlfars-
árdals, Árbæjarhverfis og
Breiðholts eiga sama rétt og
þeir sem vestar búa. Gætum
jafnræðis íbúa borgarinnar. Það
er þeirra réttur sem borgarbúa.
Eftir Eyþór
Arnalds
»Foreldrasamfélagið
er algerlega hunsað
í þessu máli og ákvörð-
un tekin á grundvelli
hagræðingar sem er
ekki í hendi.
Eyþór Arnalds
Höfundur er oddviti sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn.
Árásir á
efri byggðir
Menn sem nauðga
eiga ekkert gott skilið.
Hið sama gildir, og það
jafnvel enn frekar, um
þá sem misnota börn
kynferðislega. Flestum
okkar finnst þau brot
með því auvirðilegasta
sem fyrir ber. Mönnum
sem þau fremja ber
auðvitað að refsa þung-
lega og má líklega telja
að dómar hér á landi í
svona málum séu frekar of vægir en
þungir.
Svo vitum við líka að dómar yfir
þessum brotamönnum valda þeim oft
miklu þyngri viðurlögum en þeim
sem birtast í dómsorðinu, því aðrir
taka að fyrirlíta þá auk þess sem þeir
missa oft fjölskyldu sína og atvinnu.
Segja má að þá verði dómsorðið að
hálfgerðum hégóma við hliðina á öðr-
um afleiðingum fyrir þessa af-
brotamenn.
Þessar kringumstæður gera það
nauðsynlegt að dómstólar vandi sig
alveg sérstaklega við meðferð þess-
ara mála. Við viljum alls ekki að þessi
þungu viðurlög séu lögð á sakborn-
ingana nema alveg sé ljóst að þeir
hafi drýgt þau brot sem þeim eru gef-
in að sök. Enginn siðaður maður get-
ur viljað að allt þetta harðræði sé lagt
á aðra menn, sem ekki hafa til þess
unnið.
Öll vitum við að sönnunarstaða er
oft mjög erfið í svona málum þegar
sakborningur neitar sök. Stundum
eru meint brot gömul og því enginn
brotavettvangur til staðar. Þá er
sjaldnast vitnum til að
dreifa.
Á hinn bóginn vitum
við að brotaþolar segja
langoftast satt og rétt
frá brotunum, þó að ekki
sé unnt að sanna þau.
Mikill meirihluti af kær-
um á örugglega við rök
að styðjast. Þessar að-
stæður hafa valdið því að
fjöldi fólks hefur haft
uppi kröfur um að slakað
sé verulega á sönn-
unarkröfum í þessum
málum, þó að stjórn-
arskrá, íslensk lög og alþjóðlegar
skuldbindingar kveði skýrt á um að
ekki megi refsa mönnum nema brot
sé sannað með þeim hætti að sök
verði ekki véfengd með skyn-
samlegum rökum.
Þessar sönnunarreglur gilda í öll-
um ríkjum sem talist geta réttarríki.
Ástæðan er auðvitað sú að við viljum
alls ekki að saklausum sé refsað að
ófyrirsynju. Samt er það svo að ís-
lenskir dómstólar hafa látið undan
þessum háværu kröfum í stórum stíl.
Má jafnvel segja að búið sé að snúa
sönnunarbyrði við. Séu sakir bornar
fram verði hinn sakaði að sanna sak-
leysi sitt. Stundum er því líka hrein-
lega sleppt í forsendum dóms að geta
um varnir sakbornings, sem lögskylt
er að fjalla um. Þetta leiðir til þess að
lesendur dóms geta þá ekki lagt sitt
mat á úrlausnina, þar sem þeim atrið-
um er sleppt sem henta ekki nið-
urstöðunni. Afleiðingin af þessum
vinnubrögðum er sú að svo og svo
margir saklausir hafa verið ranglega
dæmdir. Þessar kringumstæður eru
m.a. til þess fallnar að gera fólki kleift
að ná sér niðri á öðrum með því að
bera fram rangar sakargiftir á hend-
ur þeim.
Dómstólar verða að taka sig á í
þessum efnum. Dómarar verða að
skilja að þeim er ekki ætlað að svara
spurningu um hvað gerst hafi í raun
og veru. Þeir eiga aðeins að svara
spurningu um hvað sannast hafi með
lögfullum hætti fyrir dómi um brot
sem ákært er fyrir. Dómarar eiga líka
að hafa þekkingu og þjálfun í að svara
þeirri spurningu, þó að þeir geti ekki,
fremur en aðrir menn, svarað því
hvað gerst hafi á tilteknu augnabliki í
fortíðinni, ef sönnunargögnum er
ekki til að dreifa. Til þess þarf guð-
lega hæfileika, sem dómarar búa að
jafnaði ekki yfir.
Dómarar verða að hafa þrek til að
standa gegn háværum kröfum um að
þeir geri eitthvað annað en að gegna
starfsskyldum sínum, jafnvel þó að
slíkt dragi úr persónulegum vinsæld-
um þeirra á mannfundum. Getum við
ekki flest verið sammála um það?
Eftir Jón Steinar
Gunnlaugsson » „Dómarar verða að
skilja að þeim er ekki
ætlað að svara spurn-
ingu um hvað gerst hafi í
raun og veru. Þeir eiga
aðeins að svara spurn-
ingu um hvað sannast
hafi með lögfullum hætti
fyrir dómi um brot sem
ákært er fyrir.“Jón Steinar Gunnlaugsson
Höfundur er lögmaður.
Guðlegir hæfileikar?